donderdag 27 augustus 2015

Schengen en Dublin


Het doet mij deugd dat er steeds meer stemmen opgaan om afscheid te nemen van Dublin. Daar werd ooit eens vastgelegd dat vluchtelingen uitsluitend asiel konden aanvragen in het eerste land waar zij zich lieten registreren als vluchteling.

De belangrijkste ratio hierachter was dat voorkomen moest worden dat vluchtelingen zouden gaan shoppen en een eindeloze reis langs westerse landen zouden gaan maken om maar ergens toegelaten te kunnen worden.

Inmiddels hebben we gezien dat deze regeling niet werkt. Onevenredig veel druk op Griekenland en Italië leidt tot onaanvaardbare problemen in die landen. Duitsland is het eerste land dat af wil van het verdrag van Dublin en dat siert Merkel met name.

Helaas zijn er nog veel lidstaten die niets willen weten van een Europese regeling voor de opvang van vluchtelingen. De Bulgaren en Hongaren bouwen een muur van prikkeldraad. Weer andere landen beklagen zich erover dat de bewaking van de buitengrenzen van de Schengenruimte of de EU niet naar wens verloopt.

Maar zeker is dat de stroom asielzoekers niet op zal drogen. Natuurlijk moet er een onderscheid worden gemaakt tussen oorlogsvluchtelingen en economische vluchtelingen. Opvang van de eersten staat buiten kijf. Ik ga hier even voorbij aan het onzinargument van de VVD dat zegt dat opvang in de regio dient te geschieden. Nou, dat gebeurt allang dus daar hoeft Halbe zich verder geen illusies over te maken.

Opvang van economische vluchtelingen leidt tot grote problemen. Maar een ding staat vast: muren en prikkeldraadversperringen helpen in het geheel niet. De Schengenruimte opheffen evenmin. De enig zinvolle aanpak is gerichte projecten voor perspectiefrijke werkgelegenheid in de landen van herkomst realiseren.

Maar essentieel is - en Juncker pleit daar terecht voor in een artikel in de NRC van vandaag - essentieel is dat er een Europese regeling komt voor gespreide opvang van vluchtelingen. En zo'n beleid kan alleen maar betekenen dat alle landen naar rato hun verantwoordelijkheid nemen.

De opvang van vluchtelingen is bij uitstek een probleemgebied dat alleen op Europees niveau kan worden aangepakt. Er is geen enkel redelijk of billijk alternatief voor verhoudingsgewijze verdeling van de opvang van mensen in nood.

Samsom bepleit deze aanpak eveneens in de NRC van vandaag. terecht. Nu de VVD nog. Nederland kan en mag hier niet achterblijven.

Religieus schisma binnen de EU?


De Fransen hebben een heuse minister van economische zaken. Hij heet Emmanuel Macron. Hij ziet de controverse over begrotingsdiscipline in Europa als een strijd tussen de zuinige want protestante noordelingen en de rekkelijke want katholieke zuiderlingen.

De man is gek hoor, ook al zegt hij zich te baseren op Amerikaans onderzoek door Rene Stulz en Roban Williamson. Twee economen die hebben becijferd dat als het katholieke aandeel in de bevolking van een Amerikaanse staat groeit met 1 procent, de schulden stijgen met 0,39 procent. Als het protestante deel van de bevolking met 1 procent groeit, dalen de schulden met 0,41 procent.

Wat voor fluteconoom is die Emmanuel Macron? Leuk hoor, zo'n filosofietje met de benen op tafel. Maar wat hebben we eraan? Een regering vertegenwoordigt niet enkel de katholieken of de protestanten. Er zijn nog wel een paar geloofsrichtingen te bedenken die ongetwijfeld ook particuliere opvattingen over begrotings- en bezuinigingsdiscipline hebben.

Maar we begrijpen hem wel. De diepere lading van zijn opmerkingen is natuurlijk gelegen in het feit dat de Fransen zelf zich nog nooit aan de Europese regels hebben gehouden. Ben - ook om andere redenen trouwens - blij dat ik niet in Frankrijk woon. Dat ik nog eens zou zeggen: "Geef mij dan die steile Kamp maar" had ik eerder niet kunnen bevroeden.

Bron: Volkskrant

dinsdag 25 augustus 2015

Kiesdrempel


In een groot interview in de NRC afgelopen weekend pleitte minister Schippers weer eens voor de kiesdrempel.  Ik ben altijd een tegenstander van zo'n drempel geweest omdat je het daarmee vrijwel onmogelijk maakt om nieuwe politieke bewegingen - kleine partijtjes worden niet voor niets als de koortsthermometer van de samenleving beschouwd - toegang tot het parlement te doen verkrijgen.

Bovendien is het probleem in Nederland niet zozeer dat we zoveel kleine partijtjes hebben maar vooral dat we geen grote partijen meer kennen. Dat is de werkelijkheid van ons hedendaags politieke landschap. En bovendien, geen kiesdrempel betekent maximale democratie.

Veel zinvoller zou het zijn om Kamerleden die hun fractie verlaten te dwingen hun zetel op te geven. Ik geloof dat er momenteel vijf spijtoptanten in de Tweede Kamer zitten. En dat is maximaal ondemocratisch.

Kortom, Schippers moet niet zeuren dat ze het zo vermoeiend vindt om wetsvoorstellen door het parlement te loodsen. Want wat je ook van dit kabinet vindt, het is er toch maar in geslaagd ondanks het geringe draagvlak van de coalitie, ondanks de vele partijen en ondanks de ongelukkige verhoudingen in de Eerste Kamer heel wat verstrekkende wetsvoorstellen en akkoorden door het parlement geaccepteerd te krijgen.

dinsdag 18 augustus 2015

Ontdek de aarde


Een van de heerlijkheden van een vakantie is de kans om boeken te lezen. Dit keer las ik onder meer twee boeken die je ronduit spectaculair mag noemen. Boeken waarvan je wilde dat iedereen ze las. Een van de meest intrigerende en opzienbarende boeken die ik las is getiteld De ontdekking van de aarde. Geschreven door de geoloog Peter Westbroek. (uitgeverij Balans)

Westbroek ontzenuwt de godsidee en het creationisme maar merkt daarbij tegelijkertijd op dat er nog zoveel is dat we niet begrijpen. Hij laat zien hoe de wetenschap inmiddels onomstotelijk heeft aangetoond dat leven is ontstaan uit niet levende materie. En tegelijkertijd dat veel processen die we waar kunnen nemen niet te verklaren zijn uit een eenduidige oorzaak-en-gevolg-verklaring maar dat er sprake is van emergentie. Een complex aan factoren dat in min of meer nauwe samenwerking tot een volgende fase leidt.

Westbroek vergelijkt dit met piano spelen. Het spelen van noten die op bladmuziek genoteerd staan leidt tot klanken zonder samenhang. Het spel wordt pas muziek met zeggingskracht wanneer de pianist erin slaagt de wereld achter die noten te ontdekken en vervolgens ook nog eens weer te geven. Pas dan ontstaat er een melodie met lading.

Vervolgens laat hij zien dat vrijwel alle processen van leven in ontwikkeling, van evolutie op het emergentieprincipe zijn gebaseerd. De vloeibaarheid van water bijvoorbeeld is afwezig in de afzonderlijke watermoleculen en wordt pas een emergente eigenschap in de vorm van een druppel of stroom.

De ontdekking van de aarde is een stevig pleidooi voor wat Westbroek Earth System Science noemt. De wetenschap die zich ervan bewust is dat de aarde een lerend organisme is (Westbroek hanteert hier de beeldspraak van een palrad: een eenmaal in beweging gezette ontwikkeling zal niet meer terugkeren naar een vroeger niveau) dat zelfs over een geheugen beschikt. Het is onmogelijk het fenomeen aarde te verklaren vanuit slechts een enkel perspectief. Alles hangt immers met alles samen. Er is de geologische aarde, er is de biosfeer, de atmosfeer en er zijn de oceanen.

Westbroek laat zien dat de mens in dat ontzagwekkende geheel een buitengewoon ondergeschikte positie inneemt. Wij mogen dan misschien menen masters of the universe te zijn maar in werkelijkheid is onze positie een heel wat minder tot de verbeelding sprekende. Het is niet de mens die de aarde civiliseert maar het is de aarde die de mens civiliseert.

Ook toont Westbroek aan dat een goed begrip van de aarde en alles wat zij omvat alleen mogelijk is wanneer we haar betrachten vanuit de tijdschaal die zij nu eenmaal nodig heeft om begrepen te kunnen worden. Met andere woorden: pogingen om de kern van de menselijke natuur te verklaren uit wat we weten over de laatste honderdduizend jaar van de geschiedenis kunnen alleen maar mislukken.


We kunnen de aarde, de flora en de fauna inclusief de menselijke soort alleen doorgronden wanneer we al die evolutionaire bewegingen, al dan niet sprongsgewijze ontwikkelingen bezien over een periode van ten minste vier miljard jaar. En in onze zoektocht naar verklaringen moeten we alle aspecten van die grootse symbiose betrekken. Het is juist op grond van deze overwegingen dat Westbroek - mijns inziens terecht - grote vraagtekens plaatst bij de ideeën van Global Change (het beoordelen van de aarde over een te kort tijdsbestek waardoor een onnodig pessimistisch beeld ontstaat) of van de Engelse filosoof John Gray (een cyclisch beeld van wat de mensheid vermag op basis van de menselijke geschiedenis van de laatste tweeduizend jaar en dus is er geen reden voor hoop).

Binnenkort kom ik hierop terug met een uitgebreide recensie van dit fenomenale boek. Voor dit moment wil ik eindigen met een kort citaat uit De ontdekking van de aarde van Peter Westbroek:
Ik trek daaruit de conclusie dat het symbiotische wereldbeeld onverenigbaar is met de kern van de huidige sociale orde, doordat het alle eigendom, privé of publiek, ontmaskert als plundering van de aarde. Een nieuwe sociale ordening die overeenstemt met het symbiotische wereldbeeld zal zich met deze onwelkome waarheid moeten verstaan.
Verras uzelf en lees dit boek. Zeker als u in God gelooft maar ook als u dat niet doet. Veel valt op zijn plaats en meer nog zult u beseffen hoe weinig we nog maar weten, ook al lijkt het al zo ontzaglijk veel.

En dat tweede boek? Daar kom ik een dezer dagen op terug.


zondag 16 augustus 2015

Hautes Pyrennées


Niets is zo indrukwekkend als aan de voet van een groot gebergte rond te reizen. Al je bewegingen vinden plaats tegen een imposante achtergrond, in de schaduw van kolossen met namen die we allemaal kennen van de wielrensport: de Peyresourde, de Aspin, de Tourmalet.


En midden in die Hautes Pyrennées ligt een kleine regio die Les Baronnies heet en aan het einde van de Gourgue d'Asque ligt een buitengewoon merkwaardig park waar kalkgesteente, luchtvochtigheid en andere klimatologische omstandigheden een bos hebben gecreëerd dat zijn weerga niet kent. Kijk maar eens op Klein Amazonie van de Pyreneeën


Peter Westbroek schreef een uiterst gedenkwaardig boek De ontdekking van de aarde en hij begint met een beschrijving van de geschiedenis van kalk, hoe het ontstond en op welke manieren de aarde wist te voorkomen dat het kalk zich niet overal onbeheerst ophoopte. De overblijfselen van die kalkvorming uit de vroegste tijden van de geschiedenis van onze planeet, vormen een belangrijk bestanddeel van het fenomenale bos dat hier is ontstaan.


In dit bos zijn alle bomen omgroeid met mos waardoor een bijna sprookjesachtige sfeer ontstaat die bij somber weer gemakkelijk om kan slaan in een spookachtig effect. Boom en mos zijn hier een symbiose aangegaan, het is geen overwoekering waar de ene soort onder te lijden zou hebben.


De Hautes Pyrennées vormen een werkelijk schitterend gebied. We willen er volgend jaar voor een wat langere tijd terugkeren. Er is een veelvoud aan pittoreske stadjes en dorpjes te bewonderen, oude kastelen en Romaanse kerken, mondaine steden als Toulouse en Pau en dat alles tegen het decor van het bergmassief dat sinds jaar en dag de Pyreneeën wordt genoemd. Wordt vervolgd dus.

Elzas


Op de flanken van de heuvels bij Gueberschwihr troffen we een oude man die ons vertelde dat hij in zijn leven drie keer van nationaliteit was veranderd zonder daar zelf om gevraagd te hebben. Zijn vader had in de Tweede Wereldoorlog voor de Fransen gevochten maar diens broer moest of had ervoor gekozen namens de Duitsers (te) vechten en om te voorkomen dat de beide broers tegenover elkaar zouden komen te staan besloot de broer zich aan te melden voor de strijd in Rusland.


In de Elzas is alles Duitstalig, de plaatsnamen en vrijwel alle statiën in de kerken hebben Duitse onderschriften. De oude mensen spreken een Duits klinkend dialect en de meeste mensen zijn er tweetalig. Onze oude zegsman vertelde ons dat de Alsaciens geregeld met wantrouwen bejegend werden omdat men veronderstelde dat niet duidelijk was waar hun loyaliteit zou liggen. De man: "Mais je suis Alsacien, Francais et Européen, in dieser Reihenfolge".


Hij raadde ons aan in Straatsurg het park te bezoeken bij de Place de la République waar een standbeeld was opgericht ter nagedachtenis aan de oorlogen, waarbij het dramatische aspect van de Elzassers was verbeeld door een treurende moeder die als een Piéta twee zonen in haar armen hield, beiden zonder tenue, opdat niet zichtbaar zou zijn dat de een de Fransen en de ander de Duitsers zou hebben gediend.


Het was een lelijk standbeeld overigens maar het verhaal van onze zegsman maakte het gedenkwaardig. Even gedenkwaardig als het eerste zicht op de kathedraal, komend vanuit de Rue Mercière. Het is een verpletterend beeld. Een kerk die niet nalaat te imponeren maar dat was ongetwijfeld ook de bedoeling. Probeer je voor te stellen wat voor een onuitwisbare indruk deze kathedraal moet hebben gemaakt op de eenvoudige landslieden die de stad bezochten in de veertiende eeuw. Een dergelijk gebouw gaat de menselijke verbeeldingskracht ver te boven maar juist dat werd nagestreefd door de bouwers. Groter en grootser, rijker, nog indrukwekkender dan elders te bewonderen was. Het gebouw intimideert in zekere zin en je kunt je niet aan de indruk onttrekken dat ook dat werd beoogd. Prachtig allemaal, het roosvenster met een doorsnede van 15 meter, het vermoedelijk door Erwin van Steinbach (en diens dochter) gebeeldhouwde timpaan, het uurwerkportaal en de engelenzuil. Maar het blijft een kerk, voor velen een heilige plaats maar de facto een oord waar voodoo wordt bedreven. Ik geniet van zulke plaatsen, rijk aan geschiedenis en cultuur en heden ten dage een anachronisme. Hoe vervreemdend om in dit godshuis talloze gesluierde of gehoofddoekte vrouwen als toerist rond te zien lopen.



In de eerste dagen werden we meerdere malen geconfronteerd met uiterst onaardige en onsympathieke Alsaciennes, was het toeval dat het in alle gevallen om vrouwen ging? Pas na ons gesprek met de oude man meenden we iets van deze ogenschijnlijke (?) vijandigheid te begrijpen.


De Elzas is één grote wijnrank en is bezaaid met stadjes van edelkitsch (denk aan Eguisheim, Kayserberg en Riquewihr). Alles draait om de bekende Elzaswijnen, de Riessling, de Sylvaner, de Gewurztraminer, de Edelzwicker en de Pinot Noir (bij voorkeur goed gekoeld te drinken). Heerlijk allemaal net als de Flammkuchen! Waarbij ik overigens een duidelijke voorkeur heb voor de Gewurztraminer,


Eén dag besteedden we aan Kamp Struthof bij Natzweiler, waar een sobere expositie is ingericht. En telkens wanneer ik een Denkmal herinnerend aan de Tweede Wereldoorlog bezoek, valt het me op hoezeer je weer geschokt wordt door de brutaliteit, de wreedheid en de hoogmoed van de nazis. En ook al meen ik inmiddels enig zicht te hebben op hoe dit inferno kon ontstaan, blijft het verbijsterend hoezeer het geweten het collectief liet afweten als het om joden of andere tegenstanders van  de machthebbers ging. Volstrekt amoreel. Als u in de buurt bent, bezoek dan dit kamp.







Heimat


De zomerreis begon dit keer in de Hunsrueck om via de Elzas in de Hautes Pyrennées te eindigen. De Hunsrueck is onsterfelijk gemaakt door Edgar Reitz met zijn prachtige serie Heimat en de onvergetelijke film Die andere Heimat. Wie ze nog niet zag, moet dat alsnog gaan doen. Heimat was ook de directe aanleiding tot dit bezoek waarbij we uiteraard Gehweiler aandeden, het dorpje waar veel opnames van serie en film gedraaid werden.


We doorkruisten de streek om vast te stellen dat de Hunsrueck een prachtig en aangenaam gebied is, ingesloten door de stroomgebieden van Rijn en Moezel, Het Rijndal behoort tot het UNESCO Werelderfgoed. We bevoeren de Rijn van Bingen tot St. Goar om vandaar met de trein weer te keren. Een kostelijke ervaring, waarbij de Lorelei overigens teleurstelde, weinig imposant in tegenstelling tot de geschiedenis van deze rotspartij. Maar de Rijn is drukbevaren, in deze regio niet in de laatste plaats door boten vol toeristen. Op een daarvan zaten wij en met plezier. Het weer was fraai en de vaart rustig, langs wijnhuizen, forten en kastelen en om de paar kilometer weer zo'n typisch Duits stadje vol vakwerkhuizen en barokkerkjes.




Van de Mosel bewandelden we de bocht bij  Zell, de linkeroever tot Bulay en dan via de rechteroever weer terug. Het weer nog steeds even fraai en behalve dat de Mosel aanzienlijk minder druk bevaren wordt, weinig verschil met het Rijndal.



Wij kampeerden op een kleine en aangename camping aan de Guldenbach in Schweppenhausen, vlakbij het pittoreske Stromberg.