The South American Anomaly

Ik zag een prachtige documentaire (The Core) over technische problemen van de Hubble telescoop die pas opgelost konden worden nadat we begrepen wat er in de kern van onze planeet gaande was. Gevoelige apparatuur aan boord van de telescoop vertoonde hevige storingen en uit registraties van die storingsmetingen bleek dat die zich alleen voordeden wanneer de Hubble Zuid Amerika passeerde. Die streek kreeg al snel de naam Spatial Bermuda Triangle en in meer technische termen werd dit verschijnsel The South American Anomaly genoemd.

Wetenschappers ontdekten dat de storingen werden veroorzaakt door onregelmatigheden in het magnetisch veld dat rond de aarde van kracht is. Dat magnetisch veld zorgt ervoor dat protonen afgebogen worden en zodoende een bocht om de aarde maken. Maar in dat gebied boven Zuid Amerika zit er een flinke zwakke plek in het magnetisch veld waardoor de protonen niet worden afgebogen. Deze protonen bleken de oorzaak van de storingen aan de Hubble. De kern van de aarde bestaat uit vloeibaar nikkel en ijzer onder extreem hoge temperaturen, dezelfde temperaturen die aan de oppervlakte van de zon worden gemeten. De stromingen van deze vloeibare ertsen bepalen de kracht en de richting van het magnetisch veld rondom de aarde. Wetenschappers hebben nu vastgesteld dat de turbulentie in die "melting pot" zodanig is dat er niet alleen zwakke plekken kunnen ontstaan in het magnetisch veld maar ook dat het magnetisch veld rond de aarde zal worden omgedraaid. Welke patronen hieruit voortvloeien is vooralsnog niet duidelijk. Het kan maar zo gebeuren dat er straks twee polen vlak naast elkaar ontstaan. Ook weten we niet hoe snel deze 'magnetic field flip' gaat ontstaan: wetenschappers schatten dat dit ergens tussen duizend en tienduizend jaar na nu zal plaatsvinden.

Zeker is dat deze field flip ernstige gevolgen zal hebben voor de migratie van oceaanbewoners en vogels, dieren die het aardmagnetisme nodig hebben voor hun jaarlijkse trek. Ook is vastgesteld dat het aardmagnetisch veld de laatste vierhonderd jaar waarneembaar verzwakt. Niemand weet wat daarvan de gevolgen zullen zijn. Niemand weet wat er precies gebeurt wanneer de aarde veel meer dan voorheen door protonen zal worden gebombardeerd.

Verontrustend? Dat weten we niet maar dat lijkt wel voor de hand te liggen. Fascinerend is het natuurlijk wel. En wat was nu de oplossing voor de Hubble? Heel simpel: de gevoelige apparatuur wordt boven die Spatial Bermuda Triangle gewoon even uitgezet.Vindt u dit ook fascinerende wetenschap? Kijk dan eens naar de volgende video.

Waar komen de gele hesjes vandaan?

Twee Britse politicologen, Roger Eatwell (mooie naam!) en Matthew Goodwin schreven een boek over populisme onder de titel National Populism; the Revolt against Liberal Democracy. In zijn beschouwing in de NRC citeert Bas Heijne uit dit boek de vier factoren die bepalend zijn voor de onvrede die het populisme voedt.

In de eerste plaats is er sprake van een immense afkeer van de gevestigde politiek. Ten tweede is er de angst voor verlies en vernietiging van de eigen cultuur door immigratie en globalisering. Op de derde plaats is er de groeiende ongelijkheid en ten vierde speelt de toenemende ongebondenheid van de kiezer een grote rol.

Ik denk dat dit een redelijk treffende analyse van de werkelijkheid van vandaag is. Ik zou er wel een vijfde factor aan toe willen voegen: een toenemende afkeer van mainstream media in combinatie met een steeds groter worden toevlucht tot digitale platforms waar burgers in een "eigen bubble" hun onvrede beter kwijt denken te kunnen.

Die afkeer van de gevestigde politiek kunnen we nu wereldwijd overal waarnemen. En we moeten dat serieus nemen. De gevestigde politiek slaagt er niet langer in electoraat aan zich te binden. De kloof tussen burger en politiek is alleen maar groter geworden. Als burgers het gevoel hebben dat hun politici hen niet meer horen is dat niet alleen begrijpelijk maar wat erger is: ze hebben nog gelijk ook.

Nemen we drie fenomenen apart: klimaat, migratie en financieel systeem. De klimaatproblematiek moet tot een nieuwe energiepolitiek leiden. Maar burgers zien alleen maar (en gelijk hebben ze, want het is de werkelijkheid) dat zij steeds meer moeten gaan betalen voor energie terwijl de grootverbruikers niet alleen veel minder kwijt zijn per eenheid energie dan de gewone burger maar ook nog eens dat die grootverbruikers alles in het werk stellen om bijvoorbeeld een CO2-belasting te vermijden. De burger heeft dan terecht het gevoel dat hij de enige is die overal voor op moet draaien.

Migratie is een enorm probleem en de gezamenlijke politiek is er niet in geslaagd de burger uit te leggen dat migratie wel degelijk ordentelijk kan worden georganiseerd en dat solidariteit nog steeds de basis van onze beschaving zou moeten zijn. Ook Europa heeft hier hopeloos gefaald. En als we dan een integer Pact van Marrakech hebben kaapt een van onze populisten de discussie met een apocalyptisch verhaal dat van a tot z gelogen is.

En over het financieel systeem kunnen we kort zijn. De grootste bank van ons land krijgt een megaboete wegens witwassen en wat konkludeert De Nederlandse Bank?: de ING mag zelf een intern onderzoek uitvoeren naar, ja naar wat eigenlijk? Hoe is het toch mogelijk dat een bank hiermee weg kan komen?! In het FD stond een uitstekend artikel over hoe deze bancaire wandaad zich voltrok. Maar de essentie van het verhaal is telkens weer: ze komen ermee weg. En natuurlijk onthoudt de burger dat. De burger die zelf nog geen potloodstreepje buiten het lijntje mag zetten of hij wordt als een misdadiger behandeld.

Kijk naar wat er in Frankrijk gebeurt. Macron probeert rechtsstatelijk over te komen maar mensen zien alleen zijn arrogantie. Pas nadat de vlam in de pan is geslagen komt hij op het idee met de burgers te gaan communiceren. Dat is een gemiste kans, hij is te laat. De Fransen zullen het hem nooit vergeven.

En in ons land durft onze minister-president te verklaren dat we allemaal gele hesjes dragen. Nee Mark Rutte, dat is niet waar als je eerst miljarden weggeeft aan je voormalige broodheer. De Nederlanders zullen je dat nooit vergeven.

We gaan heel slechte tijden tegemoet en er is niemand die weet hoe dit af zal lopen. Er zijn meer dan genoeg stokebranden te vinden en ze komen in vele gedaantes. De ene heet Bannon, de ander heet Trump, de derde noemt zich Baudet en de vierde Orban maar ach, dit rijtje is eindeloos. En vergeefs.

Over hebzucht en de korte termijn

Een uitstekend interview in de Volkskrant van vandaag met Deborah Hargreaves, die als directeur van het High Pay Centre gespecialiseerd is in topsalarissen en daar een verhelderend boek over schreef onder de titel Are Chief Executives Overpaid?

In dit boek prikt zij de mythe van naar het buitenland vluchtende CEO's genadeloos door.Terwijl de omzet en winst van de 350 grootste Britse bedrijven tussen 2000 en 2013 met respectievelijk 140 en 195 procent stegen, dijden de salarissen van hun bestuurders met 350 procent uit. En waar ceo’s 20 jaar geleden nog 48 keer meer verdienden dan de gemiddelde werknemer, was dit in 2016 129 keer meer, zo rekent Hargreaves ons voor.

Maar uit onderzoek is gebleken dat topbestuurders niet of nauwelijks naar het buitenland vertrekken omdat ze daar meer zouden kunnen verdienen. Hargreaves hekelt de onzinnige gewoonte om bestuurder deels in opties of aandelen uit te betalen. Betaal hen maar een gewoon salaris en als ze daar zelf aandelen van willen kopen, dan is dat prima. Uitbetalen in aandelen dwingt de CEO tot een korte horizon en een van de meest voor de hand liggende maatregelen om shareholder's value te kweken is snijden in de kosten van een organisatie, oftewel het gewone personeel ontslaan.

Hargresaves adviseert gewone werknemers op te nemen in de salariscommissies voor het topbestuur. Overtuig de organisatie er maar van dat jij zelf 5 procent loonsverhoging (bleef het maar beperkt tot zo'n bescheiden percentage!) terwijl de werkvloer op niet meer dan 2 procent hoeft te rekenen.

Gelehesjes.nl

Ik zat vrijdag een groot deel van de dag in de auto en dat biedt ruime gelegenheid het nieuws op de radio te volgen. Zo kwam ook een mevrouw Westerhoff voorbij die kennelijk wordt beschouwd als de woordvoerster van de Nederlandse gele hesjes.

Zij verklaarde doodleuk dat Nederland geen democratie was maar meer op een dictatuur leek, premier Rutte moest opstappen en er moest een bindend referendum worden ingevoerd om van Nederland weer een democratie te maken.

In een uitgebreid interview in het AD wordt haar gevraagd waar haar onvrede vandaan komt. Zij antwoordt dat ze tegen het associatieverdrag met Oekraïne heeft gestemd maar dat dat toch is doorgegaan. Haar konklusie: er wordt dus niet geluisterd.

Ik word een beetje droevig van mensen als deze mevrouw. De onvrede in de Europese samenleving moet nu eens serieus worden genomen maar God verhoede dat oproerkraaiers hun zin zouden krijgen. Er zijn al meer dan genoeg politieke partijen die hen de dictatuur van de meerderheid beloven. Maar daar ligt niet de oplossing van de problemen, hoe veel mensen er ook mogen zijn die maar al te gretig achter populisten aanhollen. Ik kom daar in een van de volgende posts op terug.

Leenstelsel steeds minder populair

Sinds een paar jaar is voor studenten het leenstelsel ingesteld. Op basis van dat stelsel kunnen studenten hun studieloopbaan bekostigen door laagrentend te lenen bij de overheid. Als ze eenmaal gaan werken hoven ze maximaal 4 procent van hun inkomen boven het minimumloon te besteden aan aflossing. Na 35 jaar wordt de restschuld kwijtgescholden.

Een onredelijke regeling? U weet hoe ik erover denk. Natuurlijk is dit geen onredelijke regeling, ze is fair, billijk en logisch. Bij een inkomen tot € 40.000 betaalt een voormalig student € 65 per maand aan aflossing. Bij een inkomen van € 80.000 bedraagt die aflossing € 77 per maand. Vindt u dat nog steeds onredelijk?

In dit artikel in de NRC kun je lezen hoeveel de overheid per jaar per student betaalt. Dat wordt betaald uit de belastingopbrengsten, de collectieve middelen, geld dat door u en mij bij elkaar gebracht is. Ruim 80 procent van een studie wordt dus door ons allemaal betaald. En dan zouden we van studenten geen solidariteit mogen verlangen?

Nu lijkt het draagvlak onder het leenstelsel helemaal te verdwijnen omdat de minister van onderwijs de rente op de studieschuld wil verhogen. Momenteel wordt een vijfjaarsrente van 0 procent gerekend. Dat zou kunnen oplopen naar 0,5 of misschien zelfs wel 1 procent. Kamerleden reppen van studentje pesten. Wat een verbijsterende lariekoek is dat toch. Politieke partijen zijn bang voor het leenstelsel omdat ze vrezen dat het ongelijkheid zal creëren: kinderen van minder vermogende ouders zouden niet meer studeren willen kiezen. Ook dat is de grootst mogelijke flauwekul, koudwatervrees dus.

Bij een volgend kabinet zal het leenstelsel wel sneuvelen. Ik zou dat een ongelooflijke stommiteit vinden.

Het Pact van Marrakech voor u vertaald

Er is veel te doen over het Pact van Marrakech. Vooral Baudet gaat vol op het orgel en maakt zich weer eens schuldig aan de grootst mogelijke opruiing en ophitsing. Het probleem is dat zo'n pact een enorme lapt tekst bevat, ook nog eens in het Engels. Niemand dus die dat leest.

Ik heb dat voor u opgelost. Op deze plek vindt u de integrale Nederlandse tekst van het pact terug. Ik heb het voor u vertaald met behulp van de veruit beste vertaaltool van dit moment: DeepL. Ik zou zeggen, neem een uurtje de tijd en lees deze tekst nu eens helemaal.

En vraag u dan af of u met Baudet mee wil huilen, of dat u zich liever aansluit bij het uitstekende artikel van Barbara Oomen in de NRC van 3 december. Oomen is hoogleraar mensenrechten en verbonden aan de University College Roosevelt/Universiteit Utrecht.

Ik heb mijn keuze wel gemaakt. Als wij ons hier niet achter kunnen scharen dan verlaten we de beschaving. Laat u niets wijs maken door populistische schreeuwers. Lees de tekst en oordeel zelf.

Red de samenleving...

steun Gargard en Nourhussen. Zo luidt de oproep in de NRC die tevens te vinden is op deze pagina. Natuurlijk onderteken ik dit initiatief, u toch ook? In de tekst lezen we het volgende:

Het racisme dat Gargard noodzaakte tot aangifte en Nourhussen deed stoppen met haar column is niet slechts een probleem omdat het de uitwisseling van ideeën hindert, of omdat lezers van een interessant perspectief worden beroofd. Het is een probleem omdat de samenleving beschadigd wordt. Hier moet stelling tegen worden genomen. Wij kunnen niet zwijgen over het psychische en verbale racistische geweld waarmee collega's in het maatschappelijk debat te maken krijgen. Wie zwijgt stemt toe.

Ik heb er niets aan toe te voegen.

Je moet je identiteit vederlicht dragen

In de NRC van dit weekend staat een zeer interessant interview met de filosoof Kwame Anthony Appiah, geboren in Londen uit het huwelijk van een Ghanese man met een Britse vrouw en nu woonachtig in New York. Een perfecte achtergrond om na te denken over identiteit. Aan het eind van het interview zegt hij: "Toen Trump werd gekozen dacht ik: We did the wrong thing. Toen de Britten voor de Brexit stemden, dacht ik: They did the wrong thing. Je ziet, mijn Britse identiteit is een beetje aan het verbleken". Aanleiding tot dit interview is zijn jongste boek The Lies that Bind: Rethinking Identity.

Ik ga het interview hier niet samenvatten, daarvoor moet u dit uitstekende artikel echt zelf lezen, maar een paar uitspraken wil ik u niet onthouden. De essentie van wat Appiah ons wil laten zien is dat we een overtrokken beeld van onze identiteit hebben. In de 19de eeuw wisten ze het al, zegt hij: de studie van de geschiedenis is de vijand van het nationalisme. Wie mensen op grote schaal wil samenbrengen moet feiten verzwijgen.

Nationale identiteit noemt Appiah een leugen, vol historische verzinsels. Ras-identiteit is bedacht in de 19de eeuw. Culturele identiteit dan? Cultuur is geen organisch geheel maar een voortdurend veranderende verzameling van de meest uiteenlopende gedachten en gewoontes die niemands bezit zijn, aldus Appiah.

Geconfronteerd met onze Zwarte-Piet-discussie merkt hij op: De betekenis van symbolen wordt niet bepaald door intenties. Symbolen hebben een eigen betekenis. Je kunt ook niet met een hakenkruis op je arm door een stad in Duitsland lopen en zeggen: "ik bedoel er niets mee, ik vind het gewoon een mooi patroon met oude Keltische symboliek".

En als een van zijn studenten hem voorhoudt dat zij op slavenschepen hierheen (New York) zijn gebracht, denkt Appiah: "Nee, jij bent hier met de bus naar toe gekomen en hier in de VS geboren. Het is niet jouw geschiedenis, het is de geschiedenis van je voorouders. En dan komt hij met de mooiste opmerking in dit interview: Je moet je identiteit vederlicht dragen.

Prachtige relativerende woorden waar we eens wat vaker bij stil moeten staan. Voor Appiah is respect een sleutelwoord maar: respect moet je tonen én ontvangen.

Is Nederland racistisch?

Een lastige vraag natuurlijk en in belangrijke mate een kwestie van definities. In De Groene Amsterdammer verscheen in juni van dit jaar een uitstekend artikel over dit onderwerp onder de titel "Goede bedoelingen zijn  niet genoeg". En we hoeven ons weinig illusies te maken: er is wel degelijk sprake van institutioneel racisme en er spelen op talloze terreinen van maatschappelijk handelen uitsluitingsmechanismen en Nederlanders met een migratieachtergrond worden structureel achtergesteld.

Nog droeviger wordt het wanneer we de sociale media raadplegen. Die media lijken alle ruimte te bieden aan Nederlanders die eens lekker leeg willen lopen tegenover anderen die zich uitspreken over racisme. Zie de reacties op de columns van Clarice Gargard in de NRC (die aangifte heeft gedaan) en Seada Nourhussen in Trouw die haar column zelfs heeft opgegeven vanwege de eindeloze haatmail waar ze mee geconfronteerd wordt.''

Wat is dat toch? Waarom menen mensen het recht te hebben een ander vanwege haar mening of opvattingen te mogen bedreigen met verkrachting, geweld of doodsverwensingen? Gargard hierover: "De haatberichten kwamen niet van schreeuwende hooligans maar van ogenschijnlijk keurige Nederlanders die vrolijk met gezin op de foto stonden. De reacties varieerden van het welbekende 'ga terug naar je eigen land' tot aan 'zwartjoekel', 'ooit word je door de verkeerde op straat in je kont geneukt' en 'AK-47 erover heen jagen'. Mijn eerste reactie is dan: nee, dat is niet waar, dat doen mensen niet. Maar je realiseert je meteen dat mensen dat wel degelijk doen.

Ik ben niet langer bereid om op zoek te gaan wat er achter dit soort gedrag steekt. Voor mij zijn deze medelanders geen verdere aandacht waard. De redactie van Trouw schrijft in een opvallend zuinig commentaar: "De hoofdredactie van Trouw vindt dit (haar besluit om te stoppen met haar column) jammer, gezien haar belangrijke bijdrage in het publieke debat over de wijze waarop we in Nederland met elkaar omgaan". Ik vertrouw er maar op dat de krant op een andere pagina inhoudelijker reageert en vooral afstand neemt van lieden die het recht menen te hebben een ander te bedreigen. We moeten allemaal niet alleen afstand van deze mensen nemen maar ze ook terecht wijzen.

Zo diep zijn we in ons land gezonken. Er is sprake van institutionele uitsluiting en de sociale media zijn vooral de uitlaatklep voor emotionele diarree geworden. Is Nederland racistisch(er)? Ik denk van wel. Maar daarmee is niet alles over dit thema gezegd. In mijn volgende post ga ik dieper in op wat filosoof Anthony Appiah hierover te melden heeft.

Jon Hassel & Brian Eno - Delta Rain Dream