In de Groene Amsterdammer van 26 april 2012 is een uitstekend artikel opgenomen van Francis Fukuyama, u weet wel, de schrijver van het roemruchte Einde der geschiedenis. De titel van dit nieuwe artikel luidt De toekomst van de geschiedenis en beschrijft in heldere bewoordingen het hoe en waarom van het uitblijven van een links antwoord op de mondiale crises van deze tijd.
Een uitstekend artikel, ik kan het u van harte aanbevelen. Ik kom er later uitgebreider op terug. Voor dit moment beperk ik me tot de slotopmerkingen van Fukuyama die handelen over een ideologie van de toekomst. Hoe zou die eruit moeten zien? In ieder geval zou deze ideologie de suprematie van de democratische politiek over de economie moeten vaststellen, zegt Fukuyama. Ook zou deze ideologie de publieke sector moeten bevrijden van haar afhankelijkheid van de bestaande aandeelhouders en onomwonden moeten pleiten voor meer herverdeling en het beëindigen van de politieke overmacht van belangengroepen. En tot slot zou deze ideologie het mondiale handelen alleen waarderen zolang deze bijdraagt aan een bloeiende middenklasse, niet alleen aan een grotere gemiddelde nationale welvaart.
Dat verhaal, die ideologie, zegt Fukuyama, ligt al klaar, het wacht alleen nog tot het geboren wordt. De essentie van zijn redenatie is dat elites hun superieure toegang tot het politieke systeem gebruiken om hun belangen te verdedigen, terwijl een counterforce ontbreekt en daarmee loopt de democratie een groot risico. Dat zal niet veranderen, aldus Fukuyama, zolang de middenklasse blijft hechten aan het oude verhaal: steeds vrijere markten en kleinere staten.
Twee vraagtekens dienen zich aan als Fukuyama ervoor pleit de kritiek op globalisering te koppelen aan nationalisme als strategie voor mobilisatie enerzijds en anderzijds zijn opmerking dat die nieuwe ideologie populistisch zou moeten zijn, in die zin dat de middenklasse aangetrokken wordt door kritiek op de elites die het profijt van de velen hebben opgeofferd aan het profijt van de weinigen.
Misschien ben ik te snel achterdochtig wanneer ik de termen nationalisme en populisme hoor. Ik denk te begrijpen wat Fukuyama bedoelt maar ben benauwd dat hij maar al te gemakkelijk misverstaan wordt.
Hoe het ook zij, een belangwekkend artikel, met name voor de linkse partijen in ons politieke spectrum.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten