zaterdag 28 juli 2012

Moraaleconomie


Een uitstekende boekbespreking door Maartje Somers in de NRC van 27 juli 2012 van How much is enough geschreven door de economen en vader en zoon Sidelsky. Zij bepleiten een meer moralistische benadering door economen van de financiële wereld. In alle filosofieën en religies wordt gewezen op het kwaad van het exces, gemeenschappen overleven al te grote verschillen nu eenmaal niet.
In The price of inequality laat Joseh Stiglitz zien hoe de Amerikaanse samenleving geheel is ingericht op de 1 tot 10% van de veelverdieners. Spendeerdrift en spaartegoeden wegen niet op tegen de sociale ellende aan de onderkant van de samenleving. Het is een fabeltje dat iedereen zou profiteren van die weelde aan de top. En een van de grootste veroorzakers van deze wantoestand is het overheidsbeleid in de achterliggende decennia. Een van de grote aanjagers van de deregulering was natuurlijk Ronald Reagan. Stiglitz laat zijn licht schijnen op machtsmonopolies, informatievoorsprong en lobbykracht en vooral ook op de uitzichtloosheid voor de onderste sociale lagen van de samenleving. Eerder zagen we ook Fukuyama aandacht aan dit fenomeen besteden.

Het is een goede zaak dat steeds meer economen en andere wetenschappers wijzen op het niet alleen financiële failliet van onze postmoderne samenleving. De maatregelen die zij bepleiten zijn ondubbelzinnig: banken restricties opleggen in het nemen van risico's, derivatenverbod voor overheidsinstanties en publieke organen, bonussen afromen, de rijken belasten tot 70% (in Frankrijk heeft Hollande al een belastingmaatregel van 75% voor de hoogste inkomens doorgevoerd), doorbreek monopolies en zo voort. De Skidelsky's roepen vooral de politiek op meer en beter tegenspel te leveren. Maar daar zit nu juist het probleem: tot nog toe is de internationale politiek volstrekt onmachtig gebleken om de ridders van het flitskapitaal tot de orde te roepen.
Hoe het ook zij, ik ondersteun deze roep om moraalfilosofie van harte. We weten hoe het moet maar zijn niet in staat het uit te voeren. Uiteindelijk omdat we allemaal stiekem blij zouden worden van financiële meevallers en best in weelde zouden willen baden? Ongetwijfeld speelt het hebzucht-gen hier een belangrijke rol. Maar veel belangrijker vind ik dat het thema herverdeling niet langer een term uit het linkse vocabulaire is. Als internationale samenlevingen zich gaan realiseren dat te grote verschillen inderdaad fnuikend zijn voor ons sociaal-economisch systeem, is er misschien toch licht aan het einde van de tunnel. Heel erg optimistisch durf ik vooralsnog niet te zijn.

Kunst en de noodzaak van elites


In de NRC van 27 juli staat een zeer interessant vraaggesprek met Johan Simons, sinds enige jaren artistiek leider van de Muenchner Kammerspiele. Gespreksthema is de noodzaak van kunst- en cultuursubsidies. Simons stelt dat kunst onderdeel van de cultuur is, voor een deel wellicht elitair, maar een samenleving vaart nu eenmaal wel bij en kan niet zonder elites.
Op de vraag waarom kunst voor de elites zou moeten worden gesubsidieerd terwijl André Rieu geen cent subsidie ontvangt en avond aan avond volle zalen trekt, antwoordt Simons dat politiek en kunst nu eenmaal voortrekkers in een samenleving zijn. Kunst, zegt hij, is autoritair en gaat niet over democratie en ook niet over meerderheid van stemmen. "Je moet de gelegenheid krijgen als kunstenaar. De gemeenschap betaalt daar aan mee - om een hoogwaardige samenleving te ontwikkelen. Als wij alleen maar André Rieu zouden horen of Rob de Nijs, dan zakt de samenleving in".
In Duitsland is volgens Simons het Bildungsbuergertum nog steeds van kracht. De samenleving kan zich verheffen dankzij kunst en cultuur. Zoals kinderen onderwijs volgen om dingen die ze nog niet kennen te leren, zo neemt kunst die plaats van onderwijs in de wereld der volwassenen over.

Kunst kan zichzelf niet bedruipen, de samenleving zou zich er voortdurend van bewust moeten zijn dat het belangrijk is dat kunst de kans krijgt dingen te ontdekken waar nog niet direct een publiek voor is. Kunstenaars, aldus Simons, moeten mensen meenemen, provoceren, nieuwe ontdekkingen laten doen over het leven of zichzelf.

Volgens Simons is er in ons land een idiote situatie ontstaan doordat kunstenaars of hun organisaties moeten oordelen over subsidies aan hun vakbroeders. Dat leidt tot een in zichzelf gekeerde institutie. In Duitsland is de politiek vel nauwer betrokken bij de subsidietoekenning. Simons vindt het belangrijk dat de politiek zich een mening vormt over kunst, zonder op de stoel van de kunstenaar te gaan zitten. En dat werkt daar wonderwel.

Het zijn in ieder geval interessante gedachten. Stel je voor dat de PVV de grootste partij wordt, dan wordt het hele kunst- en cultuurgebouw afgebroken en wordt Radio 2 verplicht tenminste 35% Nederlandstalige muziek te draaien. En daarmee hebben we het dan wel zo'n beetje gehad. En dat terwijl de huidige situatie al zo dramatisch uitpakt, omdat vooral de culturele infrastructuur keihard wordt aangepakt en afgebroken. Voor de duidelijkheid wil ik overigens wel opmerken dat ik er een voorstander van ben dat een van de subsidievoorwaarden zou moeten zijn dat een subsidieontvanger tenminste 50% van de financiering van haar plannen zelf weet te genereren.

vrijdag 27 juli 2012

Thierry Baudet strikes again


Weer eens een column van Baudet in de NRC (27 juli) gelezen over immigratie. In de titel pakt Baudet reeds fors uit: De grootste vergissing uit de geschiedenis. Baudet memoreert dat we over de afgelopen vijf jaar 144.000 immigranten hadden en 122.000 emigranten. Niet echt schokkende cijfers maar, zegt Baudet, de immigranten hebben doorgaans een veel lager opleidingsniveau dan de emigranten. Of die veronderstelling door onderzoeksgegevens wordt gestaafd, vermeldt hij niet.
Ook het kostenaspect haalt hij er bij. Op zich heb ik daar geen probleem mee maar ook hier onderbouwt hij niets. Baudet stelt gewoon dat immigratie op termijn het hele bouwwerk van de samenleving kan ontwrichten. Uit Amerikaans onderzoek zou blijken dat het vertrouwen in elkaar in een samenleving met meer etnische diversiteit afneemt. Ik wil wel aannemen dat die stelling juist is. Baudet stelt dan dat "die verschillen tussen etnische groeperingen wel overbrugd kunnen worden maar bij voortdurende immigratie krijgt dat proces geen kans".
En: "Wat vindt het volk van de nog grotere immigratie die ons te wachten staat?" Baudet doelt hier dan op immigratie als het gevolg van het proces van Europese eenwording. Hij beschuldigt Europees commissaris Malmstrom van "verbluffende brutaliteit". "Haar beleid dreigt onze natie immers diepgravend en blijvend te ontwrichten" orakelt Baudet.

Ik vind het wel grotesk wat deze academicus hier allemaal beweert zonder er ook maar een spoor van onderbouwing bij te leveren. De beste man is een rabiaat conservatief en zijn redenaties zijn eigenlijk niet van het NRC-niveau.

Foto: NRC

Protectionisme komt voor de val


Bij Peugeot-Citroen dreigt massa-ontslag voor 8.000 werknemers. Hollande vindt dat onacceptabel en wil de Fransen stimuleren meer Franse auto's te kopen. Dat is toch weer een sterk staaltje van onzinnig nationalistisch protectionisme, een vrij natuurlijke reflex onder politici. Precies wat deze neergang heeft veroorzaakt, wordt ingezet als remedie. Je hoeft toch geen economie gestudeerd te hebben om te zien dat dit niet werkt.
Is er iets mis met die Peugeot of die Citroen? Zijn het slechte auto's of zijn die fabrikanten niet met de tijd meegegaan? Nee natuurlijk, als er één bedrijfstak is waar innovatie en design hand in hand gaan, dan is het wel de autobranche. Prachtige auto's, technisch perfect en voorzien van de modernste snufjes, steeds duurzamer, je kunt ze blind kopen en je zult er geen spijt van krijgen.
Nee, de oorzaak van deze neergang is gelegen in het jarenlang verlenen van staatssteun en andere protectionistische maatregelen om de werkgelegenheid in deze megabedrijven in stand te houden. Er worden zo'n 20 miljoen Europese auto's geproduceerd, maar er zijn nog maar 13 miljoen kopers. Er ontstaat dus een enorm overschot dat je nergens meer kwijt kunt, zelfs niet tegen dumpprijzen. De opkomende markten China en India hebben immers inmiddels hun eigen autoproducenten.
Ook dit is een extra reden om van Europa een succes te maken. Protectionisme is de dood in de pot, iedereen weet dat maar politici hebben nu eenmaal teveel belang bij een tevreden electoraat en als het moet worden hun kiezers gepaaid met intrinsiek verkeerde maatregelen. Vroeger of later keert de wal het schip. Peugeot-Citroen struikelt nu over de destijds door iedereen omarmde maar desondanks verkeerde besluiten.

woensdag 25 juli 2012

Capability approach


In de NRC van 23 juli een uitgebreid artikel over de culturele vrijheid in het strafrecht. En ook hier is besnijdenis, maar dan in ruimere zin, het thema. In 2011 schreef de jurist Wouter Limborgh een proefschrift over die culturele vrijheid. Hij sluit aan bij de filosofe Mattha Nussbaum en de Indiase econoom Amartya Sen, die spreken van de capability approach wanneer zij het hebben over deel kunnen nemen aan het sociale en economische leven en de vrijheid te zijn wie je bent; voor hen de basisvoorwaarden voor een menswaardig bestaan.
Die culturele gehechtheid en de vrijheid daar uiting aan te geven is wat Limborgh betreft aanleiding om genuanceerder naar bepaalde culturele uitingen te kijken. "De toelaatbaarheid van culturele feiten is afhankelijk van de gevolgen ervan voor de vrijheden van mensen. Om te bepalen of een specifiek cultureel feit toelaatbaar is, moet de culturele vrijheid van de pleger worden afgewogen tegen de vrijheden van de slachtoffers".
En op grond van dergelijke criteria komt Limborgh tot een aantal aanbevelingen. Eerwraak en meisjesbesnijdenis zijn dan ontoelaatbaar. Maar jongensbesnijdenis, polygamie en de symbolische besnijdenis van meisjes (een prikje in de voorhuid van de clitoris) zouden dan wel toegelaten moeten worden.
Limborgh stelt: "symbolische besnijdenis komt tegemoet aan de wens van mensen om te kunnen zijn wie ze zijn. De kwaliteit van leven gaat voor hen omhoog en je voorkomt met legalisering dat mensen ingrepen laten doen op plekken waar het niet zichtbaar is".

Maar in mijn ogen blijft het toch buitengewoon merkwaardig dat de vrijheid van een baby opgeofferd wordt aan de vrijheid van een volwassene/ouder. Het slachtoffer, de besneden baby, heeft in ieder geval voor de rest van zijn/haar leven niet meer de vrijheid van een eigen keuze. En dat blijft wringen. Zoals natuurlijk ook het toestaan van abortus blijft wringen in deze discussie.

Frank Furedi goes wild


De bekende socioloog Frank Furedi - een interessante man, Google maar eens op zijn naam - schreef afgelopen weekend in de NRC een felle aanklacht tegen de antibesnijdenislobby, die zich schuldig zou maken aan cultureel correct paternalisme. Hij gaat nogal tekeer tegen de tegenstanders van snijden in kinderlichamen. Voor hem is de Joodse wet die zegt dat jongetjes op de achtste dag van hun prille bestaan besneden dienen te worden, een onbetwistbaar uitgangspunt. Ik ga maar even voorbij aan zijn gooi-alles-maar-op-één-hoop-redenaties, het komt zijn verhaal niet ten goede en doet afbreuk aan zijn betrokkenheid.

Als ouders geen beslissingen meer mogen nemen tenzij een kind eerst zijn toestemming heeft gegeven, wordt het hele bestaan van een privé- en gezinsleven twijfelachtig, stelt Furedi. En wie bepaalt of een kind wel zijn toestemming kan overzien? vervolgt hij.

Mijn wedervraag is dan: of ouders zich nu wel of niet realiseren dat hun levensovertuiging een keuze is en dat er alternatieven zijn, hoe aanvaardbaar is het eigenlijk je kinderen op baby-leeftijd al jouw eigen keuzes op te leggen? Dat is een vraag die ieder voor zich maar moet zien te beantwoorden. Evolutionair en sociologisch is zulk gedrag allemaal heel verklaarbaar maar of apocriefe geschriften tot in de eeuwen der eeuwen kracht van wet dienen te blijven houden lijkt mij een onhoudbaar uitgangspunt.

Ik beschouw mijzelf niet als een cultureel correcte paternalist maar ik heb wel een paar simpele vragen aan Furedi: bij ons is het slaan van kinderen, ook de corrigerende tik, strafbaar; en voor het laten zetten van een tattoo is de officiële minimumleeftijd 18 jaar; als een simpel beroep op je particuliere religie voldoende is om handelend optreden van ouders te rechtvaardigen, waar leg je dan de grens? Het verbieden van besnijdenis, Frank Furedi, is wat mij betreft een kwestie van beschaving.

Aan het einde van zijn artikel gaat Furedi pas echt in de fout als hij beweert dat de antibesnijdenislobby een natuurlijke aantrekkingskracht uitoefent op mensen met een hekel aan joden en moslims. Zo, nu zijn we waar we wezen willen, we hebben het antisemitisme en de islamofobie ook even deze discussie ingerommeld. Door tegen besnijdenis van baby's te zijn lok ik antisemitisme en islamofobie uit en maak ik me daar dus indirect zelf schuldig aan. Dit, beste Frank Furedi, is een onzindelijke en verwerpelijke, want kwaadaardige bewering. Je moest je schamen voor zulk ondermaats redeneren.

dinsdag 24 juli 2012

De SGP krijgt het benauwd


Het Europees hof heeft de Nederlandse staat opgedragen een einde te maken aan de vrouwendiscriminatie door de SGP. Donner durfde het niet aan maatregelen te nemen en schoof de hete aardappel door naar minister Spies, ook van het CDA. Als ze verstandig is, schuift ze dit onderwerp door naar het volgende kabinet. Doet ze dat niet, dan krijgen we ongetwijfeld weer een gedrocht van een regeling waarbij kool en geit gespaard worden en de SGP gewoon door kan gaan met haar achterlijk gedrag.
Kijk eens naar de discriminatieparagraaf van de SGP. Rassendiscriminatie zou niet mogen volgens de bijbel maar van islam en moskeeën moeten ze weinig hebben bij deze Preciezen. Toch staat er letterlijk in het verkiezingsprogramma van de SGP christenfundamentalisten: "Discriminatie op basis van ras, afkomst of huidskleur is in strijd met de bijbelse gelijkwaardigheid van mensen. Een krachtige bestrijding daarvan blijft nodig." Die bijbelse gelijkwaardigheid geldt dus niet voor vrouwen.
De Nederlandse regering heeft geen keuze: de subsidiekraan voor de SGP moet definitief dichtgedraaid worden. En ik blijf uiteraard van mening dat artikel 1 van de Grondwet de hoogste prioriteit heeft en het zwaarst moet wegen. Alle andere zogeheten Grondrechten dienen ondergeschikt gemaakt te worden aan dat eerste artikel.

woensdag 18 juli 2012

Banken en moraal


We hebben nu in korte tijd weer twee bankschandalen te verwerken. Het gerommel aan de LIBOR door Barclays en de witwaspraktijken van HSBC, beide Britse banken. Is het daarmee een geïsoleerd verschijnsel? Nee natuurlijk. Ofschoon de topman van Barclays zich haast te beweren dat hij er niets van wist, wordt hij er nu uit eigen organisatie van beschuldigd te liegen: hij was ervan op de hoogte, vanaf het begin. En daarmee zijn we weer terug bij af. Welke banken wisten hier nog meer van? Ook de centrale bank? En was de minister van financiën op de hoogte? En welke andere banken nog meer? U weet dat ook RABO in dit verband wordt genoemd. Bij HSBC ging het om het witwassen van met drugshandel verdiende vermogens.
Het is verbazingwekkend te zien dat de betrokken bankdirecteuren zich mogen uiten in vage bewoordingen van spijt en sorry, misschien voor de bühne op moeten stappen, maar verder een onbezorgd leven in welvaart en luxe kunnen leiden om alweer snel elders soortgelijke posities te bezetten als die waarvan zij aantoonden er niet geschikt voor te zijn.
De politiek is tot nog toe niet in staat gebleken het misdadige gedrag van deze bankemployees te stuiten. De Volkskrant riep afgelopen weekend wel dat de topsalarissen nu beknot en begrensd zijn maar dat is slechts schijn. Let maar op, bij het eerste conjuncturele zonnestraaltje, vliegen de bonussen weer het raam uit. We kunnen slechts constateren dat de politiek niet alleen onmachtig is maar even zo onwillig om deze wantoestanden te beëindigen.
Daar ligt het failliet van onze democratie. Onze publieke moraal is verkwanseld en wordt op klaarlichte dag spottend weggehoond door de ridders van het flitskapitaal. Wie zich dan nog meent te moeten storen aan de moraliteit van de laagste klassen uit onze samenlevingen, is niet goed bij zijn hoofd.

maandag 16 juli 2012

De toekomst van de geschiedenis


In de Groene Amsterdammer van 26 april 2012 is een uitstekend artikel opgenomen van Francis Fukuyama, u weet wel, de schrijver van het roemruchte Einde der geschiedenis. De titel van dit nieuwe artikel luidt De toekomst van de geschiedenis en beschrijft in heldere bewoordingen het hoe en waarom van het uitblijven van een links antwoord op de mondiale crises van deze tijd.
Een uitstekend artikel, ik kan het u van harte aanbevelen. Ik kom er later uitgebreider op terug. Voor dit moment beperk ik me tot de slotopmerkingen van Fukuyama die handelen over een ideologie van de toekomst. Hoe zou die eruit moeten zien? In ieder geval zou deze ideologie de suprematie van de democratische politiek over de economie moeten vaststellen, zegt Fukuyama. Ook zou deze ideologie de publieke sector moeten bevrijden van haar afhankelijkheid van de bestaande aandeelhouders en onomwonden moeten pleiten voor meer herverdeling en het beëindigen van de politieke overmacht van belangengroepen. En tot slot zou deze ideologie het mondiale handelen alleen waarderen zolang deze bijdraagt aan een bloeiende middenklasse, niet alleen aan een grotere gemiddelde nationale welvaart.
Dat verhaal, die ideologie, zegt Fukuyama, ligt al klaar, het wacht alleen nog tot het geboren wordt. De essentie van zijn redenatie is dat elites hun superieure toegang tot het politieke systeem gebruiken om hun belangen te verdedigen, terwijl een counterforce ontbreekt en daarmee loopt de democratie een groot risico. Dat zal niet veranderen, aldus Fukuyama, zolang de middenklasse blijft hechten aan het oude verhaal: steeds vrijere markten en kleinere staten.

Twee vraagtekens dienen zich aan als Fukuyama ervoor pleit de kritiek op globalisering te koppelen aan nationalisme als strategie voor mobilisatie enerzijds en anderzijds zijn opmerking dat die nieuwe ideologie populistisch zou moeten zijn, in die zin dat de middenklasse aangetrokken wordt door kritiek op de elites die het profijt van de velen hebben opgeofferd aan het profijt van de weinigen.
Misschien ben ik te snel achterdochtig wanneer ik de termen nationalisme en populisme hoor. Ik denk te begrijpen wat Fukuyama bedoelt maar ben benauwd dat hij maar al te gemakkelijk misverstaan wordt.

Hoe het ook zij, een belangwekkend artikel, met name voor de linkse partijen in ons politieke spectrum.

donderdag 12 juli 2012

Leedroof en provocatie


Mijn eerdere blog over onder meer Federatief Joods Nederland (zie dit blog van mei 2012) gaf in De Vrijdenker (het maandblad van de atheistische vrijdenkersvereniging De Vrije Gedachte) aanleiding tot scherpe en afkeurende commentaren. Daarop schreef ik de volgende repliek:

Leedroof en provocatie, Repliek op Henk K. en André de B

Henk K. en André de B. hebben zich gestoord aan mijn opmerkingen aangaande de Nationale Herdenkingsdag 4 mei. Bij deze een korte repliek. Nee, ik heb de oorlog niet meegemaakt, ik arriveerde pas in 1950. Maar dat wil niet zeggen dat ik geen mening over die oorlog zou mogen hebben, dat ik er geen steekhoudende opmerkingen over zou kunnen plaatsen. Als alleen diegenen die de oorlog daadwerkelijk hebben meegemaakt er hun zegje over mogen doen, dan wordt het over enkele jaren wel heel erg stil rond dit thema en dat is nu precies wat we niet moeten willen laten gebeuren.
Of ik voldoende heb opgestoken van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog laat zich moeilijk objectief vaststellen. Ofschoon ik geen historicus ben, durf ik wel te beweren dat ik me meer dan gemiddeld in de geschiedenis van de twintigste eeuw heb verdiept. Ook in De Vrijdenker heb ik vele keren over 40-45 geschreven, het is allemaal terug te vinden.
Tegenover persoonlijke ervaringen, zoals beschreven door Henk Koehorst en Jan van der Werff kan ik geen soortgelijke persoonlijke ervaringen plaatsen. Als mij dat per definitie buiten de orde plaatst – en de heer K. lijkt dat te suggereren – dan is er geen gesprek meer mogelijk. Dan heeft ook deze repliek geen zin.

Waar het mij vooral om gaat is te benadrukken dat 4 mei een Nationale Herdenkingsdag moet blijven. En de term Nationale Herdenkingsdag zegt het al: die dag is van ons allemaal, álle Nederlanders. Ik vind het juist zo verheugend dat je ieder jaar weer zoveel jonge mensen actief deel ziet nemen aan deze dag. Mensen brengen het op, zich twee minuten stil te houden en na te denken over wat er toen gebeurd is en wat dat nu voor ons betekent. In de loop van de tijd zie je het karakter van zo’n Nationale Herdenkingsdag verschuiven en dat heeft alles te maken met die nieuwe generaties, die er stil bij willen blijven staan ook al hebben ze het zelf niet meegemaakt.
Dat begint schoorvoetend maar langzaam maar zeker zijn die verschuivingen niet meer tegen te houden. Wat mij betreft hebben de nieuwe generaties ook het volste recht om hun eigen inkleuring aan zo’n Nationale Herdenkingsdag te geven. En precies dat is wat er de laatste jaren gebeurt. En dat doet telkens weer zeer. Jammer, maar onvermijdelijk. Het deed zeer toen het idee werd geopperd om de Duitse ambassadeur in Nederland erbij te betrekken. Het deed zeer toen men in Wageningen besloot de zoon van Rost van Tönningen uit te nodigen. Het deed zeer toen een jongen een gedicht wilde voordragen over zijn oom die in de oorlog de verkeerde keuze maakte, niet omdat hij een nazi was maar omdat hij er als zoveel anderen van overtuigd was geraakt dat het communistische gevaar moest worden gestopt. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Tegen de heer K. kan ik slechts zeggen: 4 mei is net zo goed mijn herdenkingsdag als de uwe. Het staat u volkomen vrij te gedenken wie u wilt en zoals u dat wilt. Maar waarom zou ik dat niet op mijn eigen manier mogen doen? Rost van Tönningen hield uiteindelijk een indrukwekkende rede waar menigeen een voorbeeld aan kan nemen. Hij kon die rede houden ondanks dat zijn ouders in de oorlog de verkeerde keuze maakten en omdat hij desondanks in staat bleek tot een eigen zelfstandig oordeel.
Toch sprak rabbijn Evers van leedroof en dat schoot mij nou in het verkeerde keelgat. Er zijn joodse groeperingen zoals het Auschwitzcomité en Federatief Joods Nederland (en dat is in mijn ogen inderdaad een obscure organisatie – een kwalificatie die ik bepaald niet hatelijk bedoel – probeer er maar eens achter te komen waar die organisatie voor staat of wie erachter zitten) die van mening zijn dat ook de derde generatie nazaten van joodse slachtoffers van de Holocaust als slachtoffer dienen te worden beschouwd. Ook dat schiet mij in het verkeerde keelgat. De Nationale Herdenking is niet van Nederlandse joden, katholieken of protestanten. De Nationale Herdenkingsdag is van en voor álle Nederlanders. Om anderen dan van leedroof te betichten, tja dat is een gotspe van de hoogste orde.

In reactie op André de B. zou ik het volgende willen zeggen. Ik heb een uitgebreide bibliotheek over de Tweede Wereldoorlog aangelegd en tot nog toe is het mij niet gelukt me te verplaatsen in de Duitse soldaat die gretig deelneemt aan het uitroeien van zes miljoen Europese joden. De meest plausibele verklaring die ik ben tegengekomen is van Enzo Traverso. Diens De oorsprong van het nazi-geweld heeft mij het meest hanteerbare inzicht gegeven in wat Hannah Arendt “De banaliteit van het kwaad” noemde. En merkwaardig genoeg ook De welwillenden van Jonathan Littell, uiteindelijk toch ‘slechts’ een roman. Het voert te ver om daar op deze plaats dieper op in te gaan.
Het naziverleden vormt de tragiek van het Duitse volk. Ofschoon het Stalinistisch geweld niet voor dat van Hitler onder deed. Twee volledig ontspoorde ideologieën hebben in de eerste helft van de twintigste eeuw de grootste massaslachting onder de Europese bevolking ontworpen, gepland en uitgevoerd. Bloedlanden van Timothy Snyder wierp op dit sinistere fenomeen een helder licht.
Maar wat wij niet weten, is hoe wij zelf zouden handelen en reageren wanneer we zouden komen te verkeren in de omstandigheden van de Duitsers in de jaren dertig van de vorige eeuw. Zijn wij Hutu’s of Tutsi’s, zijn wij slachtoffers of daders? Niets is zo moeilijk als onszelf te berechten, ter verantwoording te roepen. Wij weten zo drommels goed wat fout is maar we hebben geen idee of we in staat zijn tot het goede wanneer daar heldenmoed voor nodig is. En dat geldt ook voor mijzelf.
Voor mij gaat de Nationale Herdenkingsdag over dit soort vraagstukken. Ik zie dan ook niet in waarom ik daarmee de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en hun nazaten zou ontheiligen. Op de Nationale Herdenkingsdag zijn we allemaal even stil en denken we na over toen en nu. Slachtoffers en hun nazaten maken daar een onlosmakelijk deel van uit maar mijn herdenkingsdag gaat verder dan enkel dat aspect. Dat is uit respect, niet uit gebrek daaraan. En het is zeker geen provocatie.

dinsdag 10 juli 2012

Drenthe & Shakespeare


Terwijl de PVV het nieuws beheerste en de zomer maar niet op gang wilde komen, zaten wij in Diever en keken in het gezellige openluchttheater aldaar naar The comedy of errors van Shakespeare. Sinds 1946 wordt er daar in Diever elk jaar een Shakespeare voorstelling gebracht! Geen druppel gevallen deze avond, gelukkig maar. Anderhalf uur in de regen op houten bankjes valt niet mee.
Maar in de late avondzon was het een heerlijke voorstelling, uitgevoerd door plaatselijke amateurs en geregisseerd en vertaald door Jack Nieborg. En zeer verdienstelijk geregisseerd en vertaald, dat mag gezegd worden. Het is eigenlijk een draak van een verhaal maar dermate kostelijk gebracht dat je er een heerlijke avond aan beleeft. En zo'n openluchttheater heeft beslist zijn charmes, mits het weer een beetje meewerkt, dat wel.
En op hier en daar een versprekinkje na bleek de cast ook rolvast, ze hadden er duidelijk plezier in. Een mooie en sfeervolle voorstelling hoor, ik kan het u aanraden. Zoek op Diever en Shakespeare en u vindt snel genoeg alle gewenste informatie. Er komen nog genoeg voorstellingen aan. Wij combineerden het met camping Diever, ook een aanrader.

woensdag 4 juli 2012

Het nationaalsocialisme van de PVV


De PVV heeft een programma uitgebracht, Hún Brussel, óns Nederland getiteld. Kernpunt is natuurlijk Nederland uit de EU en terug naar de gulden. Ik ga er vooralsnog maar van uit dat dergelijke onzalige opvattingen niet kunnen worden omgezet in harde realiteit.
Dit programma, ten onrechte gepresenteerd als partijprogramma – er is immers geen partij -, staat bol van de rancune. Onderstaand een willekeurige greep uit de programmapunten van de PVV. Merk op welke bewoordingen worden gekozen. Het is vijandtaal in alle toonaarden. Dat is het land en de cultuur die we van de PVV mogen verwachten. Zo gaan we met elkaar om. Geen spoor van medemenselijkheid, tenzij voor de eigen bevolking. Solidariteit uitsluitend binnen de groep. En voor het overige is het puur nationalisme. En aangezien de PVV in haar sociaaleconomische paragraaf de SP links inhaalt, mogen we de PVV vanaf nu dus aanduiden als een nationaalsocialistische partij. Precies datgene wat de tweede man van het politbureau Bosma zo vurig wenst te bestrijden.

Hoe alle voorstellen van de PVV betaald gaan worden? Geen woord hierover in het programma. De partij zal het vermoedelijk ook niet aandurven om het programma te laten doorrekenen door het CPB. Er is ongetwijfeld een deel van het electoraat dat gevoelig is voor de spierballentaal van Wilders en zijn bentgenoten. Maar ik wil er toch graag op vertrouwen dat de meeste kiezers over voldoende verstandelijke vermogens beschikken om de samenleving die de PVV ons voorhoudt af te wijzen. Lees onderstaande programmapunten en u zult het met mij eens zijn dat verder commentaar overbodig is.

* Geen openstelling van de arbeidsmarkt voor goedkope arbeid uit Oost-Europa
* Geen propagandaborden meer in onze straten die vertellen dat we een project te danken hebben aan de EU. Sigaar uit eigen doos
* De EU-vlag met twaalf sterren is geïntroduceerd toen de EU twaalf leden had, waaronder Nederland. We verzoeken de EU ‘onze’ ster te verwijderen van haar vlag
* Geen toegang tot onze arbeidsmarkt voor Roemenen en Bulgaren
* Werken of wegwezen. Einde werk = einde verblijf
* Geen uitkeringen voor boerkadragers of wie belabberd Nederlands spreekt
* Introductie Nationale Holocaust Herdenkingsdag
* Staak de donaties aan het subsidienetwerk van links
* Gemeenten of provincies die aan ontwikkelingshulp doen worden gekort
* Gemeenten of provincies die aan multikul-subsidies doen worden gekort
* Groepsaansprakelijkheid. Deel van een groep tuig, dan ook de straf
* Registratie van nationaliteit daders van misdrijven, inclusief de vermelding ‘Antilliaan’
* Bezuinigen op reclassering
* Zet foto’s van misdadigers op internet
* Niet-Nederlanders die een misdrijf plegen direct uit Nederland verwijderen
* Zij mogen nimmer nog een voet op Nederlandse bodem zetten
* Nederlandse nationaliteit van criminelen met een dubbele nationaliteit intrekken
* Na denaturalisatie: uitzetten en nooit meer terugkomen!
* Voor vreemdelingen geldt: werken of wegwezen
* Geen hoofddoekjes in de zorg, het onderwijs, het gemeentehuis of waar dan ook bij de overheid; en ook niet bij gesubsidieerde organisaties
* Geen enkele hoofddoek bij de Staten-Generaal als hart van onze democratie; niet bij het kabinet en hun ambtenaren, niet bij Kamerleden, niet bij medewerkers en niet bij bezoekers, bij niemand.
* Verbied de boerka en de koran, belast hoofddoekjes
* Alleen uitkeringen voor wie goed Nederlands spreekt, geen boerka draagt
* Verbod op multiculti-subsidies
* Onze vlag wappert op alle scholen
* Einde aan kunstsubsidies
* Op elk openbaar gebouw wappert de Nederlandse vlag
* Radio 2 zendt minstens 35 procent Nederlandstalige muziek uit
* Steun aan het Afrikaans, de taal die zo nauw verwant is aan het Nederlands
* Jordanië = Palestina
* Geen cent subsidie voor de anti-Israël-haatindustrie
* Politieke steun aan de bouw van Joodse dorpen in Judea en Samaria

Afbeelding webklik.nl

dinsdag 3 juli 2012

Wilders draait door


Ik hoor Wilders op de radio verklaren dat de PVV vanaf nu tot 12 september een one-issue partij is: Nederland moet uit de EU. Alsof de PVV ooit iets anders is geweest dan een one-issue-partij, met dien verstande dat de PVV natuurlijk nooit een partij is geweest. Ik vind het prima dat de PVV zich zo duidelijk opstelt. We zullen zien in welke mate hij erin slaagt zijn electoraat vast te houden met deze volstrekt onverantwoordelijke positie.
Maar zelfs als Wilders met dit one issue de verkiezingen zou winnen, is de kans dat hij onze volgende premier wordt, niet zo heel erg groot. Hij zal geen medestanders vinden die met hem in een regering willen plaatsnemen om dit scenario over ons uit te storten.
Maar terwijl Wilders het verzamelde journaille nog eens gretig zijn oneliners voorhoudt, nemen twee PVV-ers bezit van de door Wilders afgehuurde ruimte en verklaren met ruim uitgemeten argumenten waarom zij de PVV verlaten. Wilders heeft voor hen slechts één kwalificatie: rancune. (Ik heb autoritten in een slechter humeur doorgebracht, moet ik eerlijkheidshalve opmerken). Hij had gelijk kunnen hebben met die opmerking over rancune wanneer de beide heren met wat vage beweringen hun opmerkelijke stap hadden onderbouwd. Maar het tegendeel was het geval. Hun relaas sloot naadloos aan bij het grote artikel in de NRC van jongstleden zaterdag over het reilen en zielen binnen deze "partij"-die geen partij is.
Je moet er toch inderdaad niet aan denken dat Wilders premier van welk land dan ook zou worden. Hij houdt niet van democratie, hij reserveert de vrijheid van meningsuiting alleen voor zichzelf en hij kan absoluut geen leiding geven. Buitenlandse politici scheldt hij uit, tenzij ze uit Israël komen, bevriende naties beschuldigt hij van maffiapraktijken en - ik heb het eerder gezegd - hij koestert zijn vijanden omdat zij de biotoop vormen waar hij zich het lekkerst voelt.
En ze komen nooit gelijk, ze passeren de revue in een lange optocht, ieder het one issue van het moment vormend: de Turken en Marokkanen, de linke elite, (nationaal)socialisten, Job Cohen, de Polen, Europa. Vrienden heeft Wilders niet, wel een vluchtig electoraat. Moge het gezond verstand zegevieren.

The Scruton Oracle


Roger Scruton neemt het in de NRC van 2 juli op voor Thierry Baudet. Dat verbaast me niets. Hij schrijft: "Als Engelsman en minnaar van de Romeinse beschaving ben ik niet tegen het Imperium, maar het is wel belangrijk om te beseffen wat het inhoudt en de goede van de slechte vormen ervan te onderscheiden. De goede vormen dienen om de plaatselijke loyaliteiten en gebruiken te beschermen onder een dak van beschaving en recht; de slechte vormen proberen de plaatselijke gebruiken en rivaliserende loyaliteiten uit te bannen en te vervangen door een wetteloze en gecentraliseerde macht".
Dit is demagogie in optima forma. Alsof we geen honderden voorbeelden kennen van natiestaten die lange jaren werden geknecht door dictators, ik noem er slechts drie: Mugabe, Saddam en de generaties Kim. En de Europese Unie wordt hier voorgesteld als een imperium met slechte bedoelingen (Baudet beweert zelfs dat de EU is uitgevonden door technocraten die de unie concipiëren om er later de mooie machtsposities voor zichzelf en hun maatjes te reserveren). En de gecentraliseerde macht zou wetteloos zijn, alsof we geen Europees Parlement hebben.
Ook beweert Scruton dat de Europese bevolking nimmer de gelegenheid heeft gehad om zich uit te spreken over Europa. Alsof we geen stemrecht kennen. De primaire uiting van nationale loyaliteit, stelt Scruton, betreft de verbondenheid met het grondgebied en de gemeenschap die zich daar heeft gevormd. Dat is de moderne versie van Blut und Boden. Wij Nederlanders kennen onze geschiedenis amper of in het geheel niet.
Natuurlijk hebben onze politici niet altijd het best denkbare of meest realistische en eerlijke verhaal over Europa verteld. Maar wij hebben hen dat toegestaan, we hebben hen niet weggestemd. Logisch, want we verdienden aan Europa, ondanks onze status als netto-betaler.
Ik durf te beweren dat die zogenaamde verbondenheid met het grondgebied voor maar heel erg weinig mensen een reëel gegeven is. En Maxima had natuurlijk wel degelijk gelijk: dé Nederlandse identiteit bestaat niet, zoals ook dé Argentijnse identiteit niet bestaat.
Nog zo'n groteske opmerking van Scruton: "De politieke klasse in Europa heeft de rechtstreekse uiting van nationale gevoelens gedemoniseerd". Wat een onzin. Natuurlijk hebben we niet altijd verstandig gereageerd op Janmaat of Wilders maar zij hebben vooral zichzelf gedemoniseerd door hun "eigen volk eerst" mentaliteit. Laat die nationale gevoelens zich alstublieft beperken tot het Nederlands Elftal en Koninginnedag. Alle andere vormen van nationale loyaliteit bezorgen mij in ieder geval een gevoel van onrust, van manipulatie, van duistere regie.
Een slecht stuk van Scruton, die zoals gewoonlijk zijn gratuite beweringen niet onderbouwt. Hij mag het allemaal vinden hoor, maar ik kan hem niet serieus nemen.