zondag 24 februari 2019

Een Tweede Kamer met slechts zes partijen?


Oud-burgemeester van Arnhem, Paul Scholten, heeft een voorstel geformuleerd voor een herstructurering van ons politieke bestel. Onder invloed van tal van krachten is het politieke landschap danig versplinterd hetgeen de coalitievorming na verkiezingen enorm bemoeilijkt. Hoe kun je minder politieke partijen in het parlement realiseren zonder een kiesdrempel in te voeren? Bij een kiesdrempel immers gaan stemmen verloren en dat zou het afkalvende animo om te gaan stemmen alleen maar verder onder druk zetten.

Scholten stelt voor de verkiezingen te spreiden over twee ronden, binnen een maand na elkaar te houden. In de eerste ronde doen alle bestaande partijen mee maar uin de tweede ronde kan er alleen nog maar op de zes grootste partijen worden gestemd. Natuurlijk is dit ook een kiesdrempel maar in ieder geval gaan er geen stemmen verloren.

Het voorstel van Scholten is door de Staatscommissie onder leiding van Remkes afgewezen juist omdat men per se geen kiesdrempel wenst. Groot voordeel van het voorstel van Scholten is dat er inderdaad minder partijen in het parlement komen en dat elke stem telt voor de uiteindelijke zetelverdeling.


Groot risico is wel dat de opkomst bij de tweede ronde weleens schrikbarend laag zou kunnen zijn. De Nederlander is al steeds minder bereid de gang naar de stembus te maken. Kijken we naar de samenstelling van het huidige parlement dan zouden alleen de volgende partijen mee hebben mogen doen aan de tweede ronde: VVD, PVV, CDA, D66, GL en SP. Buiten de boot zouden zijn gevallen PvdA, CU, PvdD, 50+, SGP, DENK en FvD. Daarmee wordt 20% van het electoraat gedwongen in de tweede ronde een stem uit te brengen op een andere dan de voorkeurspartij.

Een andere vraag is hoe de buiten de boot vallers zich als politieke partij kunnen handhaven wanneer zij niet langer een podium hebben. Het is juist de dagelijkse aanwezigheid in het parlement, de zichtbaarheid op het politieke toneel die partijen de kans biedt op electorale winst.


Maar er is ook nog een ander aspect dat niet onbelicht mag blijven. De Partij voor de Dieren is een sterke en structurele politieke kracht geworden die niet uit is op regeringsmacht en daar voorlopig ook niet voldoende massa voor heeft. Maar niemand kan ontkennen dat deze partij een zeer duidelijke en zichtbare rol heeft gespeeld, door als een soort politiek geweten te fungeren. Het is een one issue party maar het gaat wel om een uitgangspunt dat door niet één kiezer wordt afgewezen: dierenwelzijn. De moderne kiezer is daar ontvankelijk gebleken en ondanks haar geringe omvang heeft deze partij misschien wel het meeste succes geboekt van alle partijen in het  dichterbij brengen van haar doelen.

Ik snap het voorstel van Paul Scholten maar ik ben er uiteindelijk geen voorstander van. Want de kiezer die nu zorgt voor versplintering van het politieke landschap zal bij een verkiezing over twee rondes helemaal het gevoel krijgen dat het old boys network de buit onder elkaar verdeelt. Politieke nieuwkomers, die het landschap kunnen opschudden, zullen zich niet meer voordoen en dat betekent per saldo een verarming.

zaterdag 23 februari 2019

IHRA-definitie van antisemitisme is strijdig met de vrijheid van meneingsuiting


IHRA staat behalve voor International Hotel and Restaurants Association ook voor International Holocaust Remembrance Alliance. De IHRA is een internationale NGO, die samenwerkt met de VN. Prima aanbeveling, zou je zeggen. Maar daar valt wel wat op af te dingen.

Een meerderheid in de Tweede Kamer heeft eind 2018 in een motie van de SGP opgeroepen de definitie van antisemitisme zoals die is geformuleerd door de IHRA. Tegenstemmers waren D66, SP, PvdA, PvdD, GroenLinks en DENK. De PvdA heeft inmiddels een merkwaardige draai gemaakt en de IHRA-definitie alsnog omarmd. Volgens van der Staaij kan kritiek op de Israëlische regering wel degelijk antisemitisch zijn.


In de NRC van 22 februari doet Jaap Hamburger, voorzitter van Een Ander Joods Geluid een boekje open over de lobby in Nederland voor de IHRA-definitie. Deze is met name afkomstig van het CJO Centraal Joods Overleg, het CIDI Centrum Informatie en Documentatie Israël en het NIW Nieuw Israëlitisch Weekblad.


Fraai voorbeeld van de retoriek in het NIW geeft Bart Schut in een column onder de titel Wil de PvdA een etnische zuivering? De strekking is duidelijk en de van dik hout zaagt men planken retoriek van Schut, die de PvdA ervan beschuldigt Jeremy Corbyn links in te halen, heeft zijn uitwerking kennelijk niet gemist. Dat Asscher hiervoor buigt is buitengewoon teleurstellend.

Nu ben ik in deze kolommen wel vaker voor antisemiet uitgemaakt maar met deze IHRA-definitie zou een dergelijke infame beschuldiging nog wel eens werkelijkheid kunnen worden ook. Het moet niet gekker worden. Daarom wil ik nog maar eens heel helder uitspreken wat mijn belangrijkste punten van kritiek op Israël zijn. Wie dit antisemitisch vindt, die moet maar aangifte doen. Ik kijk er nu al naar uit.

  • De Balfour verklaring uit 2017 gaf uiting aan een legitieme wens een thuisland te creëren voor de joden uit de diaspora. Maar letterlijk zegt deze verklaring: "waarbij het duidelijk moet zijn dat niets zal worden gedaan dat de  burgerlijke en religieuze rechten van bestaande niet-joodse gemeenschappen in Palestina kan schaden"
  • Elke claim op land gebaseerd op apocriefe boeken waarin een godheid zou hebben verklaard dat dat land zou toebehoren aan één specifiek volk is per definitie irrationeel en irrelevant
  • De nakbah in 1948 vormt het startpunt van de verdrijving van de Palestijnse bevolking door joodse kolonisten en sedertdien hebben de Palestijnse vluchteling geen recht op repatriëring meer gekregen
  • Het nederzettingenbeleid van Israël is een misdaad tegen de menselijkheid en strijdig met internationaal recht
  • Israël noemt zichzelf een democratie maar is de facto een theocratie waarin niet-joden zijn gedegradeerd tot tweederangs burgers
  • De internationale gemeenschap omarmt nog steeds een tweestatenoplossing van het conflict met de Palestijnen met inachtneming van de 1967 grenzen. Israël weigert iedere medewerking aan het bereiken van enige oplossing van het conflict met de Palestijnen.

Je kunt zo'n lijst zo lang en kort maken als je wil maar wie mij op grond van deze standpunten voor antisemiet meent te mogen uitmaken, stapt maar naar de rechter. Hamburger stelt terecht: "Kritiek op Israël is volgens de definitie alleen geoorloofd 'als zij vergelijkbaar is met kritiek op elk ander land'. Wie bepaalt of aan dit criterium wel of niet wordt voldaan? Juist: CJO, CIDI en NIW, die al sinds jaar en dag maatschappelijk gezien het laatste woord opeisen in kwesties rond antisemitisme".


maandag 18 februari 2019

Willem Melching kletst uit zijn nek


Een aantal jaren terug vond er in Italië een aardbeving plaats. Omdat men vond dat wetenschappers deze aardbeving tijdig hadden moeten aankondigen, werden Italiaanse geologen strafrechtelijk vervolgd. Veel gekker moet het toch niet worden. Uiteraard is het nooit tot een veroordeling gekomen maar het is buitengewoon zorgelijk dat wetenschappers op deze wijze kunnen worden bejegend.

In de Volkskrant van het weekend staat een artikel van historicus Willem Melching, die een tegenovergestelde richting inslaat: hij heeft genoeg van al die wetenschappers die ons waarschuwen dat het met het klimaat de verkeerde kant op gaat.Letterlijk schrijft hij: klimaatalarmisme is doemdenken.
Melching maakt een kapitale fout. Klimaatwetenschap is wetenschap, geen filosofie. Toch is deze misvatting de leidraad voor zijn idiote artikel, als hij schrijft: "De moderne onheilsprofeten borduren voort op patronen ontworpen door cultuurcritici zoals Nietzsche, Spengler, Huizinga en Ortega y Gasset".

Maar vriend Melching gaat nog veel verder als hij opmerkt: "Uit naam van de ‘klimaatdoelen’ verschuilt de politiek zich achter anonieme en niet gekozen instituties zoals de VN en ‘klimaattafels’. Alle reden dus om de klimaatprofeten, veelal uitgerangeerde en enigszins mislukte politici, goed in de gaten te houden. Want de kinderen trekken achter hun aan, als waren ze de rattenvanger van Hamelen en spijbelen zelfs van school".

Dit is ronduit kwaadaardig. Tijd om Melching te ontmaskeren en aan de schandpaal te nagelen. Beste Willem Melching, vindt u bij nader inzien uw eigen artikel nog wel in overeenstemming met de academische meetlat? U verkondigt hier een politieke mening. Dat is uw goed recht maar met wetenschap heeft het niets van doen. Ik zal niet zo flauw zijn u te betitelen als een mislukt historicus maar...


...de rattenvanger waar u het over heeft, dat bent u zelf. En u voert maar wat graag de meute klimaatsceptici aan die zich ook niets aan wetenschap gelegen willen laten liggen! Gaat uw goddelijke gang, zou ik zeggen maar wat een broddelwerk heeft u hier afgeleverd!

Wat leeft, wil blijven leven


In de door mij zo hogelijk geprezen serie van Fokke Obbema over de zin van het leven dit keer een interview met astrofysicus Vincent Icke. In mijn ogen zijn astrologen en kosmologen bevoorrechte mensen want ze blijken over de talenten en capaciteiten te beschikken om diep door te dringen in ons bestaan als diersoort op een willekeurige planeet in een willekeurig melkwegstelsel in een willekeurig universum. En ik heb een enorme waardering voor lieden als Icke, Hawking en Krauss die hun uiterste best doen om hun vakgebied te ontsluiten voor de geïnteresseerde leek.

De meest interessante opmerking van Vincent Icke in dit interview gaat over het moreel besef van de diersoort mens. Icke beschouwt dat besef als de meest geschikte manier om de mens in staat te stellen samen te werken. I couldn't agree more. Er zijn hele volksstammen die menen dat moreel besef een product van religie is maar dat is onzin. Moraliteit en ethiek zijn instrumenten of een set van regels die ontwikkeld worden zodra diersoorten in groepen gaan leven. Vanaf dat moment moeten ze niet alleen samenleven maar vooral ook samenwerken.


Hoe beter die samenwerking verloopt, hoe beter de groep toegerust is om voort te blijven bestaan. Wat leeft, wil blijven leven. Wij worden voortgedreven door een blinde macht die evolutie heet. Darwin heeft ons die weg getoond en zijn theorie van de natuurlijke selectie is tot op de dag van vandaag nog niet onderuit gehaald. Ik durf wel te beweren dat die theorie nooit onderuit gehaald zal worden. Maar goed, terug naar dat interview met Vincent Icke,, zoals gebruikelijk kan ik u dat van harte aanbevelen.

Akkerman stelde hevig teleur...


...en dat gold ook voor de rest van zijn band gisteravond in Luxor Arnhem. Met uitzondering van Anton Goudsmit, dat is tenminste een gitarist met een heel eigen geluid en een aanstekelijke performance. Het werd een wel heel erg matig concert met een tamelijk beroerd geluidsbeeld, wat die mixer aan het doen was, ik weet het niet maar een echt acceptabel geluid wilde het maar niet worden. Nu heb ik Akkerman vaak genoeg zien spelen om te weten dat hij echt een goede gitarist is maar gisteren bakte hij er maar bar weinig van, laten we zeggen dat het allemaal uiterst ongeïnspireerd overkwam.


Aangevuld met een zangeres en een zanger maar ook dat mocht niet baten, zo best waren ze niet. Een heel magere versie van Summertime en nog slechtere van Purple Haze en All along the watchtower, nee het was niet om aan te horen. Topgitaristen?


Gauw vergeten dus. Neem eens de tijd en kijk naar de video van Jakob Bro in mijn vorige post. Schitterende muziek van rasmusici die spannende muziek maken, ik zou er met genoegen een paar uur naar staan kijken, ook al protesteren knieën en voeten steeds vaker, steeds sneller.

Jakob Bro Trio - Daybreak

zaterdag 16 februari 2019

Transatlantic Commission on Election Integrity

Sinds we ons realiseren dat we leven in een wereld van trollen en fake news is het zaak dat we onze democratische instellingen verdedigen tegenover al die pogingen om democratische verkiezingen te beinvloeden van buitenaf. Ongeacht wie daarvoor de opdrachtgever of initiator is. Want laten we wel zijn, te denken dat alleen de Russen zich daar aan bezondigen zou een geweldige misvatting zijn.

Een aantal mensen, waaronder Joe Biden en Anders Fogh Rasmussen hebben besloten tot de oprichting van een internationale commissie ter bewaking van de integriteit van verkiezingsprocessen. Mij lijkt dat een lovenswaardig initiatief. Deze commissie heeft een schrijven gepubliceerd waarin ze alle democratische partijen, waar dan ook oproepen om:

  • geen gevens of data te fabriceren, gebruiken of verspreiden die zijn vervalst, gefabriceerd of gestolen voor desinformatie of propaganda;
  • verspreiding te vermijden van gemanipuleerde audiobestanden, afbeeldingen of video's, inclusief deep-fake video's, die andere kandidaten nabootsen;
  • het gebruik van bots die berichten verspreiden transparant te maken en vermijden om die bots te gebruiken om tegenstanders aan te vallen - ook via derde partijen;
  • cyberveiligheid actief te verbeteren, onder meer door campagnemedewerkers te trainen om aanvallen te herkennen en te voorkomen;
  • transparant te zijn over de bronnen van campagnefinanciering.

Zoals gezegd, een zeer lovenswaardig initiatief, urgent ook. Maar de vraag is natuurlijk wel hoeveel democratische partijen uiteindelijk bereid zijn zich in alle openbaarheid achter dit initiatief te scharen.

Trump's national emergency declaration, in 3 minutes

donderdag 14 februari 2019

Donbass - Nederlandse trailer

Donbass


Donbass van regisseur Loznitsa is een film die u beslist moet gaan zien. De film speelt zich af in Donbass, de regio in het uiterste oosten van Oekraïne waar een zelfstandige republiek is uitgeroepen door separatisten, al dan niet gesteund door de groene mannetjes van Poetin. Lotznitsa maakte deze film samen met acteurs en inwoners uit de regio maar je hebt voortdurend het gevoel dat je naar een documentaire zit te kijken.

De film laat zien wat er gebeurt in een land dat verscheurd wordt door oorlog, waar de geografie bestaat uit checkpoints en enclaves, grensovergangen en manoeuvres van oorlogsmaterieel en soldaten, of ze nu bij een regulier leger horen of gerekruteerd zijn uit de bevolking, "aangewezen" of anderszins.


Het leven speelt zich alleen nog maar af in door alles en iedereen betwist niemandsland waar totale wetteloosheid heerst. Er is geen centraal gezag en burgers hebben geen enkel houvast meer, noch in fysieke zin noch in moreel opzicht.
En of het nu gaat om de bizarre omstandigheden in de schuilkelders, de onteigening van rijkere burgers door de politie of het aan de schandpaal binden van een arme sloeber die kennelijk tot de tegenpartij behoorde, al deze scènes zijn even bizar als absurd, even echt als onvoorstelbaar.
Wie vast wil houden aan de vooruitgangsgedachte kan maar beter thuis blijven, deze film zou je diepste hoop en wens alleen maar wreed verstoren.


Donbass is een even afschuwelijke als schitterende film. Dit is wat er gebeurt als er geen centraal gezag meer is dat door iedereen, hoe gebrekkig en tekortschietend ook, wordt geaccepteerd. Volstrekte wetteloosheid en de absolute onmogelijkheid om waarheid van leugen te onderscheiden. Alleen zij die elk moreel besef opzij kunnen schuiven overleven, tenzij ze voortijdig door een verdwaalde kogel of bom uit het leven worden gekatapulteerd. De slotscène is verbijsterend.

In de volgende post vindt u de trailer van deze naargeestige maar indrukwekkende film!

Vroege Vogels - korte natuurfilm "The Art of Flying"

Becoming: From zygote to tadpole, in six stunning minutes

 
Vermoedelijk heeft u hem al gezien maar zoniet: dit is de meest spectaculaire film ooit!

donderdag 7 februari 2019

Werk ohne Autor



Een nieuwe film van Florian Henckel von Donnersmarck, die we kennen onder andere van Das Leben der Anderen, een uiterst beklemmende film over het leven in de DDR tijdens de hoogtijdagen van de Stasi. In Werk ohne Autor wordt de adolescentie van de Duitse schilder Gerhard Richter opgetekend, een jeugd die begint in de naoorlogse republiek DDR. Henckel von Donnersmarck koos ervoor zijn personages gefingeerde namen mee te geven maar het verhaal dat hier wordt verteld is wel degelijk het verhaal van Gerhard Richter die enkele jaren vóór de bouw van de muur de DDR verliet en terecht kwam op de Kunstacademie in Düsseldorf. In de film maken we onder meer kennis met Günther Uecker en Joseph Beuys.


Een dezer dagen zagen we tevens de prachtige documentaire Gerhard Richter painting van Corinna Belz uit 2011. Richter merkt in een terloopse zin op dat hij niet veel op had met Beuys. Henckel von Donnersmarck laat een iets ander beeld zien, waarin Beuys de jonge Richter (Kurt in de film, gespeeld door Tom Schilling) op het juiste spoor lijkt te zetten: “Vraag je af wie je bent, wie je werkelijk bent, wat houdt jou echt bezig, dat is de kunst die je moet maken”. Henckel von Donnersmarck volgt daarbij het beeld van Beuys van zichzelf vestigde: onervaren gevechtspiloot wordt aan het einde van de tweede wereldoorlog ergens op de Krim neergeschoten door de Russen, wordt aldaar gered en verpleegd door Tartaren, die hem wikkelden in vilt en zijn zwaar verbrande schedel insmeerden met vet. Die beide ingrediënten zouden een constante vormen in het werk van de kunstenaar Beuys. Of het verhaal van Beuys overeenstemt met de werkelijkheid is niet bekend, kennelijk is er voor sommigen reden of aanleiding om daaraan te twijfelen, ik weet het niet. Von Donnersmarck lijkt die twijfel niet te delen.

De jonge Kurt wordt verliefd op de dochter (gespeeld door Paula Beer) van een vermaard gynaecoloog (geweldig vertolkt door Sebastian Koch) Deze gynaecoloog speelde een dubieuze rol in het eugeneticaprogramma van de nazi’s. Hij loopt na de oorlog dan ook voortdurend het risico van ontmaskering, een risico dat des te reëler wordt als zijn Russische beschermheer (het hoe en waarom zal ik hier niet nader uit de doeken doen, daarvoor moet u de film gaan zien) de DDR verlaat om een andere taak op zich te nemen in de Sovjet-Unie. De gynaecoloog is niet bijster gecharmeerd van de relatie tussen Kurt en zijn dochter, een afkeer die hem er zelfs toe brengt de zwangerschap van zijn dochter af te breken op dubieuze medische gronden.


Heel fraai is de manier waarop de schilderscarrière van de jonge Richter een rol gaat spelen in het verleden van zijn schoonvader. Diens werkelijke rol is overigens nimmer geheel opgehelderd en heeft in ieder geval niet tot een vervolging in het naoorlogse Duitsland geleid. Toch is het uiteindelijk uitgerekend de jonge schilder die, zonder dit geheel te beseffen, zijn schoonvader ontmaskert. De reactie van de gynaecoloog, als hij zo volkomen onverwacht met zijn verleden wordt geconfronteerd, is door Sebastian Koch subliem vertolkt.


Het is een lange film, deze Werk ohne Autor. Henckel von Donnersmark neemt de tijd om zijn verhaal te vertellen en dat komt de film duidelijk ten goede. Heel fraai is de schildering van de Duitse samenleving in de jaren zestig in de kunstenaarskringen rond Joseph Beuys in Düsseldorf. Toch is er iets wat schuurt aan deze film en het is niet eens zo eenvoudig daar de vinger op te leggen. De eerste vrouw van de dan nog jonge schilder speelt daarin een belangrijke rol, niet alleen omdat zij de schilder herinnert aan zijn tante die door toedoen van zijn latere schoonvader in een concentratiekamp ter dood zou worden gebracht. Wat schuurt is het gegeven dat de oogverblindend mooie Paula Beer in het tweede deel van de film geen enkele inhoud meer meekrijgt en als het ware gedegradeerd wordt tot enkel haar overigens prachtige lichaam. De cineast heeft zijn verbeelding in ieder geval niet gebruikt om haar iets meer persoonlijkheid mee te geven. Dat is een gemis in een voor het overige prachtige film. Echter bij lange na niet zo beklemmend als Das Leben der Anderen.


Nog een paar woorden over de documentaire van Corinna Belz, die Richter filmde en interviewde tijdens een aantal schildersessies in zijn atelier. Zij neemt ruim anderhalf uur de tijd voor een fraai en rustig portret van een sympathiek en intelligent overkomende schilder. In het begin zegt Richter in antwoord op een van de aan hem gestelde vragen dat praten over schilderen geen enkele zin heeft. Schilderen is immers een andere vorm van denken. We zien hem aan het werk waarbij hij steevast hetzelfde procedé volgt: hij brengt verf in ruime streken aan op grote doeken, tot er geen linnen meer zichtbaar is; vervolgens smeert hij grote klodders verf van één kleur op een lang paneel en haalt dat paneel vervolgens langs het doek en deze laatste handeling herhaalt hij soms talloze malen tot er een moment ontstaat waarop hij vindt dat het doek af is. Soms echter stelt hij na een of twee dagen vast dat een doek mislukt is en dan begint het hele proces weer van voren af aan. Richter schildert niet vanuit een vooropgezet doel, heeft geen plan en toch weet hij, voelt hij op een bepaald moment dat het schilderij klaar is. Ideaal is, zegt hij, als de maker én de kunstconsument op hetzelfde moment vaststellen dat het werk klaar is.


Ik vond het een prachtige documentaire maar ben in die anderhalf uur niet heel veel dichter bij de kunstenaar gekomen. Geregeld had ik het gevoel: stop maar, voor mij is het doek nu af, ik vind het mooi zo maar we zaten dan klaarblijkelijk niet op een en dezelfde lijn. Want het doek bleek nog lang niet af.
Elders had ik al eens gelezen dat Richter wel wordt beschouwd als een van de grootste nog levende schilders. Een onzinnige uitspraak, lijkt mij. Ik zou niet weten hoe je dat zou moeten beoordelen en hoe kun je schilders met elkaar vergelijken. Is Richter groter dan Anselm Kiefer of Sigmar Polke? Ik zou het niet weten en zou zo’n vraag niet beargumenteerd kunnen beantwoorden.
Belz stelde Richter de (gesloten) vraag of het feit dat hij wel eens wordt beschouwd als de grootste nog levende schilder hem intimideerde of dat hij zo’n oordeel negeerde. Tot mijn verrassing antwoordde Richter dat je zo’n bewering “natuurlijk niet zomaar kunt negeren”. Ik had op een ander antwoord gehoopt. Maar ondanks deze kanttekeningen was dit toch een fraai portret van een innemend mens.

maandag 4 februari 2019

De overeenkomst tussen een atheïst en een orthodox-gelovige?


In de serie van Fokke Obbema over de zin van het leven in de Volkskrant is dit keer bestuurskundige Willemijn Dicke aan het woord. Zij begint haar verhaal met de volgende uitspraak: "De atheïst en de orthodox-gelovige staan op dezelfde manier in het leven. Ze laten beiden absoluut geen twijfel toe". Het is niet voor het eerst dat ik als atheïst op één lijn geplaatst wordt met een fundamentalist.

Volgens mij ligt het toch gecompliceerder dan Willemijn Dicke veronderstelt. Ik zit vol met twijfels, over tal van zaken. Maar over de vraag of ik zou moeten geloven in kabouters, het spaghettimonster of god twijfel ik geen moment.


De orthodox-gelovige gelooft in een schepper en geeft daarmee aan dat er een bedoeling of plan steekt achter ons bestaan. Waarom die gelovige dat geloof nodig heeft vermag ik niet te begrijpen. Ik heb zulk een geloof niet nodig, niet om zin aan mijn leven te geven, niet om te geloven in een hiernamaals, niet met welke andere bedoeling dan ook.

Ik neem Willemijn Dicke volkomen serieus en anders dan zij ben ik van mening dat een gesprek over de zin van het leven ook met een atheïst wel degelijk zinvol kan zijn. Zij gaat dat gesprek echter uit de weg, ze vindt het zinloos, daar energie in te steken. Dat is jammer.


De zin van ons leven ligt voor een groot deel in onze eigen handen. Life is what you make it. We zijn deel van iets dat groter is dan onszelf voor zover en omdát we lid van een samenleving zijn. Ik vind het belangrijk dat we ons als samenlevende en samenwerkende mensen ervoor inspannen een wereld te creëren waarin we allemaal als gelijkwaardige persoonlijkheden dezelfde rechten en plichten erkennen. Liefde en respect helpen daarbij, haat en minachting zeker niet. Democratie helpt daarbij, een dictatuur zeker niet. Het besef dat we de aarde lenen van onze kinderen helpt daarbij, privé bezit zeker niet. Eerlijke verdeling van welvaart en welzijn helpen daarbij, mateloze verrijking bij de enkeling zeker niet.

Willemijn Dicke mag geloven wat zij wil maar dat ze mij als atheïst op één lijn plaatst met een orthodox-gelovige, dat neem ik haar niet in dank af.