Moreel kompas van boeren en burgers

In een artikel in de NRC van 17 oktober schetst hoogleraar Carla Koen (Tilburg University) wat de werkelijke impact is van landbouw en veeteelt op onze samenleving. En die gaat veel verder dan enkel de stikstofdepositie.De wettelijke normen voor fijnstof en stikstofdioxide in Nederland beschermen niet tegen gezondheidsschade en zijn fors hoger dan de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Zij wijst erop dat de antimicrobiële resistentie door gebruik van antibiotica in vee een steeds grotere zorg is geworden voor de volksgezondheid. Bovendien zorg intensieve veeteelt ook voor vervuiling van het oppervlakte- en dieptewater door overbemesting waardoor er veel te hoge concentraties nitraat in ons water terecht komen. Dit heeft forse consequenties voor de drinkwaterwinning en de waterzuivering. Ook de toepassing van chemische gewasbescherming heeft negatieve gevolgen voor de waterkwaliteit en biodiversiteit in Nederland.
Voor mee concrete cijfers en informatie kan ik u haar artikel van harte aanbevelen. U vindt de link in de eerste regel van dit bericht.

Terecht stelt Koen dat het tijd wordt dat de Nederlandse boeren en hun belangenbehartigers (dus ook politici!) hun moreel kompas hervinden en het rentmeesterschap (weer) omarmen. Wij hebben recht op maar vooral behoefte aan een landbouw en veeteelt die in evenwicht zijn met het land, het natuurlijke kapitaal en de volksgezondheid. Een landbouw die niet voorbij gaat aan de noden van de toekomstige Nederlanders.

Ik voeg daar aan toe dat het geen enkele zin heeft wanneer de boeren in navolging van de ABN Amro beweren dat ze de beste boeren van de wereld zijn. Volgens de bank is per kilo landbouwproduct de gezamenlijke 'voetafdruk' van onder meer CO2, energie, pesticiden en antibiotica in Nederland het kleinst.Het artikel van Koen toont aan dat dat een nietszeggende uitspraak is. Het zegt meer over de boeren elders! En voor boeren mag u ook burgers lezen.

Een beschaafd land haalt IS-kinderen terug

In de NRC van gisteren staat een urgent en wat mij betreft overtuigend pleidooi van Margritte Kalverboer, Kinderombudsvrouw, om de Nederlandse kinderen zo snel mogelijk terug te halen uit IS-kampen in Syrië. Het is bepaald niet voor het eerst dat zij zich het lot van deze kinderen aantrekt. Ik vind het bizar dat de Nederlandse overheid in het geheel geen oog heeft voor kinderen waarvan Kalverboer terecht opmerkt: "Kinderen reizen niet uit. Kinderen sluiten zich niet aan bij terroristische organisaties. Kinderen voeren geen oorlog. Kinderen zijn voor hun ontwikkeling en perspectief afhankelijk van volwassenen".

Zeker nu de zichzelf onmetelijke wijsheid toedichtende Amerikaanse president Erdogan vrij spel heeft gegeven, lopen de IS-kampen in snel tempo leeg. Meer dan tienduizend mannen en vrouwen die verdacht worden van IS-sympathie of erger, kunnen de anonimiteit in vluchten en op enig moment ergens in Europa opduiken om hun terreur uit te oefenen.

De Nederlandse overheid zet in op een door alle partijen onhaalbaar geacht internationaal tribunaal ergens in Irak. Als ergens infrastructuur en mentaliteit voor een dergelijke organisatie ontbreken, is het wel in Irak. Nederland begeeft zich onder aanvoering van de verschrikkelijke Stef Blok moedwillig op een doodlopende weg, alleen maar om tijd te winnen en nu geen actie te hoeven ondernemen.

Een beschaafd land trekt zich het lot van kinderen aan wanneer de ouders niet meer in staat zijn voor die kinderen te zorgen. Er zijn genoeg voorbeelden beschikbaar van vrouwen uit de IS-kampen die om zulke humanitaire acties smeken. Hun letterlijke boodschap: "Laat ons in de steek als je vindt dat je dat moet doen maar haal onze kinderen hier weg".

Vinden wij onszelf echt beschaafd?

Boeren eisen alternative facts

Natuurlijk hebben de wetenschappers het weer gedaan. De NRC laat een boer aan het woord die gisteren op de grote boerenprotestactie doodleuk verklaarde dat het RIVM moord pleegt op boeren. Er is iets merkwaardigs aan de hand in Nederland: we worden de laatste tijd voortdurend om de oren geslagen met wat Al Gore an inconventient truth noemde. En ofschoon we ons allemaal zorgen lijken te maken over het klimaat en het milieu, zodra het op concrete maatregelen aankomt, zijn we subiet bereid onze zorgen opzij te schuiven.

En als we onszelf ervan overtuigen, wijs maken dat de rekenmodellen van de wetenschappers niet deugen, dan hoeven we ons pardoes geen zorgen meer te maken. Nee, lieve mensen, zo werkt het milieu niet, zo werkt het klimaat niet. De internationale gemeenschap heeft normen opgesteld om het milieu te beschermen en het klimaat te beheersen. De wetenschap verricht metingen en stopt die in een internationaal gevalideerd rekenmodel. De uitslag kan je misschien niet aanstaan maar alternatieve feiten bestaan niet. Of je die metingen nu laat verrichten door RIVM of TNO, er komen dezelfde uitslagen uit. Meer metingen zullen de uitkomsten verfijnen maar niet minder aangenaam maken.

Toch is dat wat boeren en politici nu doen: de wetenschap verdacht maken en voortdurend in twijfel trekken. Baudet stond met Wilders vooraan gisteren om de boeren wijs te maken dat ze de beste boeren ter wereld zijn (quod non) en dat we minder stikstofregels moeten hebben. Het is misselijkmakend en ronduit pervers.

Kijken we nog even naar het plaatje hierboven. Het aandeel van het wegverkeer in de stikstofdepositie is 6,4% tegenover een aandeel van landbouw en vooral veeteelt van 45%. Toch was er gisteren een mevrouw te zien die durfde te beweren dat de auto's in Nederland gewoon door mogen rijden terwijl de boeren overal de schuld van krijgen. Ook ziet u dat 31% van het stikstof uit het buitenland komt maar als we dat percentage weglaten en puur naar de binnenlandse bronnen van stikstof kijken dan stijgt het aandeel van landbouw en veeteelt naar 70%! Wat de boeren heel goed weten maar gewoon verdonkeremanen is dat de stikstof in de vorm van ammoniak onmiddellijk neerslaat op de bodem in de onmiddellijke omgeving van de bron.

Overigens exporteren wij veel meer stikstof naar het buitenland dan wij van over de grenzen aangewaaid krijgen. Hoe dat komt? Nou, dat is nogal simpel: in Nederland hebben wijn 1,6 miljoen melkkoeien oftewel 37 koeien per km2. In Duitsland hebben ze 4 miljoen koeien oftewel 11 koeien per km2. In Nederland hebben we 12,2 miljoen varken oftewel 283 varkens per km2. In Duitsland hebben ze 25,9 miljoen varkens ofwel 72 varkens per km2.

Het voortdurend framen door boeren en politici is ronduit pervers. Het gezwollen taalgebruik is hemeltergend. Maar wanneer boeren geweld gaan gebruiken, is het hek van de dam. Dat geweld moet uit alle macht beteugeld worden. Ik snap de frustratie van de boeren maar ook zij zullen er aan moeten wennen: intensieve landbouw en intensive veeteelt zijn niet langer aanvaardbaar. Dit geldt voor ons allemaal inclusief alle boeren maar vooral voor onze kinderen en kleinkinderen.

Wij exporteren meer dan 90 miljard aan landbouwproducten en importeren meer dan 60 miljard aam landbouwproducten. Iedereen snapt toch dat hier een onvoorstelbare onbalans uit de cijfers schreeuwt? Anders gezegd: dat de boeren óns voedsel produceren is ook zo'n fabeltje dat geraltiveerd moet worden.

Ginger Baker, Bill Frisell, Charlie Haden

Concierto d'Aranjuez

Keith Jarrett

Trump Kingsman meme

Hardcore fans van de Amerikaanse president maken een meme-video van Trump die niet alleen talloze journalisten maar ook talloze politieke tegenstanders (Bernie Sanders, Barack Obama, John MaCain en niet te vergeten de Clintons) overhoop schiet. De video is gebaseerd op Kingsman: the secret service met Colin Firth in de hoofdrol.Wansmaak en perversie. Zulke Amerikanen zijn er ook. Kijk en luister ook eens naar de rechtvaardiging van een fan of misschien wel vervaardiger van de video.

Konstantin Paustovski

Een van de - althans wat mij betreft - grootste schrijvers uit de Russische literatuur is Konstantin Paustovski (1882 - 1968) Bij Privé-Domein verscheen zijn autobiografie in zes prachtige delen. Stuk voor stuk onvergetelijke literatuur, net als al zijn andere boeken die in de loop der jaren werden gepubliceerd en vertaald. Ik heb, vermoed ik, bijna alles van deze schrijver gelezen. Kronikeur van het Rusland vanaf de omwentelingen in 1917. De schrijver die samen met anderen bij Brezjnev protesteerde tegen onder andere de herwaardering, de rehabilitatie van Stalin. Maar vooral de schrijver die in bevlogen proza de omwentelingen van de Russische samenleving beschrijft, de schrijver die prachtige natuurimpressies schreef over alle windstreken van het uitgebreide Russische rijk en vooral ook de schrijver die diep romantisch en vaak ontroerend over de liefde schrijven kon. Ieder boek van Paustovski gaf mij dezelfde ervaring: wat jammer dat er een laatste pagina is.

De laatste zin die Paustovski aan het papier toevertrouwde, luidde: "Deze aarde is onze woning, geef haar niet uit handen aan verwoesters, laag volk en leeghoofden. Wij, als erfgenamen van Poesjkin, zullen daar rekenschap en verantwoording voor moeten afleggen".

Vaste vertaler van het werk van Paustovski is Wim Hartog die in Goudzand ook talloze teksten uit publicaties, brieven en dagboeken van de schrijver bezorgde. Een prachtig werk, ook al miste ik met name de ervaringen van Paustovski gedurende de Tweede Wereldoorlog. Een boekbespreking van dit boek treft u hier aan.

Er bestaat ook een heuse Paustovski-vereniging. Als u net als ik een liefhebber van deze schrijver bent, of misschien nieuwsgierig bent geworden, steek dan hier uw licht eens op.

Hoe betalen de Polen dat?

Het wordt waarschijnlijk een absolute meerderheid in het Poolse parlement voor PiS, de rechtspopulistische partij van Jaroslaw Kaszynski. Het minimumloon werd verhoogd en wordt in de komende jaren tot 2024 bijna verdubbeld, de kinderbijslag is fors gestegen, ouderen krijgen medicijnen gratis. Stuk voor stuk prachtige maatregelen natuurlijk en dat zien kiezers graag. Hebben de Polen het Ei van Columbus gevonden? Hoe financieren zij toch al die maatregelen?

En waar waren de Polen die recentelijk nog protesteerden tegen de ontmanteling en knechting van de rechterlijke macht, tegen het abortusbeleid van deze ultrarechtse regering, tegen de persbreidel? Het probleem voor de oppositie zit hem juist in die prachtige sociale programma's van de regering. Die kun je nooit overbieden en je kunt er niets tegenover zetten wat kiezers net zo belangrijk vinden. Kansloos dus.

Polen drijft steeds verder van de EU af en dat is zorgelijk, we zullen zien wat de komende jaren ons brengen. Ik zou er niet graag wonen. En wanneer wordt het tij gekeerd door een stagnerende economie? En hoe gaan de Polen dan reageren?

JSF - een verbijsterende geschiedenis

In de NRC van gisteren een uitstekend artikel van de onvolprezen Ko Colijn over de verbijsterende geschiedenis rond de F35, beter bekend als de JSF. Het is goed om nog eens op een rij gezet te krijgen in welke mate er met dit nieuwe toestel geblunderd wordt. Voor iedereen zichtbaar en herleidbaar, mits je de weg weet te vinden.

Colijn documenteert haarfijn waar en wanneer de F35 hevig werd bekritiseerd, niet alleen door geijkte kritikasters maar ook door de Amerikaanse Rekenkamer en bij het project betrokken militairen.

Maar nog verbijsterender is de wijze waarop de twee bewindsvrouwen van dit moment, die verantwoordelijk zijn voor dit dossier - Barbara Visser en Mona Keijzer - zich door dit aanstaande echec heenblunderen. Ik citeer hier slechts één zin uit het artikel van Ko Colijn:  "In maart 2005 ontdekten we (Amerikaanse rekenkamer - E.N.) dat het F35 programma met de ontwikkeling was begonnen zonder adequate kennis van de kritische technologie van het toestel en zonder dat er een deugdelijk ontwerp was".

Heel passend schrijft Colijn dan tot slot: "Dat is nog steeds het geval. Maar gaat u rustig slapen". Er komt nog wel een keer een heuse parlementaire enquête naar dit dossier en u zult zien dat de verantwoordelijke bewindslieden dan allemaal aan spontaan geheugenverlies blijken te lijden.