Gabriela - Verano en la Pampa

BREXIT Nigel Farage update: "I want peaceful political revolution, I'll ...

Claudio Magris

In de Volkskrant van gisteren staat een prachtig interview met Claudio Magris (1939), schrijver, filosoof, vertaler en recensent. Waren er maar meer van zulke interviews, en dat is natuurlijk ook te danken aan de interviewer, in dit geval Edwin Krijgsman.

Magris is een man van taal, van nadenken en vooral van nieuwsgierigheid. Hij haalt Umberto Eco aan die ergens stelt "dat het de kunst is geen apocalittico te worden, een doemdenker die jeremieert over de teloorgang van de oude, vertrouwde wereld, maar ook geen integrato, een passieveling die alles ondergaat en vergoelijkt omdat het nu eenmaal hoort bij de moderne tijd. We lezen vandaag de dag geen Erasmus meer, maar ook belangrijke schrijvers uit het nabije verleden zijn al volkomen vergeten. Alzheimer is tegenwoordig een ziekte van jonge mensen, het is blijkbaar niet erg meer als je niet weet wat de Tweede Wereldoorlog is. Terwijl ik ervan overtuigd ben dat nieuwsgierigheid geen slechte eigenschap is."

Ik heb zijn prachtige boek Donau hier weer uit de kast getrokken en inmiddels ook Blindelings, Het museum van oorlog en het zojuist verschenen Momentopnamen besteld. Dat worden weer heerlijke leesuren!

Ratzinger moet zijn mond houden

Paus Benedictus XVI was de eerste paus die bij leven aftrad. Hij verklaarde toen zich terug te zullen trekken en zich niet meer in het openbaar te bemoeien met het bestuur van de katholieke kerk. Maar die zelfverkozen stilte heeft hij nu doorbroken. En hoe! Volgens deze voormalige paus, thans door het leven gaand als Aloisius Ratzinger, is het misbruik binnen de kerk veroorzaakt door de seksuele revolutie in de jaren zeventig van de vorige eeuw, door progressieve theologen en door de secularisering van de samenleving.

Hij gaat daarmee geheel voorbij aan het gegeven dat het misbruik in de kerk al plaatsvond ver voordat die seksuele revolutie uitbrak, ver voor er progressieve theologen bestonden en ver voor de secularisering van de samenleving optrad. Sterker nog, het misbruik in de kerk is naar mijn stellige overtuiging net zo oud als de kerk zelf, alleen niet aan te tonen vanwege het ontbreken van historisch bewijsmateriaal.
De kerk was weerloos tegen de veranderingen in de samenleving, dixit Ratzinger, doordat de katholieke moraaltheologie instortte. En die progressieve theologen plaatsten vraagtekens bij normen waar volgens de leer van de kerk nooit van afgeweken mag worden.

Het is ronduit beschamend dat deze prelaat zijn mond weer opendeed om zich met klinkklare nonsens in een debat te mengen waar zijn opvolger een heel andere weg is ingeslagen. Anders gezegd: Ratzinger kletst uit zijn nek, desavoueert zijn opvolger en plaatst ook nog eens mensen als Schillebeeckx en Kuitert en nog velen met hen in de beklaagdenbank. Hij moest zich diep schamen.

Progressieve theologen zijn bepaald geen aanjagers van de seksuele revolutie geweest, zij hebben slechts hun uiterste best gedaan om de kerk dichter bij de mensen te brengen in plaats van andersom. En dat de kerk weerloos was tegen maatschappelijke veranderingen is misschien juist maar op een geheel andere manier dan Ratzinger hier bedoelt. De kerk heeft die maatschappelijke veranderingen niet tegen kunnen houden, dat is de werkelijkheid.

Maar als die kerkelijke leer zo heilig was, waarom zijn de uitdragers van gods leer zich dan zo te buiten gegaan aan dat weerzinwekkende misbruik? En nogmaals, niet alleen maar sinds de jaren zeventig maar al eeuwen lang. Gelukkig leven we nu in een samenleving waarin het de kerk niet langer lukt dat misbruik onder het kleed te vegen.

Ik zou Aloisius Ratzinger dringend willen aanraden zijn mond te houden en zijn opvolger niet voor de voeten te gaan lopen. Zijn oprisping is absurd, verbijsterend en abject.

Brexit: opnieuw uitstel

In mijn vorige post ziet u Patrick O'Flynn die ons waarschuwt: "Lock us in and we'll be your worst nightmare". Altijd fijn, zulke politici. Dit is geen onverholen maar een direct dreigement dat de Britten alles zullen doen om de EU te frustreren wanneer ze gedwongen worden mee te doen aan de Europese verkiezingen in mei aanstaande. Een schande, zulke politici. Applaus kreeg hij dan ook slechts van een handjevol jaknikkers uit eigen gelederen.

May verzocht opnieuw uitstel en sloot haar smeekbede af met de fijne woorden: so that we can go on into our brighter future. Wat mij betreft had de EU haar verzoek om uitstel af mogen wijzen. De Britten willen echt van ons af, donder dan maar op. Maar tegelijkertijd wil de EU koste wat het kost voorkomen dat iemand ooit de EU ervan kan beschuldigen de Britten eruit gegooid te hebben. En dat is terecht en dus werd er opnieuw uitstel verleend.

Nu moeten de Britten dus gedwongen meedoen aan de Europese verkiezingen voor een EU waar ze geen deel van uit willen maken. Volkomen terecht dat de Fransen hier lang verzet pleegden. Dat verzet heeft geleid tot een extra voorwaarde in het verleende uitstel, namelijk dat de Britten geen enkele actie zullen ondernemen die de EU in gevaar zou kunnen brengen. Want er zijn genoeg Britten die klaar staan om zoveel mogelijk zand in de Europese machine te gooien, denk aan Johnson, zie O'Flynn. Wat mij betreft hadden die extra voorwaarden veel zwaarder en explicieter geformuleerd mogen worden.

Intussen denkt May nog steeds dat ze uiterlijk 22 mei aanstaande overeenstemming in het Britse parlement heeft bereikt over de Brexit, zodat die Europese verkiezingen aan hen voorbij kunnen gaan. Ik hoop het, niet voor haar maar voor de EU. Ik heb echt meer dan schoon genoeg van die Britten en hun arrogantie. Ik kom graag in Groot Brittannië en zal er rond blijven reizen en voor de Britten zal ik altijd wel een merkwaardig soort sympathie blijven koesteren. Maar ze zijn als Europeanen definitief door de mand gevallen. We zijn terug in 1946 toen Churchill al een verenigd Europa aankondigde, maar wel zonder de Britten. De arrogantie van die woorden heeft dat volk nooit verlaten.

BREXIT, UK MEP threatens Juncker: "Lock us in and we will be YOUR WORST ...

Lacherig doen over de Brexit is misplaatst

Vandaag vergadert de Raad van Ministers van de EU over het uitstelverzoek van May. Dat uitstel gaat er wel komen, niemand heeft er belang bij de Britten voor het blok te zetten dat alleen nog ruimte voor een no-deal open laat, hoe graag een deel van de Tory-aanhang dat misschien ook zou willen.

De rijzende ster in ons politieke firmament, over wie Heleen Mees vandaag in de Volkskrant een prachtige column schreef, slaagt er keer op keer in op een irritant hautaine manier de problemen rond de Brexit compleet weg te lachen. Die veronderstelde chaos, waartoe de Brexit zou leiden, is een hoax van politici en media. Dat het Britse parlement nu al maandenlang in opperste verwarring verkeert zegt volgens hem niets en betekent zeker niet dat er onzekerheid en chaos heerst in de Britse samenleving.

En hij voegt daar dan meteen aan toe dat hij niets van de EU moet hebben en dat hij er alles aan zal doen ook ons land uit de EU los te weken. Zodat we als een zelfstandige natiestaat verder kunnen en handelsverdragen kunnen sluiten op bilateraal niveau met wie we maar willen. Nee, dat gaat niet van de ene op de andere dag, maakt u zich geen zorgen, FvD gaat - als het eenmaal aan de macht is - een referendum voor een Nexit organiseren en als het volk het wil, zal hij, onze grote leider, de rattenvanger van het Binnenhof, dit land met zijn linksige onderwijzers, eenzijdige media, partijkartel en de-tijdgeest-niet-begrijpende architecten uit de EU leiden.

Het zal zo'n vaart niet lopen, denkt u? Ik denk daar anders over, het scenario waarin deze non-valeur onze nieuwe minister-president wordt is bepaald niet ondenkbaar. En vanaf dat moment is al het andere ook denkbaar, inclusief een referendum, inclusief een Nexit. Moge god het verhoeden, maar dat kun je als rechtgeaard atheïst niet verzuchten. Bovendien: alleen u en ik kunnen dat verhoeden!

Muziek voor critici...

schreef ik eerder deze week over de muziek van Louis Andriessen en ik veronderstelde dat de beroepsgroep de muziek van Martynov vermoedelijk niet zou appreciëren. En ik word bijna op mijn wenken bediend, want in de NRC van 8 april schrijft muziekcriticus Joep Christenhusz over Pastiche van Martynov: "Een wagneriaans koperkoraal, een heroïsche strijkerslijn, de onvermijdelijke paukenroffel en een mahleriaans 'fernorchester' van drie trompetten op het balkon vormden de omlijsting voor een spijkerhard uit de toetsen geroffelde drieklank. Uitentreuren herhaald kreeg het motief vanzelf iets quasi-bezwerends. Je zou ook kunnen zeggen dat Pastiche een nogal drammerig, ideeënarm stuk is". En hij vervolgt: "Dan zat er meer pit in Louis Andriessens Mysteriën dat onder dirigent Hans Leenders een onverzettelijke uitvoering kreeg".

Tja, dat probleem heb ik wel vaker. Kunstcritici die in een andere wereld leven dan ik, liefhebber en consument. Dat Mahler al eerder trompetten achter in de zaal posteerde was mij bekend maar ik vind het geen enkel probleem dat Martynov zich daar nu ook van bedient. Dat het koperkoraal wagneriaans was is mij echter ontgaan en ook begrijp ik niet waarom Christenhusz de paukenroffel onvermijdelijk noemt, waar die roffel in mijn beleving een soort kantelpunt in de compositie aanbracht. Ook ontgaat me waarom de strijkerslijn heroïsch genoemd wordt. Kortom, het muziekstuk van Martynov dat wij zo geweldig vonden, wordt door de musicoloog genadeloos afgeserveerd.

Maar mijn punt is dit: kennelijk is muziek van Andriessen vooral te genieten voor musicologen. Ik heb een dergelijke achtergrond niet, ik kan geen noten lezen en moet vooral een beroep doen op al mijn zintuigen bij het beoordelen van het klankbeeld dat bij mij binnenkomt. Een musicoloog heeft daarnaast nog een heleboel technisch-theoretische en historische kennis om muziek te beoordelen. Daarom noemde ik de muziek van Andriessen intellectueel en geconstrueerd. Vooralsnog blijf ik bij dat oordeel.

White House struggles to explain Trump’s bizarre claim

Een pastiche van Vladimir Martynov

In het Muziekgebouw aan het IJ vindt momenteel een prachtig festival minimal music plaats. Gisteravond bezochten wij een fenomenale voorstelling van het Noord Nederlands Orkest onder leiding van Hans Leenders. Het eerste stuk van John Luther Adams viel wel enigszins tegen omdat het een erg massief stuk bleek, in weerwil van de titel The Light That Fills the World.

Maar daarna werd het iconische Music for 18 Musicians van Steve Reich uitgevoerd door een voltallig orkest van bijna zestig musici. Werkelijk schitterend, deze uitvoering die op geen enkele wijze afbreuk aan het stuk deed. Integendeel. Fascinerend is het basso continuo dat de beide pianisten in dit stuk neerleggen, het lijkt mij razend moeilijk om een dergelijke partij geconcentreerd te blijven spelen. En daaroverheen krijgen alle instrumentgroepen alle ruimte om met telkens minimale aanpassingen een prachtig sferisch klankbeeld op te roepen.

De avond werd afgesloten met Mysteriën van Louis Andriessen, gecomponeerd in 2013. Ik zal er kort over zijn: ik begrijp niets van Andriessen en zijn muziek. Het maakt op mij een intellectuele en geconstrueerde indruk. Harmonieën of tonale muziek zijn bij hem een no go area. Ik zou zeggen: muziek voor critici. Ik kon er niet van genieten.

Maar hieraan voorafgaande waren we getuige van de wereldpremière van Pastiche van Vladimir Martynov, van wie het programmaboekje zegt: "Hij woont op een afgelegen plek, communiceert nauwelijks, weet niet hoe het internet werkt en vindt zichzelf überhaupt geen componist - hij plaatst overgeleverde scheppingen hooguit in een nieuwe context".

Dit Pastiche is een werk voor orkest en piano. De pianist was de onovertroffen Ralph van Raat. Het werk opent met piano akkoorden die telkens herhaald worden met minieme wijzigingen, waarbij het pedaal vrijwel doorheen het gehele stuk gebruikt wordt om zoveel mogelijk de nagalm van de aangeslagen akkoorden te benutten. Van Raat noemde dit in een toelichting vooraf zelf 'hameren' maar op geen enkel moment had je als luisteraar het gevoel dat hier met teveel macht en kracht gespeeld werd. Dan valt het orkest in met breed uitwaaierende klanken en langzaam herhalen zich klanken en akkoorden en welke samenklank er ook volgt - op een zeker moment voegen zich achter in de zaal opgestelde trompettisten in het spel - het levert telkens een prachtig klankbeeld op. In de slotakkoorden wisselen xylofoon en piano elkaar af waarbij de piano het laatste woord heeft.
Waar hebben we naar geluisterd? Is dit spirituele muziek? Eerlijk gezegd boeit die discussie mij niet zo maar ik kan me zo voorstellen dat een deel van de beroepsgroep deze muziek op principiele gronden afwijst. Maar wij vonden het een verbluffende voorstelling van een geweldig pianist en een uitstekend orkest. Maar die verbluffende voorstelling is natuurlijk vooral te danken aan de componist die in al zijn schuchterheid heel even het podium betrad, onvermijdelijk bij een wereldpremière. Wat een prachtige muziek, ik had het graag onmiddellijk nog een keer beluisterd!

Waarom de heren van het orkest in Jaquet gekleed gaan is mij een raadsel, het past niet bij hedendaagse muziek en het ziet er zo passé uit. O ja, tot slot nog even dit: ga niet eten in dit prachtige gebouw, de serveersters hebben geen idee wat klantvriendelijkheid inhoudt en de kwaliteit van het eten is niet al te best. Op mijn opmerking dat de hamburger niet doorbakken maar rauw van binnen was antwoordde de serveerster: heeft u bij het bestellen dan niet aangegeven dat u per se een doorbakken hamburger wenste?