maandag 18 maart 2024

Leni Riefenstahl stelde ernstig teleur

 

Gisteren hadden we de gelegenheid Triumph des Willens in de bioscoop te bekijken. Tot dan had ik me tevreden moeten stellen met korte clips uit de film. Achteraf kan ik zeggen dat ik daarmee tevreden had kunnen zijn. In haar autobiografie verhaalt Riefenstahl hoe ze met Hitler persoonlijk moest onderhandelen om haar zin te krijgen. Ze spreekt hem voortdurend aan met 'Mein Füher'. En ze kreeg haar zin, carte blanche en een onuitputtelijk budget. In deze film portretteert ze de partijbijeenkomst van de NSDAP in Nürnberg in 1934. Riefenstahl schrijft dat ze maandenlang bezig is geweest met de eindmontage, tot op de dag van vertoning zou ze eraan gewerkt hebben. Ze geeft ook hoog op van haar eigen kwaliteiten als documentairemaakster. Dat alles in aanmerking nemend is het opmerkelijk dat het eindresultaat zo bitter tegenviel.

Het begint al met de openingsbeelden. Die zijn er niet, we zien slechts zwart en dat duurt verdomde lang. We horen schetterige marsmuziek en dan verschijnt de titel in beeld. Het tweede beeld vertelt ons dat de film werd vervaardigd in opdracht van der Führer Adolf Hitler. En dan bevinden we ons plots in het vliegtuig dat Hitler naar Nünberg brengt, hij komt als een Messias uit de hemel neergedaald om de Duitse ziel te redden. Die marsmuziek klinkt gedurende de gehele film, de irritatiegrens wordt geregeld overschreden. Een heel groot gedeelte van de film bestaat uit eindeloze beelden van een eindeloze parade van gevechtseenheden, compleet met vaandels, vlaggen en ... marsmuziek. Er kwam werkelijk geen einde aan, weer een korps, nog een bataljon en nog tien keer dezelfde beelden, het werd ronduit ergerlijk.

Mij vielen drie dingen op. De beelden van Hitler in close up. Je zag hoe hij de mensen doordringend aankeek en hij leek daarmee respect af te dwingen. De mensen die hij de hand schudde moeten het gevoel hebben gehad dat der Führer persoonlijke aandacht voor hen had. Hitler bezat zeker een charisma en mij viel vooral op dat de blik in zijn ogen vaak genoeg bepaald niet onsympathiek was. Zijn charisma was onomstreden en overduidelijk. Als hij sprak of moet ik zeggen schreeuwde, overtuigde hij zijn gehoor. Door zijn presentatie, niet door de inhoud van zijn woorden. Hij praatte soms ronduit nonsens.


Een tweede facet wat mij opviel was de geluidstechniek. In een immens stadion waar meer dan honderdduizend mensen aanwezig waren, stond Hitler minstens anderhalve meter verwijderd van twee, hooguit drie microfoons. En daarmee bereikte hij kennelijk het gehele stadion. We hebben het hier over 1934! En het derde element dat mij opviel was de niet zichtbare regie. Deze documentaire zou heel wat interessanter zijn geweest als Riefenstahl had laten zien hoe deze werkelijk vlekkeloos verlopen massamanifestaties werden geoefend en geregisseerd. Ik geef het je te doen, tienduizenden mensen, ook al lopen ze in gelid, door de straten van een grote stad te laten marcheren of een niet al te logisch parcours in een stadion te laten aflopen. Dat was fantastisch om te zien.


Het waanzinnig enthousiasme van de mensen kenden we natuurlijk al, die beelden hebben we al zo verschrikkelijk vaak gezien en het fascineert telkens weer. Maar het toonde ook meteen de enorme zwakte van deze documentaire. Riefenstahl filmde een hagiografie van Hitler. Kritiekloos. En in die zin was dit precies wat het was: een propagandafilm. We zagen nog Göring, Goebbels, Hess, Frank en Himmler maar zij waren gedegradeerd tot slippendragers. En meer zijn ze ook nooit geweest natuurlijk. Wel slippendragers met veel te veel macht waar ze gretig misbruik zouden maken jun de jaren die nog volgden. In een nooit uitgezonden interview zou Riefenstahl later verklaard hebben dat het haar speet Hitler ooit ontmoet te hebben en zei ze spijt te hebben van Triumph des Willens. Dat laatste kan ik me zeer wel voorstellen. 

Na de oorlog zou Riefenstahl worden aangemerkt als Mitlaufer waardoor het werken als cineaste een stuk moeilijker werd. In gradatie van zwaarte kon je na de oorlog beschuldigd worden als Hauptschuldige, Belastete, Mitlaufer en Entlastete. Zij stierf op 101-jarige leeftijd.

vrijdag 15 maart 2024

Welk lot verdient Ben Gvir eigenlijk?

 

Een jongen van 12 jaar bindt een stukje vuurwerk aan een stok, steekt het aan en loopt ermee over straat. Niks bijzonders. Behalve dan dat deze jongen in Oost-Jeruzalem woonde. Hij werd prompt neergeknald door een joodse politieman. Minister Ben Gvir noemde de politieman een held en de 12-jarige jongen een terrorist.

Kan je nog erger overkomen? Ja hoor, in Israël kan dat. De autoriteiten maakten directe teraardebestelling onmogelijk omdat men 'nog onderzoek moest doen'. De vader kon het lichaam van zijn zoontje pas 's nachts om 12:00 uur ophalen bij een controlepost; hij mocht maximaal 3 personen meenemen. Het lichaam van zijn zoontje mocht niet naar huis worden vervoerd en moest meteen begraven worden. Er werden door de autoriteiten niet meer dan 50 mensen bij de begrafenis toegelaten.

Er is niets menselijks meer aan de Israëlische samenleving. Ben Gvir is een monsterlijke onmens, types van zijn soort duiden we gemeenlijk aan als ongedierte. Wat is er toch in mensen gevaren? De houding van steeds meer Israëliërs tegenover Palestijnen is geen andere dan die van de nazi tegenover zijn joodse slachtoffer. De laatste was in de ogen van de eerste geen mens.

woensdag 13 maart 2024

Zonnepanelen indicator van fout gedrag?

 

Het kan verkeren. De overheid vraagt medewerking van de burger om inhoud te geven aan de energietransitie en stimuleert de aanschaf van zonnepanelen, onder meer door subsidies en een salderingsregeling. Die zonnepanelen zijn immers knap duur en er moet toch tenminste sprake zijn van een redelijke terugverdientijd. Dus ook ik schafte de toen nog tamelijk dure zonnepanelen aan.

Wat de overheid echter verzuimde is een inschatting te maken van de eventuele gevolgen van de introductie van zonnepanelen. Stel dat de burger inderdaad massaal zonnepanelen aanschaft, wat gebeurt er dan. Kan de bestaande infrastructuur dat aan en hoe gaat de burger om met die zelf opgewekte stroom, heeft dat gevolgen voor de (on)balans van ons energiesysteem?

Nou, dat heeft onze overheid dus verzuimd. We hebben allemaal duur betaalde knappe koppen op al die hoge posities zitten maar de meest elementaire zaken krijgen ze niet voor elkaar. Nu blijkt, hoe kan het?, onze infrastructuur niet berekend op het grote aantal zonnepanelen. De overheid overweegt nu laadpalen op kritische momenten uit te gaan zetten, de overheid zou het liefste de salderingsregeling onmiddellijk afschaffen en de energiemaatschappijen gaan nu kosten op de zonnepanelenbezitters verhalen.

Die salderingsregeling is gelukkig gebleven maar het capaciteitstekort is de komende tien jaar, zo zeggen experts, nog niet opgelost. En die aan zonnepanelen gerelateerde kosten gaan de energiemaatschappijen zeker en vast op de zonnepanelenbezitters verhalen.

Niet alleen voel je je een paria omdat je zo inhalig was zonnepanelen aan te schaffen, als dank word je nu ook nog eens bestolen, én door de overheid én door de energiemaatschappijen. Ik voel me grotelijks belazerd!

donderdag 7 maart 2024

The Rematch

Dune 2

 

Het beeld is groter dan groot, het geluid is harder dan hard, de film was duurder dan duur maar wat een spektakel. Dune 1 had ik natuurlijk ook bekeken, met mijn kleinkinderen, dus logisch dat we ook dit vervolg gingen zien. En om maar meteen helder te zijn: de film eindigde met een geweldige cliffhanger, dus deel 3 is ook onderweg maar dat zal nog wel even duren. Deel 2 werd geregisseerd door Dennis Villeneuve.

Het verhaal van Dune is eigenlijk heel simpel: de strijd tussen goed en kwaad en goed wint altijd. Dat is zo bij James Bond, dat is zo bij Star Wars en dat is ook zo bij Dune. En voor de acteerprestaties ga je ook niet naar dit soort films want op dat vlak valt er weinig te genieten. Ofschoon we in deze film wel Charlotte Rampling, Christopher Walken en Javier Bardem tegenkwamen.


Ik dacht dat Dune 2 een dure film was (hij kostte maar liefst 190 miljoen dollar) maar dat is nog maar een schijntje vergeleken bij Avatar die in 2022 400 miljoen dollar kostte. En Pirates of the Carribean kostten 300 respectievelijk 378 miljoen dollar. Onwaarschijnlijke bedragen. Maar Dune 2 bracht in het eerste weekend al 178 miljoen dollar op. Het probleem zit hem simpelweg in de voorfinanciering en het geloof dat de investeerders in het eindproduct hebben. 


Dit soort films gaat nergens over, het is puur vermaak. Maar dan wel vermaak met een hoofdletter. De techniek is werkelijk verbluffend. Uiteraard wordt er veel gewerkt met digitale technieken. Het zou fantastisch zijn eens een tijdje op zo'n set mee te kunnen lopen om te zie hoe zo'n film gebouwd en geproduceerd wordt. Want wat je uiteindelijk te zien krijgt is werkelijk onvoorstelbaar. Je valt van de ene verbazing in de andere. Het lijkt The Golden Bough van James Frazer wel, een eindeloze aaneenschakeling van mythische en magische verschijnselen, die in onze wereld volstrekt onmogelijk zijn. Wie daar niet tegen kan blijve beter thuis. 

Wie wel gaat en zich er voor open stelt krijgt iets fantastisch' te zien. Het ene technische hoogstandje na het andere. Alleen al de vormgeving, de verbeelding en de dreiging van de beruchte zandwormen die zich met tomeloze snelheden door de woestijn verplaatsen is werkelijk verbluffend en ijzingwekkend. En natuurlijk ontbreken ook de gevechten met mes en zwaard niet en wordt er weer veel fascinerend materieel verwoest en weggebombardeerd. Als de film na bijna drie uur is afgelopen sta je gewoon naar adem te happen. U begrijpt het al: ik heb genoten, mijn kleinzoon ook. En o ja, ook de muziek vond ik geweldig, een orachtige score van Hans Zimmer!