American Utopia

 

Spike Lee (1957) is een Amerikaans filmmaker van laten we zeggen sociaal bewogen  films en documentaires. Dat racisme een van zijn thema's is zal niemand verbazen, Spike Lee is zelf zwart. Een van zijn meer recente films is een filmisch verslag van een voorstelling van David Byrne en zijn orkest met als titel American Utopia. Byrne kennen we natuurlijk van de Talking Heads, een Amerikaanse band die in 1975 voor het eerst opdook en sindadien enkele baanbrekende albums het licht deed zien, zoals Talking Heads, Remain in light, Speaking in tongues en Little Creatures.

David Byrne (1952), Schot van origine, leeft en werkt al heel erg lang in de VS. Hij heeft een innemende theaterpersoonlijkheid en is ondanks zijn leeftijd (slechts twee jaar jonger dan ikzelf) nog zeer goed bij stem. In American Utopia laat Byrne ons zien dat we als volwassenen over aanzienlijk minder neurale verbindingen beschikken dan als baby's. Is dat een verbetering? Zijn de neurale verbindingen die we kwijtraken of afstoten inderdaad overbodig of minder relevant?

Deze show bestaat uit een groot aantal songs van Byrne zelf en het zijn songs waarin hij een beroep doet op de mens om gewoon zijn hersens te gebruiken. Hij vraagt zijn publiek toch vooral te gaan stemmen, hij vraagt aandacht en enthousiasme voor verscheidenheid, zijn bandleden komen uit de hele wereld, hij vraagt mensen in opstand te komen tegen racisme. In het Utopia van David Byrne hoeft maar aan een paar criteria voldaan te worden. Zo ingewikkeld is het niet, zoveel wordt er niet van ons gevraagd, perfect zal de wereld nooit worden maar het kan wel een beetje beter dan nu.

Heerlijke songs, mooie en inventieve choreografieën, ook al blijft het allemaal heel erg simpel, aanstekelijke muziek en natuurlijk is het heerlijk om de klassiekers One in a lifetime, Burning down the house en I'm on the road to nowhere mee te kunnen brullen. Wij hebben ervan genoten. Met dank aan Spike Lee.

Nomadland

 

Nomadland, onder directie van Chloe Zhao, is een roadmovie met twee acteurs, Frances McDormand en David Strathairn en voor het overige mensen die zichzelf zijn, geen acteurs dus. Steeds meer pensionado's in de VS kunnen nauwelijks rondkomen van hun inkomen en zoeken noodgedwongen naar alternatieven. Ze reizen in campers en busjes door de VS, verrichten her en der seizoensarbeid en ontmoeten elkaar op tal van plaatsen. Ze wisselen ervaringen uit, maken gebruik van elkaars diensten en vaardigheden, ze proberen op een minimale manier invulling aan hun leven te geven en een zo klein mogelijke footprint achter te laten.

In Nomadland volgen we Fern (McDormand) die getrouwd was tot haar echtgenoot aan kanker overleed.  Ze bleef in Empire, hun hometown, achter omdat haar echtgenoot ouders noch kinderen had. Door te blijven waar ze woonde kon ze voorkomen dat hij zomaar pardoes uitgewist zou worden. Maar ze verloor haar baan en kon haar leven niet voortzetten. Via enkele omzwervingen kwam ze terecht bij de Nomadbeweging van 'vandweller' Bob Wells.

We volgen haar op haar weg dwars door de VS waar ze her en der seizoenswerk verricht en geregeld haar vrienden uit de Nomad-beweging treft. Die Nomads worden wel erg altruïstisch geportretteerd, zou er nooit eens iets fout gaan, we blijven immers allemaal gewoon mensen. Maar we gaan hier en nu niet kniezen en volgen Fern op haar weg als 'vandweller'. Ze krijgt enkele keren de mogelijkheid aangereikt om zich toch weer ergens te vestigen maar - de film laat dat open - het ziet er niet naar uit dat zij op zulke voorstellen in zal gaan.

We zien dat ieder individu zijn eigen weg moet gaan, hoe die er ook uit zal zien. Dat is de onontkoombare hoofdwet van het leven. Voor niemand ligt er een script klaar dat onder alle omstandigheden werkt. Er is geen scenario, laat staan een masterplan, dat je verzekert van een minimale mate van welzijn en geluk. Fern lijkt zich daarvan terdege bewust. Ze gaat wel vriendschapsrelaties aan met Linda-May en Swanky maar op de avances van David gaat ze heel bewust niet in. Ze kan het niet, ze wil het niet.

Een prachtige film hoor, buitengewoon innemend met mooie en lieve mensen, een buitengewoon fraai filmisch portret van een zoekende, zelfstandige vrouw in het land van The American Dream. The pursuit of happiness ziet er toch heel anders uit dan het cliché dat we kennen uit Hollywood. En er is niemand die geschikter was voor de rol van Fern dan Frances McDormand.

Hoe zou u dit willen noemen?

 

Een onthutsend artikel in de Volkskrant van vandaag over Amerikaanse superrijken die geen inkomstenbelasting betalen. Dat blijkt uit een onderzoek door de Amerikaanse onderzoekssite ProPublica. Mensen als Jeff  Bezos, Elon Musk, Michael Bloomberg, George Soros, Warren Buffet, allemaal mensen die tientallen miljarden dollar hebben of jaarlijks verdienen. En ze betalen over sommige jaren gewoon géén belasting! De 25 rijkste Amerikanen zagen hun vermogen tussen 2014 en 2018 groeien met 329 miljard dollar maar ze droegen daarvan slechts 11 miljard dollar af aan de fiscus.

Buffet betaalde slechts 0,1% belasting, Elon Musk was een topbetaler, die betaalde maar liefst 3,2%. De gewone Amerikaan betaalt 14% federale belasting. Het jaarsalaris van Jeff Bezos (die by the way ook nog eens drieëneenhalfduizend dollar kinderbijslag toucheerde!), de rijkste man op aarde, bedraagt slechts 65 duizend dollar, vele andere CEO's ontvangen het symbolische bedrag van 1 dollar. En de federale fiscus accepteert deze bedriegerspraktijken.

Nu zult u zeggen, maar die gasten doen toch heel veel liefdadigheidswerk? Met permissie, dat is nogal gemakkelijk als je zo pervers veel geld en rijkdom hebt. Maar die liefdadigheid is slechts een misselijk makende dekmantel voor hun ware intenties: zo rijk mogelijk worden en zo weinig mogelijk belasting betalen. Waar deze lieden aan voorbij gaan is dat zij hun rijkdom te danken hebben aan een systeem dat hen zonder bijkomende kosten alle randvoorwaarden en faciliteiten schonk om hun walgelijke rijkdom bij elkaar te kunnen graaien.

Superrijken geven niet om de samenleving, ze geven niet om mensen, ze geven enkel en alleen om zichnzelf. Ook als ze George Soros of Warren Buffet heten. De laatste is overigens de grootste belastingontwijker van de VS. Ik vraag me af hoe deze mensen nog kunnen slapen, is er dan werkelijk nooit een moment dat ze op hun klompen of aan hun theewater aanvoelen dat iets niet pluis is?

 

 

Gunda

 

We konden weer naar de bioscoop, heerlijk. Gisteren Gunda gezien, vanavond Nomadland. Gunda is een documentairefilm van Viktor Kossakovsky. Er komt geen mens in voor, er is geen mens te zien of horen. Een keer slechts zien we een tractor, maar dan alleen de banden en een aanhanger, de aanzet voor de meest dramatische scene van de film. De film vertelt het verhaal van een zeug, Gunda, met haar twaalf biggen. Je ziet de biggetjes spelen, slapen, vechten om een van de spenen, scharrelen door de modder en alles wat biggen en een zeug zoal doen op een dag. Prachtige opnames, veelal close-ups, alles in zwart wit.

Twee keer wordt het verhaal van Gunda onderbroken. In het eerste intermezzo zien we hanen en kippen een voor hen  kennelijk nieuw terrein aandachtig onderzoeken. De dieren zien er verfomfaaid en half geplukt uit, één kip moet zich zien te redden met slechts één poot en dat lukt haar op een bewonderenswaardige manier. In het tweede intermezzo kijken we naar een kudde koeien met een aantal stieren in hun midden. Ook weer prachtige beelden.

We komen terecht bij de laatste scenes van Gunda en zien een tractor met aanhanger achteruitrijden, een deur zwaait open, de tractor rijdt weer weg en met het uit beeld verdwijnen van de tractor horen we ook het geluid van de biggen uitsterven. Nee, niet de boer is de slechterik, wij zijn dat met ons allen omdat we varkensvlees of biggen consumeren. De reactie van Gunda op het verdwijnen van haar kroost is ten hemel schreiend. Wij weten dat er ergens alweer een beer gereed staat om haar opnieuw te bezwangeren, zodat de cyclus zich zal herhalen tot de zeug geheel is uitgeput. Nee, ik geef de boer niet de schuld maar men moet mij niet proberen wijs te maken dat boeren dierenvrienden zijn. Daar geloof ik helemaal niets van.

Een heel bijzondere ervaring, dit Gunda!

Wilders is en blijft een gevaar voor de democratie

 

Paul Jansen van de Telegraaf begrijpt de frustratie van Wilders over de pers best en meent dat Wilders met zijn kritiek soms ook wel gelijk heeft. Fijn dat Paul Jansen dat vindt maar ik zou dan wel eens willen weten wanneer of waarmee Wilders dan gelijk zou hebben. Met een columnist die hem onwelgevallige woorden schrijft? Met de NRC die na zeer gedegen onderzoek publiceert over het roofdier Dion Graus? In het laatste geval is sprake van onderzoeksjournalistiek waarin Wilders consequent geen gebruik wenst te maken van het hem geboden wederhoor. Liever verdedigt hij zijn partijgenoot door dik en dun. In het eerste geval betreft het de vrijheid van meningsuiting. Een columnist is niet per definitie een journalist.

De essentie van het optreden van Wilders in de Nederlandse politiek is de vrijheid van meningsuiting. Hij kan en mag zeggen wat in hem opkomt, in de eerste plaats omdat hij parlementariër is en in de tweede plaats omdat hij een vrij burger in een vrij en democratisch land is. Maar door de pers consequent en bij herhaling af te schilderen als tuig van de richel, verschaft hij zijn volgelingen een vrijbrief om daad bij woord te voegen. 

Nog slechts enkele dagen geleden verscheen een onderzoek van PersVeilig waaruit blijkt dat 8 op de 10 journalisten verbaal of fysiek bedreigd wordt in de uitoefening van hun beroep. Dat zijn schokkende cijfers. Wilders voedt de antipathie tegen nieuwsmedia, de door Trump gestarte wereldwijde hetze. Een veilige democratie bestaat bij de gratie van de scheiding der machten, de wetgevende, de uitvoerende en de rechtsprekende macht in combinatie met een vrije pers. Zonder een vrije pers is democratie onmogelijk.

Door de vrije pers bij voortduring af te schilderen als tuig van de richel legitimeert Wilders geweld door zijn volgelingen jegens die pers. Weliswaar heeft hij verklaard dat journalisten zonder dreiging van agressie of geweld hun werk moeten kunnen doen maar met die uitspraak probeert hij zichzelf vrij te pleiten in het geval er toch iemand van geweld gebruik meent te moeten maken. Wilders weet donders goed dat de impact van zijn tuig-van-de-richel-opmerking vele malen groter is dan zijn afwijzen van agressie of geweld. Wilders is een lafaard omdat hij de consequentie van zijn woorden niet durft te dragen.

Wie consequent de vrije media portretteert zoals Wilders doet, legt daarmee de bijl aan de wortel van de democratie. Wilders moet dan ook met alle beschikbare middelen, behalve agressie en geweld, bestreden worden. Hij is en blijft een gevaar voor de democratie. Net als de hem zo gretig retweetende Baudet overigens. Een veilige pers! Met de ranzige tweets van Wilders? Gelooft u het echt?

Een onbegrijpelijk standpunt van Vera Bergkamp

 

Natuurlijk, de Kamervoorzitter heeft geen formele bevoegdheden om een Kamerlid tot de orde te roepen of aan te pakken. Maar de nog maar net aangetreden nieuwe Kamervoorzitter, Vera Bergkamp, maakt het zichzelf wel heel gemakkelijk. Er zijn al jarenlang signalen over vrouwvijandigheid, vrouwonvriendelijkheid, ongewenst en grensoverschrijdend gedrag jegens vrouwen in het Parlement. NRC heeft veel over dit onderwerp gepubliceerd en recentelijk onder meer het walgelijke gedrag van PVV-er Dion Graus aan de kaak gesteld.

De vorige Kamervoorzitter, Arib, dwong Graus zich niet meer in het Parlement te vertonen, hij mocht alleen nog stemmingen bijwonen. Arib had haar hielen nog niet gelicht of Graus frequenteerde weer het Parlement. In 2018 blokkeerde de Kamer zelf een breed onderzoek naar de sociale veiligheid op het Binnenhof. Maar waarom achtte Vera Bergkamp het niet nodig wederom zo'n dringend verzoek aan de Kamer voor te leggen?

Heel teleurstellend en ik had deze houding bepaald niet verwacht van deze Kamervoorzitter. De NRC berichtte ook dat er geen overdracht had plaatsgevonden tussen Arib en Bergkamp. Zo'n berichtje leidt bij mij alleen maar tot meer vragen: waarom niet,? wie wilde geen medewerking verlenen aan zo'n overdacht? Wat voor oud zeer lag hieraan ten grondslag?

En Wilders herinnerde ons er nog maar eens aan waarom hij een verachtelijk en gevaarlijk politicus is door te tweeten: "Journalisten zijn - uitzonderingen daargelaten - gewoon tuig van de richel".

Nederigheid is geen deugd, het is een plicht

 

Nog maar eens over Sywert van Lienden die zich bij Twan Huys mag beklagen dat hij "compleet kapotgemaakt en vernederd zou zijn en dat hij hoopt dat hij het geld nooit aan hoeft te raken". Een winst van 28 miljoen betekent een marge van bijna 30%. Daar is slechts één kwalificatie voor beschikbaar: woekerwinst. Van Lienden blijft volhouden dat die winst rechtmatig was, "hij liep als ondernemer immers risico's". Maar dat was al een pertinente leugen gebleken: het ministerie had de deal volledig voorgefinancierd. 

Hoe het mogelijk is dat een door de wol geverfde organisatie als het ministerie van volksgezondheid zich zo heeft laten piepelen komt misschien nog eens in de schijnwerpers te staan als het extern onderzoek naar de affaire (door minister van Ark aangekondigd) haar eindrapportage indient.Maar je zult zien dat er dan weer iets opduikelt waardoor zoals gebruikelijk kool en geit gespaard worden. Ik  noem maar een mogelijkheid: het handelen van het ministerie behoorde niet tot de onderzoeksopdracht. Of iets dergelijks.

Sywert van Lienden moet niet klagen, hij moet zich diep, diep schamen en de komende jaren maar eens buiten de publiciteit zien te blijven. Want al die media-aandacht van de afgelopen jaren heeft hem zichtbaar geen goed gedaan.

Banda en Hugo de Groot

 

Ik heb het hier wel vaker gehad over J.P. Coen en over de vraag of we zijn standbeeld, u weet wel waar Baudet zo demonstratief een bloemetje bij legde, in Hoorn wel moeten laten staan. Niet natuurlijk, Coen was een buitengewoon wrede rover en een dief. Zijn opdrachtgever, de VOC, gaf hem expliciet mee dat bij het oplossen van het probleem op de Banda-eilanden geweld niet geschuwd hoefde te worden. En weet u wie zich maar al te graag inspande om de VOC te rechtvaardigen? Jawel, Hugo de Groot. Inderdaad, die man van de boekenkist. Die man die we bij ons zo graag koesteren omdat hij als de uitvinder van het internationale recht wordt beschouwd. Volgens Hugo de Groot had god nu eenmaal gewild dat het ene volk produceert ten behoeve van het andere.

Hoe ik dat allemaal weet? Ik las Banda van de historica Marjolein van Pagee. Een buitengewoon verhelderend en uitstekend boek. Wilt u er meer van  weten, lees dan hier mijn bespreking of beter nog: koop dat boek! U zult er geen spijt van krijgen!

Advies aan Tamara van Ark: niet wrijven in een vlek

 

Het is in zekere zin onvermijdelijk en op zijn minst voorspelbaar dat er ten tijde van een pandemie als Covid19 van alles fout gaat als de overheid de ondersteuningskraan wagenwijd open zet en er snel geld beschikbaar moet komen voor maatregelen die min of meer in paniek genomen moeten worden. Maar in het geval van Siewert van Lienden is er toch wel heel erg veel mis gegaan.

In de eerste plaats bij Siewert zelf natuurlijk, die maar bleef volhouden dat hij als een filantroop de Nederlandse samenleving aan het redden was terwijl hij al lang een schimmige constructie met een commanditaire vennootschap had bedacht om te verhullen dat hij goed geld ging verdienen aan de door hem in China bestelde maar voor een belangrijk deel ondeugdelijke mondkapjes.

Siewert deed zich dus voor als filantroop en altruïst maar handelde de facto als een ondernemer. Maar was hij wel ondernemer? Nee hoor, naar nu blijkt heeft het ministerie de deal volledig voorgefinancierd. Siewert liep dus € 0 risico maar hij verdiende € 20.000.000 aan de deal! Hoe pervers wilt u het hebben?

Nu verklaart Siewert opeens dat hij die winst maatschappelijk gaat investeren. Gelooft u dat? Siewert van Lienden is voor zover ik het kan zien een liegende bedrieger en ik zei het al eerder: het verbaast me niets dat hij bij het CDA zit. Daar hebben ze ervaring met jongens als Siewert, zeker in Limburg. Vraag het maar aan Remkes. En Tamara van Ark, de meest onzichtbare en non-descripte minister sinds mensenheugenis, heeft beloofd dat ze de zaak tot op de bodem uit gaat zoeken. Gelooft u dat?

Aan zee

 

In 1959 zag ik voor het eerst van mijn leven de Noordzee, het was onze eerste gezinsvakantie. We logeerden een heuse hele week in Eureka, een voormalig herstellingsoord midden in de duinen van Vlieland. Alleen al de boottocht was een waar avontuur. 

Houdt u ook van het licht en de lichtheid van de kust en van eilanden? Dan moet u zeker dit nieuwe boek van Martin Hendriksma lezen. Eerder schreef hij al een heel fraai boek over de Rijn. Nu bezoekt hij een groot aantal kustplaatsen langs het Noordzeestrand en de Waddeneilanden. Hij diept er oude geschiedenissen op en laat ons zien hoe deze doorwerken in de tijd van nu. 

Het is niet alleen maar nostalgie, de schrijver laat ons tevens zien hoe klimaatverandering en zeespiegelstijging een meer dan serieuze bedreiging vormen. Niet alleen gaan we de Waddenzee geheel verliezen maar het staat vrijwel vast dat ook onze huidige kustlijn meer dan drastisch zal wijzigen. Klik hier voor mijn bespreking van dit boek.