"Je kunt niet van literatuur houden en de bijbel als tekst verwerpen", waarheid of misverstand?

 

Ik lees wel eens de kortere stukjes van Arnon Grunberg of een enkel essay. En zag ook zijn tv-serie Europeaan in New York. Hij lijkt mij een sympathieke kerel, vooral omdat je hem zelden een ander mens zult horen veroordelen. Van zijn romans heb ik alleen de eerste gelezen, Blauwe maandagen. Ik vond dat destijds een goed boek maar verder ben ik niet zo'n liefhebber van fictie.

Eerder deze week werd hij door Thijs van den Brink van de EO geïnterviewd in Adieu God. Ook hier laat hij zich zien als een aimabel mens, die vooral probeert de ander te begrijpen. Ik zou daar misschien wel eens een voorbeeld aan moeten nemen maar dat is een gedachte die ik ook meteen weer verwerp. Over verwerpen gesproken: "je kunt niet van literatuur houden en de bijbel als tekst verwerpen", zegt Grunberg na enig nadenken letterlijk op een vraag van van den Brink.

Maar dat vind ik dan toch weer een, laten we zeggen al te cryptische opmerking. Ik weet dat het merendeel der mensen nog steeds wil geloven in een godheid. Treurig maar waar. Maar de bijbel heb ik echt gelezen, ik denk voor het laatst in zijn geheel een jaar of vijftien geleden. Het archaïsch taalgebruik is aan mij echter niet besteed, maar wat bedoelt Grunberg precies met verwerpen? Voor mij is godgeloof volstrekte onzin, het is een concept waar ik absoluut niet mee uit de voeten kan. Ook denk ik dat de teksten uit de bijbel ten grondslag liggen aan een aantal zeer hardnekkige maatschappelijke misstanden waar we maar niet van af lijken te kunnen geraken. Denk aan de verhouding tussen mannen en vrouwen, denk aan homofobie, denk aan de moraaldiscussie (het is echt een ernstige dwaling te veronderstellen dat alleen monotheïsme tot een moraal kan leiden) Dus ik zou niet van literatuur houden omdat ik de bijbel verwerp? Nee, Arnon Grunberg, die stelling is echt onhoudbaar! Ik ben het levende bewijs daarvan.

Vuurduin

 

Zo heet de vuurtoren op Vlieland, een eiland dat ik sinds 1959 meerdere malen bezocht en nu het toneel vormde voor de filosoof Eva Meijer. Zij schreef dit Vuurduin op uitnodiging van de Maand van de Filosofie. Een essay over vooral de natuur die teloorgaat. Teloorgaat omdat wij mensen ons ooit eens buiten die natuur plaatsten. We kennen allemaal de passages uit Genesis waarin god de mens stelt boven fauna en flora. Een jammerlijke vergissing. Vanaf het prilste begin heeft homo sapiens zich ingespannen om de biodiversiteit om zeep te helpen. Lange tijd onttrokken zich de gevolgen van ons handelen aan onze waarneming. We waren  nog met te weinigen. Nu is dat wel anders en ook al zijn er nog hele volksstammen die zich niets gelegen laten liggen aan ons verwoestend bestaan, aangevoerd en aangevuurd door onverantwoordelijke politici en rattenvangers, het klimaat wordt door de mens volledig uitgehold en uitgewoond. Uiteindelijk zullen alleen onze nazaten daarvan de dupe worden maar daar trekken wij ons vooralsnog maar bar weinig van aan. Rentmeesterschap?

Eva Meijer schreef een essay over dit onderwerp. U vindt mijn bespreking daarvan hier.

De opstand van de natuur

 

In de late middeleeuwen deed zich in Europa een periode van forse afkoeling voor, een periode die men gewoonlijk aanduidt met "de kleine ijstijd". De historicus Philipp Blom heeft daarover een prachtig boek geschreven onder de titel De opstand van de natuur. Hij laat ons zien dat wij al met al niet veel opgeschoten zijn sinds de 17de eeuw. De wetenschappelijke methode noch talloze technologische innovaties hebben ons kunnen behoeden voor de klimaatramp die zich momenteel over ons voltrekt. Ook ons denken, religieus of seculier, heeft ons niet dichter bij een serieuze aanpak van deze problemen gebracht.

Wilt u meer weten over dit prachtige boek, klik dan hier. Maar beter nog koopt u het boek zelf, het is zeer goed geschreven. Twee zinnen uit dit boek ter illustratie:

De homo sapiens is een intelligente primaat, maar hij is tegenwoordig niet wijzer dan eeuwen geleden - hij heeft alleen groter speelgoed. Het enige verschil tussen ons en andere dieren is dat de homo sapiens niet uitsluitend is aangewezen op genetische aanpassing, maar door zijn culturele technieken en ideeën de evolutie kan versnellen.

Laten we Amazon collectief boycotten

 

Ik verklaar hierbij dat ik nooit inkopen zal doen bij Amazon. En misschien zou u hetzelfde moeten overwegen. Lees hier eens hoe dit Amerikaanse bedrijf omgaat met werknemers en hun recht om zich in vakbonden te verenigen. Jeff Bezos, met afstand de rijkste man ter wereld met een geschat vermogen van meer dan 191 miljard dollar (kunt u zich zoiets voorstellen?) wordt niet alleen rijk over de ruggen van zijn medewerkers maar ook omdat het bedrijf een onwaarschijnlijk slechte ecologische voetafdruk achterlaat. Ook, en dat al u niet verbazen, staat Amazon bekend als 's werelds grootste belastingontwijker. Dit is het hyperkapitalisme waar de wereld kapot aan gaat.

Wist u dat Amazon-medewerkers werkdagen van 10 uur hebben waarin ze slechts twee maal per dag het toilet mogen bezoeken? En wij maar denken dat de slavernij ergens in de 19de eeuw was afgeschaft. Amazon is een ziek en pervers bedrijf. Jeff Bezos is een zieke en perverse man.

Het gemiddeld uurloon in de VS ligt tussen de 8 en 12 USD. Daarmee verdient Jeff Bezos een factor 372.907 meer dan iemand op de werkvloer. Kan iemand mij een halve geldige reden noemen waarom dit soort zieke verhoudingen acceptabel genoemd zouden kunnen worden?

Stain

Tjeenk Willink loopt op eieren

 

Ik was toch ook wel lichtelijk verbaasd toen ik de uitlatingen van de informateur over Rutte las. Ik vond hem wel erg lankmoedig. Ook was het op zijn zachtst gezegd merkwaardig hoe hij de verantwoordelijkheid voor de bestuurscultuur van het afgelopen decennium uitsmeerde over alle politieke functionarissen. Daarbij ging hij toch wel heel erg nadrukkelijk voorbij aan nu juist de zeer specifieke gedragingen (in mijn ogen misdragingen) van de premier: geen geheugen, geen actieve herinneringen en herhaaldelijk liegen.

Nu moet Tjeenk Willink zijn uitlatingen herfraseren. En dat lijkt me terecht. Tot nu toe zijn alleen de CU en de SP helder over de situatie: zij sluiten samenwerking met Rutte uit. Segers wordt ook in eigen kring hevig bekritiseerd voor het uitsluiten van aanvankelijk alleen Rutte maar in tweede instantie ook de VVD. Ik vind dat moedig van hem en ook terecht. Ploumen en Klaver hebben de deur nog op een kier staan en dat verbaast me al met al dan toch. Ik vermoed dat zij er van uitgaan dat er geen haalbare coalitie met de VVD kan worden gesloten en dus ontlopen ze liever het verwijt dat ze Rutte op voorhand al uitsloten. Dat is te verdedigen.

D66 en CDA willen wel verder met de VVD inclusief Rutte, dat hebben we allang begrepen maar het zal niet meevallen om tot een kabinet te komen dat in de Tweede Kamer een meerderheid heeft. Het einde van deze informatieronde is nog lang niet in zicht. Maar wie weet waar Tjeenk Willink nog mee kan komen.

Hey TRUMP Supporters This Is Your Dear Leader *Hilarious*

Grunberg schreef een stuk waarvoor hij zich zou moeten schamen

 

Arnon Grunberg pleit in de Volkskrant met hartstocht voor vrijspraak van Rutte. Een zeer merkwaardig stuk al met al vooral omdat Grunberg bij alle feilen van Rutte wijst op anderen die hetzelfde of erger deden terwijl hij geen argumenten aanhaalt waarom Rutte dan per se zou moeten blijven.

Wat ik Grunberg het meest kwalijk neem is het grote gemak waarmee hij over het schofferen van de Groningers heen stapt. Letterlijk schrijft hij:  helemaal niets! Hij noemt Groningen niet eens! En lees eens hoe hij over de toeslagenaffaire schrijft: "De toeslagenaffaire? Een schande, maar uiteindelijk is die schande erkend en wordt er iets van Wiedergutmachung uitbetaald. Een land als Amerika is veel minder geneigd zijn schandes te erkennen en te bespreken". 

Je moet maar durven. Maar Grunberg gaat nog verder en schrijft: "Als politiek de kunst van het haalbare is, dan moet men een premier, of president, beoordelen op de catastrofes die níét hebben plaatsgevonden". Werkelijk onvoorstelbaar dat iemand van wie ik een hoge dunk had met zulke redenaties durft te komen.

En zoals gezegd, Grunberg vermeldt niet één eigenschap of kwaliteit van Rutte om welke wij vooral nog geen afscheid van hem zouden mogen nemen. Hij erkent dat Rutte gelogen heeft en stelt dan de retorische vraag of dat mag. Een vraag die hij nadrukkelijk níét beantwoordt. In plaats daarvan verwijt hij de andere partijen dat ze Rutte collectief een mes in de rug steken. Nogmaals, je moet maar durven.

Zeer teleurstellend dit commentaar van de schrijver Grunberg, die doorgaans met veel meer evenwicht en distantie oordeelt. Ik vrees dat hij nu toch echt te ver van de Nederlandse samenleving verwijderd is geraakt. Grunberg slaat de plank volledig mis. En schreef een buitengewoon slecht onderbouwd pleidooi!

Rutte, we moeten jou niet meer!

 

Niet alleen heeft Rutte geen visie en geen werkzaam geheugen, hij ontbeert ook gezichtsvermogen. Voeg daarbij zijn jarenlange status als pathologische leugenaar en een kind begrijpt dat Rutte wel de laatste persoon is aan wie je het ambt van premier moet gunnen. Kaag beet niet door, Hoekstra evenmin en hedenochtend verschijnt Rutte met de van hem bekende stralende lach op het Binnenhof. Ik kan het niet meer zien.

Ik moet erkennen dat juist de door mij verfoeide politici Wilders en Baudet in het debat van gisteren de enig juiste positie innamen. U en ik zouden na een nachtje slapen tot de konklusie gekomen zijn dat we maar beter op kunnen stappen. Zo niet Rutte. Hij zal verwijzen naar de bijna twee miljoen op hem uitgebrachte stemmen. Maar die stemmen werden uitgebracht voor Rutte zich voor de zoveelste keer weer eens niets wist te herinneren en voor de zoveelste keer aantoonbaar heeft zitten liegen. Zouden er nu verkiezingen plaatsvinden,dan zou het blok rechts van de VVD enorme winst boeken, ten koste van diezelfde VVD.

Ik vond het gisteren een uitstekend debat, waarin stukje bij beetje duidelijk werd dat politici weg kunnen komen met "ik heb er geen actieve herinnering aan", zelfs wanneer het om gesprekken van slechts een paar dagen geleden gaat. Jorritsma maakte het helemaal bont door rond een uur of half een te verzuchten dat ze moe was. Wat doe je daar dan in godsnaam? Veel 'en marge' en 'in de context' maar de waarheid spreken, ho maar.

En toen kwam het op de stemming aan, Rutte haalde opgelucht adem en gaat de volgende dag gewoon verder waar hij gebleven was. Dit is de man die in persoon eindverantwoordelijk is voor het bedrog van de Groningers en voor de knechting van tienduizenden Nederlanders door de belastingdienst en die zich in de afgelopen tien jaar heeft laten zien als een pathologische leugenaar. En die zou dan opnieuw premier van dit land worden? Het uitstekende debat eindigde dus met een enorme domper. Een zwarte dag voor de democratie.

De kosmische komedie

 

In 1977 werden twee Voyager ruimtesondes de interstellaire ruimte in gelanceerd die beide waren voorzien van een gouden langspeelplaat met boodschappen van de planeet aarde, tekens om eventuele andere ruimtebewoners ergens ver weg in de leegte, op de hoogte van ons bestaan en van onze goede bedoelingen te brengen. Deze informatiedragers werden destijds samengesteld door de filosoof Carl Sagan. Hij verzamelde enkel boodschappen en tekens die onze fraaie kant lieten zien en repte met geen woord over menselijk falen, over oorlogen, armoede, genocide, het vernietigen van biodiversiteit of klimaataantasting. We moeten vooral een nette indruk maken op onze exoburen. Keeping up appearances.

Frank Westerman corrigeert dat beeld in zijn De kosmische komedie, vrij naar – u begrijpt het al – De goddelijke komedie van Dante. De mens heeft immers de goden verjaagd uit het heelal maar de komedie is gebleven. Hij vertelt hoe wij naar de sterrenhemel reiken en tal van dromen koesteren maar herinnert ons er voortdurend aan dat wij mensen zijn, mensen die misschien geweldige prestaties hebben verricht maar die tegelijkertijd met hun onmiskenbaar donkere kant behept zijn. Vrij associërend leidt de schrijver ons naar de maan, naar Mars, zwarte gaten en de interstellaire ruimte maar confronteert ons tegelijkertijd met ons feilen en falen.

Wilt u eindelijk weer eens een heerlijk en prachtig boek lezen? Lees dan De kosmische komedie van Frank Westerman. Een uitgebreide bespreking vindt u hier.