dinsdag 31 maart 2015

De bankiers worden zwaar overbetaald


Er waren de afgelopen dagen opmerkelijk veel reacties van 'verstandige' mensen die meenden dat bankbestuurders wel degelijk recht zouden hebben op een fors salaris omdat ze een verdomd zware baan hebben en er van hen moeilijke beslissingen in ingewikkelde materie worden verwacht.
Die mensen prijzen vervolgens de ABNAMRO bestuurders die afgelopen weekend van hun salarisverhoging afstand deden. Ik behoor niet tot dezulken en ik wil dat graag uitleggen.

Die goud verdienende bankiers, die kennelijk en masse dreigen naar het buitenland te gaan als ze geen salarisverhoging krijgen, hebben niet alleen geen recht op die verhoging, ze tonen keer op keer aan die hoge salarissen in de verste verten niet waar te kunnen maken. En ook nu is dat weer aantoonbaar het geval.

In de afgelopen dagen heeft de financieel toezichthouder - DNB - vastgesteld dat bij ABNAMRO

  • corruptierisico's onvoldoende worden aangepakt
  • onvoldoende inzicht bestaat in de nevenfuncties en privébelangen van de commissarissen
  • de regeling om handel met voorkennis te voorkomen bij bestuurders niet op orde is
  • de staat niet tijdig werd geïnformeerd over de fraude in Dubai

Dit brengt mij tot de vaststelling dat de bestuurders en de bankiers bij ABNAMRO zwaar overbetaald worden. En ik wil er nog eens nadrukkelijk op wijzen dat bankiers geen ondernemers zijn. Ze lopen geen enkel, maar dan ook geen enkel risico. Er zit niet één cent van henzelf in de banken die ze geacht worden te besturen. Het zijn uw en mijn centen waar ze mee spelen.

Bonussen worden uitgedeeld als snoepgoed tijdens carnaval. Als beloning voor behaalde doelen. Maar die doelen zijn door de ontvangers zelf bepaald! Wie niet inziet dat dar een perverse stimulans van uitgaat, is al helemaal niet voor zulke functies geschikt.

Een gedachtenexperiment: koppel de bonus over de afgelopen 25 jaar eens aan het behoud van werkgelegenheid op de werkvloer in de financiële sector. U ziet het meteen: er zou niet één bonus zijn uitgekeerd. En behoud van werkgelegenheid, dat zou pas een complexe en moeilijke opdracht zijn geweest. (Over Eelco Blok bij de KPN ga ik het maar niet hebben. U begrijpt het al: van hetzelfde laken een pak)

Ik heb gisteren nog eens naar het interview met Joris Luyendijk in Tegenlicht van de VPRO gekeken. Ik kan u dat aanraden, hier is de link: Tegenlicht - Joris Luyendijk over de financiële sector Wel een waarschuwing vooraf: het is onthutsend wat u te zien krijgt. Vraag me af hoeveel bankiers hier eigenlijk kennis van hebben genomen, ze zouden ertoe gedwongen moeten worden.

Cartoon van Bas Koehler

maandag 30 maart 2015

De Nieuws BV: slechte radio


Het is niet voor het eerst dat ik onderweg naar de radio luister en verzeild raak in het Vara/BNN programma De Nieuws BV. Dit keer ging het over kraken. Een mevrouw van Groen Link, Tamira Combrink en een oud kraker, Eric van Duivenvoorden, mochten vertellen hoe belangrijk kraken wel niet was voor de leefbaarheid van de stad.

In de krakersbeweging schijnt de creativiteit te zitten waar wij niet zonder kunnen, aldus mevrouw Combrink. Zij vertelde ook dat het aan de krakers te danken zou zijn dat er in Nederland een protest op gang is gekomen tegen de omgang met illegalen. Grotere kul heb ik niet vaak gehoord en dit is het zoveelste voorbeeld van mensen die denken dat Nederland samenvalt met Amsterdam.

Meindert Fennema zou voor wat tegenwicht moeten zorgen maar die kwam niet verder dan de bewering dat het Kamerlid Ton Elias zelfs ooit eens tot het krakersgilde behoorde. Om nog tijdens de uitzending door de laatste gecorrigeerd te worden: Elias bewoonde als anti-kraak een pand in de hoofdstedelijke binnenstad.

Felix Meurders en zijn collega Willemijn laten dit soort nonsens allemaal probleemloos passeren, er wordt niet één kritische vraag gesteld. Poeh, wat is dit barslechte radio!.

zaterdag 28 maart 2015

Mijnheer Van Slingelandt


Er was een tijd dat bankbestuurders recht hadden op een bonus van 50%. Recht hadden? Ja, dat was heel gewoon in die contreien. Maar toen ABNAMRO werd overgenomen door de Staat, van uw en mijn belastinggeld, werd afgesproken dat er een bonusverbod zou gelden zolang de Staat der Nederlander aandeelhouder van de bank was. Ter compensatie mochten de bestuurders hun vaste salaris dan wel met 20% verhogen.

Ze kregen per jaar zes ton. Maar bij de buren - war het gras altijd groener is - kregen ze veel meer, zelfs meer dan een miljoen. Dat steekt, wij begrijpen dat. President-commissaris van de bank, Rik Van Slingelandt verwoordt het zo: "Wij vinden het niet verantwoord om medewerkers, wie dan ook, van hoog tot laag, twee jaar na het tekenen van het arbeidscontract zonder aanwijsbare reden, terwijl zij de gestelde doelen behalen, een derde van het inkomen af te nemen".

Nou heb ik zitten rekenen en rekenen maar ik krijg deze merkwaardige vierkantsvergelijking niet sluitend. Buitendien zit mijnheer Van Slingelandt glashard te liegen want hij zegt wel dat zijn redenatie geldt voor 'hoog tot laag' maar de werkelijkheid is dat de bank 'laag' eruit geflikkerd heeft of op de nullijn heeft gezet.

Noem het immoreel of amoreel, het resultaat blijft hetzelfde: de top zorgt uitstekend voor zichzelf en trekt zich niets en niemendal aan van maatschappelijke verontwaardiging. Die wordt achteloos opzij geschoven als jaloezie. Er zit zo'n ongelooflijke kloof tussen mensen als Van Slingelandt en ons, het gewone volk dat die niet meer overbrugd zal worden. Laten we nog eens een paar zaken helder op een rij zetten:

  • het waren de goud verdienende bankiers die de wereldwijde crisis veroorzaakten
  • het waren de goud verdienende bankiers die financiële producten op de markt brachten die niemand meer begreep, zijzelf evenmin
  • het was ondanks de goud verdienende bankiers dat al die banken gered moesten worden en
  • het waren de goud verdienende bankiers die zich ertegen verzetten dat de kosten daarvan werden doorberekend aan hun aandeelhouders
  • zodra de eerste tekenen van herstel opdoemden herstelden de nog steeds goud verdienende bankiers als eerste de bonuscultuur die zich binnen een paar maanden alweer op het niveau van 2008 bevond
  • het waren de goud verdienende bankiers die knoeiden met de libor en met valutakoersen, er werden wat van die prutsers vervolgd maar de heren aan de top, onze goud verdienende bankiers hoefden geen verantwoording af te leggen
En als die bankiers dan werkelijk goud moeten kunnen verdienen, mogen we dan op zijn minst van hen verlangen dat ze er geen zootje van maken, dat hun banken niet omvallen en dat ze netjes op onze spaarcenten passen? Niets van dat alles, sterker nog, binnen enkele maanden schrijven de banken negatieve rente van uw en mijn spaarrekeningen af. Hoe je het ook wendt of keert: u en ik zijn degenen die de rekeningen van die bankiers betalen en vullen. U krijgt toch ook elke maand een bankafschrift met die ingewikkeld gespecificeerde post 'bankkosten'?

En wat is steevast het argument?: de concurrent doet het ook en als wij niet zulke hoge salarissen betalen, krijgen we die posities niet meer bezet. Ik heb al eens vaker betoogd dat ik ziek wordt van dit type mens. Er zijn geen superlatieven meer te bedenken om zulk mateloos arrogant gedrag te kwalificeren, ze zijn allemaal reeds lang opgebruikt. Luyendijk heeft gelijk: de cockpit is leeg. En ik voeg daar nog maar eens aan toe dat deze samenleving ziek is, totaal verziekt. En die ziekte ziet er (onder andere) zo uit:


donderdag 26 maart 2015

Moet Twan Huys zich schamen?


Die vraag moet hij zichzelf maar stellen. ik denk dat vooral al die mensen die de Holleeder-tour in Amsterdam hebben gedaan zich moeten schamen. En al die mensen die heimelijk bewondering koesterden voor 'De neus' en nu moeten erkennen dat er van dat beeld van een nationale knuffelcrimineel niet veel meer overblijft.


Ik heb destijds niet gekeken naar de aflevering van College Tour waarin Holleeder mocht acteren. Het stoorde me mateloos dat iemand die te boek stond als topcrimineel en nadrukkelijk verdacht werd - en nog steeds wordt - van betrokkenheid bij tal van andere misdaden zo'n podium werd geboden.

Dat Holleeder nieuwswaardig was en is, kan niet worden ontkend. Maar dat betekent nog niet dat je zo iemand zijn status van bekende Nederlander moet bevestigen door hem te laten bevragen door een gemêleerd publiek waarvan we niet weten waarom ze nou zo geïnteresseerd zijn in deze man.


Twan Huys werd destijds met enige jaloezie bekeken omdat hij zo'n grote naam had weten te strikken voor zijn programma. John van Heuvel van de Telegraaf vond het maar niks, naar hij zei vanwege de redenen die ik hierboven formuleerde. Maar al snel werd bekend dat deze misdaadjournalist Holleeder op zijn knieën had gesmeekt om een interview. Holleeder zou vrijwel carte blanche krijgen. Zijn motief voor de kritiek op Twan Huys?: jalousie de métier.


Weet u, eigenlijk zijn journalisten als Twan Huys, John van Heuvel en Peter R de Vries net zulke grote ego's als zo'n Holleeder. Ik ben geen liefhebber van deze 'anchormen', Om verschillende redenen overigens. Twan Huys beschouw ik als de grootinquisiteur der Nederlanden, Peter R de Vries als een man die vooral in zijn eigen onfeilbaarheid gelooft en John van Heuvel als een, ja wat eigenlijk? Als een nobody, eerlijk gezegd.

Ik hoop maar dat er gauw een einde komt aan al het gespeculeer en dat de rechter tot een helder en hopelijk definitief oordeel komt. Laten we Holleeder vanaf nu gewoon doodzwijgen, dat is voor iedereen het beste.

dinsdag 24 maart 2015

VVD-stemmers zijn wel erg lankmoedig


Ook al verloor de VVD bij de laatste verkiezingen, de partij is nog steeds de grootste in ons land. Ondanks dat er een minister en twee staatssecretarissen af moesten treden. Ondanks een frauderend Tweede Kamerlid dat de onbeschaafdheid heeft gewoon terug te keren onder eigen naam. Ondanks een energiewoordvoerder die hardop in de trein uitlegt hoe de Groningers het beste belazerd kunnen worden en die nu plotseling opstapt omdat hij neveninkomsten - nota bene uit een betrekking die aan zijn portefeuille raakte - 'vergat' op te geven, net als zijn collega uit Venlo trouwens die een paar bonnetjes over het hoofd zag. Ondanks een minister die paranoïde complotten fantaseert om te verklaren waarom haar partijgenoten tot de orde worden geroepen. Ondanks een senator die grossiert in commissariaten om er een hoop geld mee op te strijken zonder ergens ook maar een milliseconde op te letten. Ondanks wethouders die bij bosjes moeten aftreden, sommige waarvan zelfs wegens corruptie, witwassen en wietteelt.



Ik vind het knap dat zo'n partij niet genadeloos wordt afgestraft door het electoraat. Daar zijn volgens mij twee redenen voor. De VVD is van oudsher dé partij voor ondernemend Nederland en is van even oudsher sterk in old boys networks. En op de tweede plaats is er het optreden van de premier. Er wordt hem van alles verweten - geen regie, te veel de eeuwige (glim)lach - maar dat alles kan niet verhelen dat hij als premier een ijzersterk imago heeft opgebouwd. Dat doet mij wel eens verzuchten: jammer dat die man bij de verkeerde partij zit.


Toch moet er iets ernstig mis zijn in het DNA van VVD-politici. Ze lijden allemaal aan hevige selectieve vergeetzucht en ze hebben weinig op met het begrip integriteit. Toegegeven, de VVD heeft inmiddels wel een strenge integriteitscommissie maar die moet nu wel erg vaak optreden. Bij een goed functionerende en gezonde politieke partij moet zo'n commissie in slaap dommelen.





maandag 23 maart 2015

Het zwaktebod van de VVD


De VVD zit in de hoek waar de klappen vallen - ook al is het nog steeds de grootste partij dankzij de premierbonus - en bedenkt een strategie om de aandacht af te leiden van al hun partijprominenten en -leden die opzichtig in de fout gaan.

Een of andere zieke geest bedenkt dan dat de partij moet pleiten voor het sluiten van de Europese buitengrenzen, zodat er geen immigranten meer hoeven te verdrinken in de Middellandse Zee. Wie kan daar nu tegen zijn? Opvang in de regio is nu het parool. Alsof daarvan niet allang sprake is, verdiep je eens in Libanon, Halbe Zijlstra!

Dat diezelfde VVD in het Europees Parlement een ander geluid ventileert - samen met D'66 en andere liberale Europeanen - wordt gemakshalve verzwegen. Dat het kabinet hier niet mee lastig gevallen kan worden - natuurlijk niet, zei Zijlstra, het staat niet in het regeerakkoord - daar hebben we het ook maar even niet over. Dat we aan tal van internationale verdragen zijn gebonden, ach wat boeit het?

In plaats van te pleiten voor een echt Europees immigratie- en asielbeleid, komt de VVD met een losse flodder die op geen enkele wijze kan worden verwezenlijkt. Dit is nu het complot achter Edith Schippers waarvan ik eerder al vragenderwijs melding maakte. Dit is de vlucht naar voren van de VVD. Ze moeten zich schamen!


Farkhunda


In Kabul gaat het gerucht dat Farkhunda, een jonge vrouw van 27 jaar bladzijden uit de koran zou hebben verbrand. Dat is voldoende aanleiding voor een volksgericht. De vrouw wordt door een menigte dood geslagen, haar lichaam wordt verbrand en vervolgens in de rivier gesmeten. Politieagenten keken toe en deden niets.

Lokale geestelijken verdedigen deze lynchpartij en waarschuwen de autoriteiten de daders niet te arresteren omdat het om een gerechtvaardigde actie ging, gebaseerd op de sharia en omdat er een opstand zou uitbreken als de daders ter verantwoording zouden worden geroepen. Lees het volgende bericht Muslim cleric defends lynching Farkhunda en huiver.

Hier kun je slechts om huilen, er is niets wat we kunnen doen om deze volstrekt achterlijke samenlevingen naar de moderniteit te geleiden. Dit soort moslimmannen baart enkel nazaten die met hetzelfde gif worden geënt.

De echte terreur speelt zich in de islamitische  gemeenschap af en wordt overal ter wereld bedreven door moslimmannen. Farkhunda is het zoveelste slachtoffer en bij lange na niet het laatste. Het is niet voor het eerst dat ik een blinde haat voel opkomen jegens al die ellendige moslimmannen die niets dan haat, geweld en terreur zaaien. O verdoemd geslacht, mogen jullie misdaden ooit rozen doen bloeien.


zondag 22 maart 2015

The Horror...


Een uitstekend artikel in de NRC van afgelopen woensdag van de hand van arabist Leo Kwarten. Hij schrijft over de (hopelijk) aanstaande overeenstemming tussen Iran en de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad inzake het Iraans nucleaire programma. Alleen al het verzet van de Amerikaanse republikeinen - in het kielzog van de rabiate Arabierenhater Netanyahu - is voldoende reden om te hopen op een democratische opvolger straks van Obama.

Het belangrijkste punt dat Kwarten maakt is dat er nooit sprake is geweest van een diepgewortelde animositeit tussen de shi'itische islam en de westerse levensstijl. Of zoals Nizar Hamzeh, politicoloog aan de Amerikaanse Universiteit in Koeweit, opmerkte: "Shi'ieten geven geen fuck om het bekeren van anderen tot de islam. Ze zeggen alleen: "Stoor me niet in mijn geloofsbeweging"".

Dat is nog eens andere taal dan de apocalyptische retoriek van de protestanten onder de moslims, van de soennieten. Ook wijst Kwarten erop dat de shi'ítische clerus goed georganiseerd is tegenover de elkaar bebekvechtende soennieten. Ook zouden shi'ieten zich prima kunnen vinden in een democratisch staatsbestel.

Natuurlijk maken ook shi'ieten zich schuldig aan verwerpelijk geweld maar - zegt Kwarten - "hoe walgelijk ook: wraakneming op het slagveld is iets anders dan geïnstitutionaliseerd geweld uit naam van god". Ik wil daar aan toevoegen dat we ook het Europese geweld in beide Wereldoorlogen niet mogen vergeten, evenmin als het Amerikaanse geweld in Zuid-Oost Azië. We kunnen wel denken dat we elkaar eindeloos de maat mogen nemen maar uiteindelijk is het de pot en de ketel, de splinter en de balk. Geweld is geen islamitisch paradigma of monopolie.

Hoe men er ook over denken moge, waar het om gaat is dat het Westen onder aanvoering van de Amerikanen haar natuurlijke moslim-bondgenoten altijd zag in de soennieten en zo werden de shi'ieten als het grote kwaad gezien omdat het de ayatollahs waren die de ooit door de Amerikanen gesteunde sjah uit zijn paleis verdreven.

Het veelkoppige islamitische monster hebben wij feitelijk zelf gecreëerd door op het verkeerde paard te wedden. En de uiteindelijke reden is enkel die plas olie onder een woestijn gebleken. Die plas bepaalde de geopolitieke verhoudingen sindsdien. Obama erkent dit en dat siert hem. Maar zijn republikeinse tegenstrevers zullen alles doen om hem te dwarsbomen. En zullen zich tot het uiterste verzetten tegen een nucleaire deal met Iran.

We kunnen slechts konkluderen dat er beangstigend weinig verschil is tussen Amerikaanse republikeinen en islamitische, doorgaans soennitische fundamentalisten. Beide zouden niets liever willen dan de slag der slagen uitvechten, de clash of civilization, de eindstrijd. Om met Walter E. Kurtz te spreken: "The horror, the Horror..."


vrijdag 20 maart 2015

Dit kan niet waar zijn?


Joris Luyendijk leerde ons dat het gedrag van de menselijke soort die bankier heet niet alleen uit hebzucht is te verklaren. Dat mag misschien zo zijn, de krant staat deze dagen bol van de bankiers in binnen- en buitenland die zich net als in hun gouden tijden vóór 2008 gedragen als immorele graaiers en dieven.

De topman van ING gaat 28% meer verdienen en schuift nu jaarlijks 1,63 miljoen Euro naar zijn eigen bankrekening en daar mag hij nog eens 20% bij optellen als hij de door hemzelf bepaalde doelen haalt. De toplaag bij ABNAMRO geeft zichzelf 17% loonsverhoging en dat komt neer op ruim 100.000 Euro per persoon, erbij voor alle duidelijkheid.

Op Wallstreet zijn de bonussen inmiddels weer terug op het oude niveau: bij elkaar opgeteld zijn deze bonussen - 28,5 miljard dollar - twee keer zo hoog als alle inkomens van Amerikanen met het minimumloon bij elkaar. Of een andere vergelijking: de bonussen op Wallstreet vorig jaar zouden groot genoeg zijn om de 2,9 miljoen Amerikaanse barmannen en - vrouwen, of alle 1,5 miljoen verpleegkundigen in de VS, in één klap een minimumloon van 15 dollar per uur te geven.

Over Stephen Schwarzman van Blackstone - die dit jaar meer dan 1 miljard dollar gaat verdienen - zullen we het maar helemaal niet hebben.

Er zijn geen superlatieven meer te bedenken om dit soort gedrag te duiden. De politiek is niet bij machte en niet bereid om hier echt iets aan te doen. Daarmee levert de politiek zichzelf en ons allen uit aan een bende criminelen. Schaamteloze zelfverrijking terwijl de weinig verdienende bankmedewerkers op de nullijn worden gehouden of ontslagen worden en terwijl de bank haar eigenlijke taak - behalve het passen op uw en mijn centen is dat het verlenen van kredieten aan het bedrijfsleven - weigert uit te voeren en  - tot slot - terwijl de banken ons nu aan het voorbereiden zijn op een negatieve rente voor ons spaargeld.

Wie betaalt dus al die salarissen en bonussen? Juist ja, u en ik. Het stemt me eindeloos droevig, onze beschaving is ten dode opgeschreven, we zijn reddeloos verloren. Te pessimistisch? Wie kan me daarvan overtuigen? Met welke argumenten?

maandag 16 maart 2015

Waterschapsverkiezingen? Schijndemocratie!


Over twee dagen mogen we weer stemmen, twee keer nog wel. Zijn de verkiezingen der Provinciale Staten al onzinnig en ondoorzichtig - de enige reden dat ik toch stem is de vooralsnog ijdele hoop dat er ooit een meerderheid ontstaat voor de afschaffing van dit fossiele en hybride instituut - nóg belachelijker en irrationeler zijn de verkiezingen voor de waterschappen.

De waterschappen regelen alles rond water, stromen, rivieren, polders en dijken. Ze zijn belangrijk want als ze even niet opletten, gaan we allemaal kopje onder. Ik dacht dat ik - wonend aan de uiterste oostgrens - wel veilig was bij een overstroming maar volgens de app Overtsroom ik? staat het water hier meer dan vier meter hoog bij een dijkdoorbraak.

Je zou denken, dan is er meer dan genoeg aanleiding om woensdag naar de stembus te gaan. Dat zal ik zeker doen maar ik zal geen stem uitbrengen op kandidaten die een bestuurlijk baantje bij de Waterschappen zoeken. In mijn ogen is watermanagement een uitvoerende taak van de overheid die thuishoort bij Rijkswaterstaat.

Bij de Waterschappen horen experts te zitten die weten wat ze moeten doen als het water ons tot de lippen reikt. Het is van de zotte dat mijn waterveiligheid afhankelijk zou zijn van mijn of uw persoonlijke politieke voorkeuren. Welke argumentatie men daar ook voor verzonnen heeft: ik wijs ze af.

Bovendien zijn deze verkiezingen een vorm van schijndemocratie. Niet één stemmer is bij machte te beoordelen of die waterschapsbestuurderen hun werk goed doen. Leden van de Tweede Kamer komen we dagelijks tegen in de media en we kunnen genoegzaam volgen of ze hun taken naar behoren uitvoeren.

Maar op de Waterschappen hebben we geen enkel zicht, laat staan op de wijze waarop de bestuurderen hun werk uitvoeren. Weg ermee dus. Breng die taken onder waar ze thuishoren: in een ambtelijke, uitvoerende dienst. En laat de commissie voor Rijkswaterstaat het toezicht over deze dienst houden. Ik denk dat hier een zeer aanzienlijke bezuiniging kan worden gerealiseerd.

zondag 15 maart 2015

Persoonlijke moed: Kamel Daoud


Een prachtig interview in de NRC dit weekeinde met de Algerijnse schrijver Kamel Daoud, die als jonge moslim flirtte met de radicale islam en alleen door eindeloos te lezen ontdekte dat de wereld groter is dan de woestenij die apocriefe boeken toestaan, dat de mens verder kan reiken dan de achterlijkheid van oelama's, moefti's en imams die uitsluitend de letterlijke betekenis van woorden verstaan.

Inmiddels heeft de salafistische imam Abdelfateh Zaoui Hamadache deze ongekend moedige Kamel Daoud beschuldigd van apostasie, afvalligheid. En u en ik weten dat daarop de doodstraf staat. Wat was de aanleiding voor deze perverse veroordeling? U gelooft het niet: de vaststelling van Daoud dat het vraagstuk van de religie in de Arabische wereld van levensbelang is geworden; hij had gezegd: "Als we de vragen rond god niet aansnijden, dan kunnen we de mens niet rehabiliteren, dan gaan we niet vooruit".

Kamel Daoud, wiens boeken hier hopelijk snel in vertaling verschijnen, spreekt in prachtige en krachtige taal, als een dichter die proza schrijft. Ik kan het niet nalaten enkele van zijn uitspraken hier letterlijk te citeren.

"Wie veel boeken leest, gaat richting democratie, vrijheid en tolerantie. Heb je maar één boek tot je beschikking, of dat nu de bijbel, de koran of Mao's rode boekje is, dan word je fanatiek".

"De imam heeft het over 'onze islam' die ik zou hebben aangevallen. Waarom is het zijn islam? Is hij representant van god? Waarom hij en niet ik? Heeft Allah hem als advocaat aangesteld? Ik schrijf boeken, ik roep niet op tot de dood. In wat men de Arabische wereld noemt, ben je de vijand als je pleit voor democratie, vrouwenrechten of als je domweg schrijft. Als god een probleem met me heeft, dan laat hij me dat wel weten".

"Religie is voor mij openbaar vervoer waar ik geen gebruik van maak. Ik hou ervan naar god te gaan, lopend als het nodig is, maar niet met een georganiseerde reis".

"Wie niet kan sterven in mijn plaats, heeft geen recht om in mijn plaats te leven. Men kan mij wellicht van advies dienen, maar men kan niet zijn oplossing afdwingen. Ik wil de islam niet in de zee werpen, maar ik wil ook niet dat de islam ons de zee inwerpt".

"We komen niet vooruit in de Arabische wereld als we religie niet ter discussie stellen. Dat is een kwestie van leven of dood".

"We moeten een keus maken: redden we de goden of redden we de mensen?"

"Als ik moet kiezen tussen een tekenaar of een moordenaar, dan steun ik de tekenaar".

"Vrijheid gaat volgens mij vóór iedere andere waarde: het is het enige dat ik echt persoonlijk bezit, dus heb ik het recht erover te praten. Mijn leven is absoluut en mijn vrijheid dus ook".

Persoonlijke moed: Kubra Khademi


Een jonge Afghaanse kunstenares, Kubra Khademi (27), leert al als kleuter dat meisjes en vrouwen seksueel lastig worden gevallen en aangerand, het overkwam haarzelf meerdere malen. Zij laat een smid een uitwendig harnas maken dat haar borsten en billen accentueert en begeeft zich met dat harnas op de openbare weg in Kabul. Die wandeltocht duurt slechts acht minuten, dan moet ze zich in veiligheid brengen tegen de opdringerige, bedreigende en scheldende moslimmannen.

Kijk eens naar de volgende BBC-documentaire die slechts een paar minuten duurt: Kubra Khademi. Het regende doodsbedreigingen aan haar adres en ze is nu ondergedoken. Wat een ongekende moed heeft deze jonge vrouw en hoe tragisch is je lot als je als meisje geboren wordt in een (fundamentalistische) moslimomgeving.

Ik kan het niet langer opbrengen hier met een cultuurrelativistische blik naar te kijken. Je kunt niet langer volstaan met: tja, zo gaat het daar nu eenmaal. Ik weet wel dat al die mannen uiteindelijk ook slachtoffer zijn van hun eigen cultuur maar je voelt een niet te stoppen woede opkomen wanneer je die scheldende jongemannen ziet. Er dringt zich een misselijkmakende gedachte aan me op: de moslimgemeenschap is reddeloos verloren.

In 2013 protesteerde Kubra Khademi tegen seksueel geweld door zich in kunstgalerie een uur lang in haar eigen gezicht te slaan. Zoiets vervult je met eindeloze droefheid.

zaterdag 14 maart 2015

Is het einde van de Europese droom nabij?


Ik houd niet van doemdenken (noch van complotdenken) maar blind zijn voor de donkere wolken die zich boven het Europese Project ontwikkelen is wel de ultieme vorm van naïveteit. Ik had lange tijd sympathie voor de Grieken maar moet daar steeds meer van terug komen.

Grieken en tragedie, het zijn haast synoniemen. Maar dat de Grieken in het postkoloneltijdperk zijn leeggezogen door de gekozen politieke kasten, is toch echt hun eigen schuld. Ze hebben driftig geprofiteerd van de Europese subsidies en Europese toeristen. Tot ze erachter kwamen dat de puissant rijke elites nul belasting betaalden en zo de Griekse schatkist leeg roofden.

Het heeft geen zin te jeremiëren dat we de Grieken nooit tot het Europese Project hadden mogen toelaten: it is as it is, deal with it. In tegenstelling tot de Ieren en Portugezen slagen de Grieken er niet in de broekriem aan te halen en voor een deel is dat begrijpelijk. Namelijk voor dat deel dat ons leert dat de rijke Grieken nog steeds nul belasting betalen en voor dat deel van de arme Grieken dat viel voor de beloften van linkse populisten.

Dat de Grieken moeite hebben met het rigoureuze regime van de trojka is begrijpelijk. Maar wat is hun reactie: schijt hebben aan de pijn die de Ieren en Portugezen hebben geleden, een grove belediging van de Spanjaarden, dreigen met referenda, dreigen de poort voor immigranten wagenwijd open te zetten, dreigen met een Grexit, misselijkmakende retoriek over het Duitse oorlogsverleden en ongekend ondiplomatiek optreden in de internationale politieke arena en vooral de weigering met concrete voorstellen te komen om inhoud te geven aan een onvermijdelijke hervormingsagenda.

Wanneer in return Europese politici - Dijsselbloem en Schauble voorop - ook de diplomatieke taal laten varen, ja dan weten we dat er serieuze problemen in aantocht zijn. Ach, dat zijn ze natuurlijk al heel erg lang maar nu is het echt vijf voor twaalf. Het ziet er niet naar uit dat de Grieken met bevredigende maatregelen kunnen of willen komen.

Een Grexit is dan onvermijdelijk. En wordt daarmee het lot van de Euro beslecht? Er staan genoeg populisten klaar, overal in Europa, om de val van de gezamenlijke munt te bespoedigen. Maar kom, nu sla ik toch nog aan het doemdenken! Natuurlijk gaat het niet zo. Natuurlijk bewaart iedereen zijn kalmte. Natuurlijk draaien de Grieken bij. Natuurlijk mag ik mijn Europese droom blijven koesteren!

Welk complot gaat schuil achter Edith Schippers?


Ik houd niet van complotdenkers. Je kunt niets beginnen met duistere samenzweringen of onbewijsbare speculaties. Nu bezondigt zelfs de doorgaans rationele Edith Schippers zich aan de laagste vorm van slachtofferschap: ze weet niet waar het vandaan komt, maar er is volgens de minister sprake van een opzettelijke en georkestreerde actie om de VVD te beschadigen. Hoe kan anders worden verklaard waarom de partij van de ene naar de andere affaire stuitert?

In plaats van samen met ons vast te stellen dat vooral VVD-ers moeite lijken te hebben met het vinden of declareren van bonnetjes, kiest ze voor de vlucht naar voren: het zijn kwade machten die ons willen doen struikelen. Laten die VVD-ers een voorbeeld nemen aan Rutte die volgens mij op een simpele en nuchtere manier laat zien hoe je gesteggel over declaratiegedrag kunt vermijden. Inmiddels heeft zich alweer een VVD-wethouder - opnieuw in Limburg, gek he? - aangediend die zich jaarlijks voor zeven tot negenduizend Euro per taxi laat vervoeren.

Snapt Edith Schippers nou werkelijk niet dat er maar één code geldt voor politici: wees roomser dan de paus. Er mag niet de geringste twijfel over de integriteit van politici ontstaan. Punt. En niet gaan zeuren dat ze onder een vergrootglas leven. Gewoon een keer een weekje meelopen met een bijstandsmoeder en eens zien onder wat voor vergrootglas zij moet leven.

De Eerste Kamer moet echt weg, provincies ook


Eigenlijk was dit een verontrustend hypocriete verkiezingscampagne: de provincies hadden het moeten hebben over hun bestaansreden maar er is niemand die zich daarvoor interesseert. Dat alleen al is reden genoeg om idiote bestuurslagen op te heffen.

Dat geldt overigens ook voor de geldverslindende waterschappen. Waarom moeten gekozen bestuurders zich met onze watervoorziening bezighouden? Laat een uitvoerende dienst van deskundigen dat doen, aangestuurd door het parlement.




Er is niemand die dat soort bestuurders kent, er is niemand die kan beoordelen of ze hun werk goed doen. Dit soort verkiezingen hebben niets van doen met democratie. De verkiezingen voor de provinciale staten zijn alleen relevant voor zover daaruit afgeleid de samenstelling van de Eerste kamer wordt bepaald. Een rekentruc die niemand snapt en die niemand uit kan leggen.



Inmiddels wordt de parlementaire democratie steeds verder uitgehold en wordt de samenstelling van de Eerste Kamer steeds bepalender en beslissender. Dat is een onwenselijke situatie, omdat daarmee het mandaat dat een kabinet krijgt na de parlementsverkiezingen volledig wordt ontmanteld. Ik heb het maar niet over al die senatoren die zich wentelen in hun politieke macht en onderwijl niets anders doen dan hun eigen sectorale belangen verdedigen.

Ik ben zo langzamerhand politiek ontheemd geraakt maar weet wel dat ik aanstaande woensdag op D'66 stem en dat vermoedelijk ook bij de eerstvolgende Tweede Kamer verkiezingen zal doen. Het wordt tijd dat een andere kleur de kans krijgt aan te tonen dat het beter kan. Bovendien is D'66 voorstander van het afschaffen van de Eerste Kamer. Wat mij betreft kan dat niet snel genoeg gebeuren maar we hoeven ons geen illusies te maken. Voorlopig zal daarvoor geen parlementaire meerderheid zijn te vinden.

Maar een Eerste kamer die zichzelf respecteert begrijpt dat de tendens van voortsnellende politisering onmiddellijk moet worden gestopt. Als we al een senaat willen dan zou die hoogstens een eenmalig terugzendrecht van ondeugdelijk geachte wetsvoorstellen mogen hebben, meer niet.

vrijdag 13 maart 2015

Daar gaan we weer


Ben van Beurden is de hoogste baas bij Shell. De man schijnt heel goed te zijn en daardoor verdient hij een salaris van 1,4 miljoen Euro per jaar. Er zijn jaren dat ik het met minder moet doen.
Omdat van Beurden voorheen minder verdiende moet er nu kennelijk een grote pensioensprong gemaakt worden omdat de beste man recht zou hebben op zeventig procent van het laatst verdiende loon.

En omdat hij voorheen in Engeland werkte en nu weer naar Nederland moet verhuizen, wil de Britse fiscus eerst even met hem afrekenen. Je zou zeggen, dat kan hij makkelijk van zijn bescheiden salaris betalen maar nee, ook hier springt de werkgever bij, voor honderd procent wel te verstaan.

De bedragen vliegen ons om de oren maar de extra beloning die deze van Beurden van zijn werkgever ontvangt zou 18,6 miljoen Euro bedragen. Shell benadrukt dat het hier om een eenmalige kwestie gaat. Dat dan weer wel.

Maar ondertussen worden de pensioenen van ons, gewone loonslaven, gekort. Dit zijn perverse regelingen waar een volstrekt verkeerd signaal van uit gaat. Fijn Shell, bedankt!

Ondoordacht handelen van ministers


Justitie ambtenaar en antropologe Yasmina Haifi twitterde destijds dat ISIS niets met de islam van doen had en een vooropgezet plan van zionisten was die bewust de islam zwart zouden willen maken. Zowel minister Asscher als minister Opstelten schoten in een onmiddellijke reflex: deze ambtenaar liet zich antisemitisch uit en diende ontslagen te worden.

De zaak werd voorgelegd aan de Adviescommissie Grondrechten en Functie-uitoefening Ambtenaren. Deze commissie, voorgezeten door Job Cohen, oordeelde dat de tweet van de ambtenaar weliswaar niet door de beugel kon maar niet voldoende reden voor ontslag was. Mij lijkt dat een terecht oordeel, hoe idioot ik de desbetreffende tweet ook vind.

Wat ik in het hele verhaal nog het meest verheugende vind, is de reactie van rabbijn  Lody van de Kamp die laat weten: "Ik ben zelf erg geschrokken van de stappen die door uw werkgever zijn ondernomen vanwege deze tweet. Met kracht verzet ik mij ertegen dat een schrijver van een bericht zoals u deze heeft rondgestuurd in het openbaar zo aan de schandpaal wordt genageld". De rabbijn schreef dat haar opmerking over zionisme niet verward moet worden met antisemitisme.

Daar ligt natuurlijk het echte probleem. De opmerking van Yasmina Haifi is in mijn ogen een domme opmerking waarvoor zij geen enkel deugdelijk bewijs kan aanvoeren. Maar wat daarvan ook zij, antisemitisch is haar uitlating zeer beslist niet. Onze ministers had een afgewogener oordeel en vooral terughoudendheid gepast.

Ik krijg uit alle berichtgeving sterk het gevoel dat hier de carrière van een zeer talentvolle ambtenaar, die weliswaar een dwaasheid beging, onnodig is geschaad en dat zij als persoon onnodig is gekrenkt.

Bron: NRC 12 maat 2015




Een nieuw risico van too big to fail?


Ik ben wel gecharmeerd van de directeur van De Nederlandsche Bank, Klaas Knot. Hij neemt heldere en goed onderbouwde posities in, ongeacht het weerwoord dat hij krijgt. Zo was hij geen voorstander van de kapitaalinjectie waarmee de ECB inmiddels is begonnen.

Hij vreest nieuwe zeepbellen wanneer de kapitaalinjecties vooral naar de aandelenbeurzen vloeien. Een niet ondenkbeeldig risico, met name wanneer banken hun verantwoordelijkheid niet oppakken om kapitaal door middel van kredieten in de economie te stoppen. Ondanks dit risico was ikzelf overigens voorstander van de maatregel van Draghi c.s.

Er is echter nog een ander risico volgens Knot en dan met name een risico als gevolg van de Bankenunie. Daardoor kunnen megabanken ontstaan met als consequentie dat er opnieuw banken komen die too big to fail zijn.

Dat mag in ieder geval nooit meer voorkomen. In Nederland hebben we van oudsher een sterke financiële sector maar de vijf grootste banken in ons land hebben een aandeel van tachtig procent in de nationale bankenmarkt. En onze drie grootste banken hebben driekwart van de hypotheekmarkt onder hun hoede. Dat is een onwenselijke situatie.

In de VS mag een bank door fusie of overname nooit meer dan tien procent van alle uitstaande leningen in een sector bezitten. Dat lijkt me een veilige positie en de EU doet er goed aan snel met maatregelen te komen.

dinsdag 10 maart 2015

Een dagafschrift is een diarolletje


In 2000 treft officier van justitie Teeven een schikking met een crimineel. Volgens minister Opstelten ging het om 1,25 miljoen gulden. Dat geld zou zijn geblokkeerd tegen 8% rente. Daarom zou het bedrag flink zijn gegroeid op het moment dat het werd uitgekeerd. Maar als je vanaf 2000 rente over rente rekent dan is 1,25 miljoen in 2014 nog steeds niet gegroeid tot 4,7 miljoen. Dat is dan pas ergens in 2017 het geval.

De minister moet op zoek naar een dagafschrift maar zijn ambtenarenapparaat kan het niet vinden. Dat is net zo ongeloofwaardig als een filmrolletje dat kwijtraakt of onherstelbaar beschadigd wordt door een uitzendkracht op een ontwikkelcentrale.

Opstelten komt kennelijk niet op het idee om Teeven te vragen welk bedrag er nou precies is overgemaakt of de laatste geeft aan zich dat niet meer te kunnen herinneren. Dat is nog veel ongeloofwaardiger, want het dagafschrift mag dan misschien onvindbaar zijn, een justitiedossier wordt natuurlijk niet zomaar vernietigd.

Teeven verklaart dat hij precies weet wat er gebeurd is en dat de destijds gesloten deal deugt, maar geeft geen openheid van zaken. De minister begint te goochelen met getallen en vraagt het parlement hem te vertrouwen. Totdat de details natuurlijk alsnog boven tafel komen, hoe naïef kun je zijn?

Zowel de staatssecretaris als de minister hebben glashard zitten liegen. Senator Swagerman - ook VVD - noemt de kritiek op de minister schaamteloos politiek. Maar de beste man bazelt maar wat. Dat een crimineel gesanctioneerd door justitie straffeloos blijft en miljonair gemaakt wordt is ronduit onverteerbaar. Ook al is het achterliggende doel een grotere vis te vangen (wat overigens nooit gelukt is). Dat een minister essentiële informatie daaromtrent niet meer terug zegt te kunnen vinden is onvergeeflijk en ook onrustbarend. Wat een klunserige overheid die een banktransactie kwijt kan raken. Dat een minister en staatssecretaris er maar een eind op los liegen - want daar ben ik heilig van overtuigd - is in een parlementaire democratie een hoofdzonde.

En dat de heren dan niet de ballen hebben om eerst verantwoording aan het parlement af te leggen maar voor het Kamerdebat aftreden is een ongekende schoffering van de democratie. Er gaan nu al stemmen op die zeggen dat Teeven wel weer terug kan keren in de politiek, hij wordt - godbetert - nu al genoemd als een mogelijk toekomstige minister van justitie! Maar die man heeft zichzelf definitief gediskwalificeerd. Ook zijn woede vanwege het gedwongen terugtreden moeten we in dit licht bezien: bespottelijk en grotesk.

En al die VVD-coryfeeën die maar wat graag nog dezelfde avond hun tronie op TV vertonen en verkondigen dat de bewindslieden "diep respect" verdienen vanwege hun persoonlijke moed zich te houden aan politieke mores. Dat is nog het meest ergerlijke. Ik heb geen respect voor dit soort politici, ze moeten gewoon net als iedere andere burger de waarheid spreken als hen daarnaar gevraagd wordt.

Voor de VVD lijkt me dit alles dramatisch. Sneu voor de minister president die ik voor een integer mens houd. Ga maar na: Weekers, Verheij, Teeven en Opstelten. Het lijkt de PVV wel. En dit alles vlak voor verkiezingen. Die gaan een slagveld opleveren voor de twee partijen die het huidige kabinet vormen. Persoonlijk vind ik dat onterecht en jammer, ook al stem ik op geen van beide partijen. Maar uiteindelijk hebben zij het uitsluitend aan zichzelf te wijten.

vrijdag 6 maart 2015

India's daughter


In 2012 deed zich in India een verkrachtingszaak voor die de wereld schokte. De pas afgestudeerde arts Jyoti Singh stierf aan de afschuwelijke verwondingen die zij bij die verkrachting opliep. De vriend die haar begeleidde en die ook ernstig werd mishandeld, overleefde het drama.
Er werden vier daders opgepakt waarvan een minderjarige. De minderjarige kreeg drie jaar celstraf en komt in december 2015 op vrije voeten. De drie andere daders werden ter dood veroordeeld. Er loopt nog een hoger beroep.

Leslee Udwin maakte een indringende en hartverscheurende documentaire onder de titel India's Daughter Klik op de titel om deze documentaire te zien. Hij vervult je met afschuw, vanwege de verschrikkelijke daden jegens het slachtoffer, vanwege het ontbreken van iedere vorm van moreel besef bij de daders, vanwege de verwerpelijke houding van de advocaat die de daders bijstaat en vanwege het onvermogen van de Indiase regering om daadwerkelijk iets te doen aan de positie van vrouwen in de Indiase samenleving.

Tegelijkertijd laat Udwin zien in welke omstandigheden de daders zijn opgegroeid en ook dat verhaal is treurniswekkend. Zij doet dat op zo'n manier dat je niet het gevoel krijgt dat de misdaad van deze jonge mannen daardoor in een milder licht moet worden beoordeeld. Integendeel. Maar het dwingt je wel je niet te beperken tot gevoelens van wraak. Wraak lost niets op en de doodstraf is de ultieme wraak. Er werd en wordt veel geroepen om de doodstraf, zeker na deze afschuwelijke verkrachting. En de houding van de dader, die in de gevangenis wordt geïnterviewd - maakt ook iedere vorm van mededogen onmogelijk.

De enige remedie tegen achterlijkheid is onderwijs in combinatie met het opheffen van sociaal economische achterstand. Ga er maar eens aan staan in een land als India. Rechtvaardigheid is een oefening in geduld. In India is vertoning van de documentaire door de rechter verboden. Een veeg teken.

Fijn Frankrijk, bedankt!


Terechte verontwaardiging toen Frankrijk opnieuw extra tijd kreeg om het begrotingstekort onder de overeengekomen drie procent te brengen. Wie is de Europees commissaris voor economische zaken en financiën? Moscovici, en waar komt die vandaan? Uit Frankrijk.

Maar de rek is er zo langzamerhand wel uit, ook Frankrijk zal er aan moeten geloven en de EU heeft inmiddels het door de Fransen aangekondigde bezuinigingspakket als onvoldoende gekenschetst. De Fransen moeten aanzienlijk meer dan vijftig miljard bezuinigen om de doelstellingen te realiseren.

Het probleem is dat de zwaarste bezuinigingen zich zullen voltrekken in het jaar dat Frankrijk naar de stembus moet om een nieuwe president te kiezen, 2017. De Franse minister van economische zaken waarschuwt voor stagnatie en recessie wanneer Frankrijk gedwongen wordt meer te bezuinigen dan nu is voorzien.

Gezien de manier waarop Europa landen als Ierland, Portugal en Griekenland heeft aangepakt - en dat was terecht en onvermijdelijk - is er geen enkele ruimte om Frankrijk een milder regime te gunnen. Maar er kleeft wel een nadrukkelijk nadeel aan het scenario dat zich nu lijkt te voltrekken. Op deze wijze ontstaat in Frankrijk een buitengewoon vruchtbare bodem voor het Front National. Marine le Pen wordt met twee vingers in de neus en drie lengtes voorsprong de nieuwe president. Het begin van het einde van de Europese Unie. Fijn Frankrijk, bedankt!


woensdag 4 maart 2015

Much ado about nothing


Ze wilde zo graag voorzitter van het parlement worden en ze werd het ook. Maar daar is dan zo'n beetje alle positiefs wel mee vermeld. Anoucka van Miltenburg liet gisteren weer eens zien weinig van het parlement te begrijpen.

Er werd een motie van wantrouwen ingediend die hoofdelijk in stemming werd gebracht. De motie werd met slechts 11 voorstemmen verworpen. Onze parlementsvoorzitter sloot de vergadering, vergat haar microfoon uit te zetten en permitteerde zich de aan haar buurvrouw gerichte historische opmerking: Much to do about nothing.

Tja, hoe dom kun je zijn? Als voorzitter het meest belangrijke knopje vergeten, het parlement schofferen en tot overmaat van ramp je Engels niet beheersen. Want u en ik weten het natuurlijk wel, de juiste formulering luidt: Much ado about nothing.

Foei Anoucka, Veel dieper kun je als parlementsvoorzitter niet zinken. Dit wordt een beschamende passage in uw cv.

dinsdag 3 maart 2015

Hoezo toezicht?


De financiële crisis begon met een bankencrisis. U weet het nog wel, in 2008 kieperde Lehman Brothers pardoes om, de directe aanleiding voor Joris Luyendijk om onderzoek te doen naar de achtergronden van die onvoorstelbare malaise.

Lehman Brothers is failliet maar de afwikkeling daarvan duurt jaren en jaren. Daarbij gaat het er vooral om datgene wat nog enigszins waarde vertegenwoordigt te vervreemden tegen zo hoog mogelijke inkomsten om schuldeisers te kunnen compenseren.

Strikt genomen behoren u en ik ook tot de schuldeisers want we hebben allemaal de gevolgen van die crisis aan den lijve ondervonden. Tot op de dag van vandaag.

Maar wat denkt u? De afgelopen twee jaar zijn er forse bonussen uitgekeerd aan Lehman medewerkers die voor de afwikkeling moeten zorg dragen. Daarbij gaat het om bedragen van 44 en 50 miljoen USD!

Als er ooit een moment was om Luyendijk te citeren: Dit kan toch niet waar zijn?

Over de balk en de splinter


De fractievoorzitter van de PVV in de senaat schakelt het bedrijf van haar zoon in bij werkzaamheden voor de fractie. Dat noemen we al sinds jaar en dag nepotisme of cliëntelisme. Diezelfde fractievoorzitter is de eerste om anderen te kapittelen wanneer ze op een of andere wijze integriteitsregels schenden. Zij eist dan telkenmale de hoogste straf.

Zelf vindt ze dat ze hooguit onhandig maar niet onrechtmatig heeft gehandeld. Zij weigert dan ook op te stappen en haar partijleider steunt haar daar in. Deze mevrouw is net zo ziek als het systeem dat ze zegt te bestrijden.

Je zou zeggen: daar weet de kiezer wel raad mee. Maar ik vrees dat het niet zo werkt. We zullen het gauw zien. Maar u en ik weten het wel: mevrouw Faber is geen haar beter dan Verdaas of Verheyen,

zondag 1 maart 2015

Dit kan niet waar zijn


De financiële wereld vertegenwoordigt het kapitaal, het bloed van een sociaaleconomische ordening zoals de moderne samenlevingen dat zijn. Bij uitstek een geglobaliseerd fenomeen in een wereld die geen wereldregering kent. En daarom gaat er zoveel fout en wat erger is: daarom wordt er niets gedaan om systeemfouten te herstellen.
Luyendijk verbleef twee jaar in de Londense City en interviewde er ruim tweehonderd spelers uit die flitsende en keiharde wereld van de haute finance. Hij publiceerde al die interviews op een blog dat hij in dienst van The Guardian gedurende die tijd bijhield en schreef er een boek over: Dit kan niet waar zijn. En u begrijpt het al: het is wel degelijk waar.
Het is te simplistisch om die wereld van het flitskapitaal en de grote zakenbanken met al hun geledingen te verklaren vanuit de hebzucht. Er is meer aan de hand, aldus Luyendijk. Het begint bij het vaststellen wie eigenlijk de eigenaar is van de risico’s die gelopen worden. Niet langer zijn het de bankiers die de risico’s nemen maar eerst en vooral de aandeelhouders, de toezichthouder en de belastingbetalers.

In kort bestek schildert Luyendijk een even fascinerende als complexe en twijfelachtige wereld waarin kennelijk onslijtbare mechanismen ervoor zorgen dat er in essentie niets verandert, ondanks een wereldwijde financiële crisis die zich tot op de dag van vandaag doet gelden en nog jarenlang een enorm impact als nagalm heeft.
Het is een wereld waarin zero job security en dus zero loyalty de belangrijkste drijfveren vormen waarin kortetermijndenken als vanzelf wordt afgedwongen: waarom zou je over de bank denken als ‘jouw’ bank als je elk moment ontslagen kunt worden, of weggelokt door een concurrent. Bovendien, zegt Luyendijk, zitten mensen klem in het systeem omdat ze hun kinderen naar dure scholen brengen en zware hypotheken hebben op het ongekend dure Londense vastgoed. Het is niet zozeer hebzucht, als wel de angst om te verliezen wat ze hebben wat mensen ertoe brengt te blijven werken in een systeem dat hen corrumpeert. En er vooral niets aan te veranderen.

De financiële wereld is niet zozeer immoreel als vooral amoreel. Ethiek is een woord dat niet voorkomt in het vocabulaire dat gebezigd word op Canary Wharf en het gebied rond St Paul’s.
Er werd wat gesputterd over bonussen en kapitaalseisen maar de bankwereld is bijzonder succesvol geweest in het sabotteren en tegenhouden van maatregelen om daadwerkelijk iets te veranderen. Bovendien, en dat is veel ernstiger, de onderliggende structuur van de globale bankwereld is onaangetast gebleven: front-, back- en middle office. En de markt voor kredietbeoordelingen is nog steeds voor vijfennegentig procent in handen van drie firma’s. En ze worden nog steeds betaald door de banken die ze moeten beoordelen.

Van binnenuit erkent men dat dit systeem alleen wezenlijk kan worden verbeterd wanneer er daadwerkelijk iets aan de amoraliteit wordt gedaan. “Maar die neiging zit in de haarvaten van het systeem. Beter toezicht? Verwacht daar niet te veel van. Wat voor regels je ook bedenkt, ze zullen altijd manieren vinden om ze te ontwijken”.
Hoe het ook zij, schrijft Luyendijk, “het doel moet zijn de financiële wereld zo in te richten dat een omvallende bank niet meer de wereldeconomie omver kan trekken: ‘Too big to fail’ is too big to exist: wat niet failliet mag gaan, mag niet bestaan.” Hij ziet de financiële wereld als een vliegtuig  met een lege cockpit en constateert dat nationale regeringen niet het voortouw willen nemen bij een wezenlijke reorganisatie van het zenuwstelsel van het financieel-economische verkeer. “Veel wijst erop dat de wereld van het geld geen opknapbeurt of grote schoonmaak nodig heeft, maar nieuw DNA”.

Een goed en vlot geschreven boek, waarin Luyendijk op een uiterst heldere wijze een vrijwel onaantastbaar systeem analyseert. Een systeem dat zijn invloed doet gelden op de wereldgemeenschap zonder dat ook maar iemand in staat is checks and balances in dat systeem te integreren. In een wereld waarin iedereen op iedereen zit te wachten en niemand iets doet. Ook niet die arme sloebers die werkzaam zijn in die amorele omgeving. Want daarin is Luyendijk zeker geslaagd: mij ervan te overtuigen dat die wereld zich niet laat verklaren vanuit de menselijke hebzucht alleen.