woensdag 30 oktober 2013

Liborabo


Ik heb het hier al eens eerder geschetst, mijn 'Werdegang' door de Nederlandse bankwereld. Eerst de ING, die de stekker uit een onderneming probeerde te trekken die nog datzelfde jaar een depositorekening opende. De ING moest niet veel later zelf uit de staatsruif eten. Vervolgens de ABNAMO die inmiddels helemaal is omgeturnd tot een staatsbank en waar ik op last van Neelie Smit moest vertrekken omdat ik die staatsbank in mijn eentje te machtig maakte. Zonder keuzemoment kwam ik terecht bij een van de grootste naoorlogse criminele verenigingen in Nederland, de Deutsche Bank, met welk verhaal ik u verder niet lastig ga vallen. En nu heb ik enkele zakelijke rekeningen bij de RABO. De enige bank die ik in de achterliggende jaren gemist heb is de SNS maar daar wil je nog geen rekening hebben al krijg je geld toe.

De RABO is geen klassieke bank maar een coöperatie en kent geen aandeelhoudersstructuur. Dat gaat niet lang duren want die coöperatiestructuur wordt opgeheven. Maar ook die prachtige coöperatie, die zichzelf graag profileert als triple A, heeft nu een fors besmet blazoen. Want het waren die snelle jongens in the City die namens de RABO aan het knoeien waren met de LIBOR rente. Zij werden puissant rijk over uw en mijn rug. En als beloning kregen ze er nog een bonus bovenop.

Inmiddels heeft de RABO afscheid genomen van de bonussen... Maar niet voor die snelle jongens in the City, die blijven bonussen ontvangen. Vorige week gaf ik al aan dat die uitzondering ongepast is, to put it mildly. De bestuursvoorzitter van de RABO stapt op, slechts enkele maanden voor zijn geplande afscheid. Het siert hem. Maar wat niet siert is zijn verklaring dat hij van dat Liborabo-gedoe niet op de hoogte was en desondanks besluit de bonussen voor hen die hem (en u en mij) belazerden overeind te houden.

Zelfs de grootste optimist kan hier slechts vaststellen dat de bankwereld door en door verrot en intrinsiek slecht is. Dat is de ziekte van deze tijd en samenleving. En die driekwart miljard boete? Daar lachen ze om. U en ik gaan dat betalen.

dinsdag 29 oktober 2013

Loonstein strikes again


Een hoofdstedelijke boekenhandelaar blijkt oorspronkelijke uitgaven van Mijn kamp van Hitler te verkopen. Hij heeft kennelijk een paar exemplaren. Nieuwe uitgaven zou hij nooit verkopen, hij doet immers in 'oud'. Een journalist vindt dit een interessant nieuwsfeit en publiceert het, in de wetenschap dat het geschrift van Adolf Hitler, geschreven tijdens zijn gevangenschap in 1924, hier ten lande sinds 1987 bij wet verboden is. Een poging van de regering in 2007 om dit verbod ongedaan te maken strandde op onvoldoende draagvlak in het parlement.

De onvermijdelijke Herman Loonstein van Federatief Joods Nederland heeft nu aangifte gedaan tegen de boekhandelaar. De Nederlandse regering moet met harde hand optreden, verklaart hij in de NRC. Bij P&W mag hij nog eens omstandig uit komen leggen waarom. Zijn argument is tweeledig: het is nu eenmaal bij wet verboden en recente voorbeelden uit Turkije hebben aangetoond dat het verspreiden van het boek (hij noemt het een kwaadaardig object) bijdraagt aan een toename van antisemitisme.

Of dit laatste waar is, weet ik niet. Wel weet iedereen dat het boek heel eenvoudig via Internet verkrijgbaar is. Kwaadwillende nazi sympathisanten zijn niet aangewezen op een onbekende boekhandelaar uit Amsterdam die toevallig nog twee eerste drukken heeft liggen.

Loonstein verklaarde het kwaadaardige object zelf niet gelezen te hebben en bleek evenmin onder de indruk van het beginsel van de vrijheid van meningsuiting. Het verbod van het boek is tamelijk onzinnig. Was het boek niet door Hitler geschreven maar door een andere obscure scribent, er zou geen haan naar gekraaid hebben, ook niet wanneer Hitler zijn gedachten over joden op dat obscure boek van een ander had gebaseerd.

Er is trouwens een minstens even verderfelijke versie van Mein Kampf verkrijgbaar, nog wel van een wereldberoemde predikant: Maarten Luther. Diens geschriften zijn gewoon overal te koop en ik zeg u: in zijn jodenhaat heeft Hitler in Luther zijn meerdere gevonden. Niet verboden evenwel.

Loonstein wil dus iets laten verbieden wat hij zelf nooit las. Ik heb het boek wel gelezen, inderdaad, van internet geplukt. En ik kan u zeggen: het is onleesbaar, volstrekte kletsika en geen moment serieus te nemen. Je leest het niet eens uit. Maar het is hoe dan ook een document van historische waarde, dat niet verdonkeremaand mag worden als gevolg van op juridische gronden gestoelde censuur.

Ik hoop dat de boekhandelaar wat adem heeft, want hij zal een behoorlijke rechtsgang door moeten maken om het verbod op dit boek ongedaan gemaakt te krijgen, uit naam van de vrijheid van meningsuiting. Juist het verbod geeft het boek gewicht dat het niet verdient.


De vreze des heren


Een meisje van 17 jaar is lichamelijk gehandicapt met als bijkomend symptoom een moeizame ademhaling. Zij is gelovig en besluit af te zien van inenting tegen de mazelen. Ze overleed aan een ontsteking die gemeenlijk optreedt wanneer een patiënt besmet is geraakt met de mazelen.

Nu heb ik altijd begrepen dat orthodoxe christenen wel naar een dokter mogen gaan wanneer ze ziek zijn. Hun bezwaar tegen vaccinatie is gebaseerd op het uitgangspunt dat je je niet mag behoeden voor eventuele ziektes in de toekomst. Het is immers aan de Heer om te bepalen of er op jouw voordeur wordt geklopt of niet.

Dit meisje van 17 jaar was ziek en had dus wel degelijk ingeënt kunnen worden zonder in een conflict met haar religie te geraken. Maar hoe het ook zij, haar omgeving is er niet in geslaagd haar daarvan te overtuigen. Niet haar ouders, niet haar medeleerlingen, niet haar onderwijzers, niet haar predikant.

Een vertegenwoordiger van de school werd gevraagd naar het klinische hoe. Er werd hem niet gevraagd wat hij had gedaan om het meisje op andere gedachten te brengen. Achter deze man hing een bord met de tekst: "De vreze des heren is het begin der wijsheid".

Predikanten hebben zich vooral verontwaardigd getoond toen de minister president volkomen terecht een beroep op hen deed om hun kuddes ertoe over te halen zich te laten inenten. Ongepaste betutteling noemden zij het optreden van de premier. Een van hen verklaart de verontwaardiging van seculiere Nederlanders over de dood van dit meisje niet te begrijpen. "Gelovigen staan ook niet te roepen als de seculieren weer eens abortus laten plegen", stelt hij.

De ouders hebben hun dochter ook niet hier kunnen houden. Was hun vrees voor de heer groter dan de liefde voor hun kind? We weten het niet en het gaat ons ook niet aan. Maar tragisch is dit alles wel. De godsdienstvrijheid is hier een grens overschreden waarachter mensen tegen zichzelf beschermd dienen te worden. Zeker als de predikanten het af laten weten. Zij zijn de echte schuldigen.

donderdag 24 oktober 2013

Zwarte Piet als lakmoesproef voor onze tolerantie


Ooit kwamen we in meerderheid tot de slotsom dat homo's gelijke rechten verdienden en dat we afstand dienden te nemen van de christelijke homofobe traditie. Dat deden we en we kregen er het verschijnsel weigerambtenaar voor in de plaats.
Ook meenden we dat stierengevechten niet langer getolereerd konden worden en zo zag je opeens Nederlandse activisten in Spaanse arena's opduiken om tegen deze misdadige misstand te protesteren. Dat de Spanjaarden een totaal andere interpretatie van hun eeuwenoude traditie gewoon waren, maakte geen indruk op de Lage Landen.

Vervolgens ontdekten dierenactivisten het ritueel slachten van joden en moslims. Deze barbaarse praktijken moesten bij wet verboden worden. Tot groot verdriet van de joden en moslims aangezien het ritueel slachten een essentieel onderdeel uitmaakt van hun religieuze tradities en voorschriften. Maar daar hebben wij, seculiere Nederlanders, geen boodschap aan.
De Russen hebben een lange traditie van despotisme en staan in grote getale achter hun moderne antidemocraat Poetin. Die zorgt voor ronduit homovijandige wetgeving in zijn land en verwijst daarbij naar tal van culturele en religieuze tradities. Daar houden wij Nederlanders niet van (en ik geef toe, een enkele Brit als Stephen Fry ook niet) en nu vinden we dat we die Russen er maar eens op moeten wijzen dat ze zich met hun achterlijke tradities schuldig maken aan schending van de Rechten van de Mens.
Moet ik hier nog wijzen op kinderbesnijdenis? Of het nu om jongens of meisjes gaat, er is altijd sprake van religieuze of culturele tradities. Wij breken die tradities graag af bij een ander.

Gelukkig hebben wij zwarte piet. De lakmoesproef voor onze bereidheid ook zelf eens afstand te nemen van tradities wanneer die in de moderne samenleving tot weerstand en verzet leiden. En dan blijken we opeens heel wat minder tolerant dan we van anderen verlangen!
We weten niet precies hoe groot de maatschappelijk weerstand tegen zwarte piet is. Persoonlijk krijg ik wel eens de indruk dat er hooguit sprake is van een kleine semi-militante groep rijksgenoten uit het Amsterdamse, die een boel kabaal weten te maken. Maar het heeft niet zo veel zin daar eindeloos over te gaan strijden. Als rijksgenoten aanstoot nemen aan onze eeuwenoude tradities, is het dan niet gewoon een kwestie van fatsoen dat we met die gevoeligheden rekening houden?

Nee hoor, en dus krijgen we zelfs een heuse VN-commissie op ons dak en de voorzitster van die commissie heeft haar standpunt al bepaald voordat de commissie bijeen is gekomen. Verdedigers van onze eigen tradities schuwen zelfs doodsbedreigingen niet; twitter en de overige sociale media ontploffen bijna en de media raken niet uitgepraat over de nieuwste hype. Goddank, we hebben weer een hype!

Wij Nederlanders beginnen een uiterst hinderlijk volkje te worden. We zien onszelf graag als gidsland, ook al lacht de hele wereld ons daar om uit. We moraliseren als geen ander. Tot er iemand aan onze eigen idiote tradities komt. We zijn een volk zonder verstand, zonder volwassenen. Nederland is een verzameling verwende pubers, een kruiwagen vol met kikkers geworden. We hebben ons een grote bek aangemeten en voelen ons collectief op de pik getrapt als iemand iets tegen onze eeuwenoude tradities te berde meent te moeten brengen. De beer is los, de geest is uit de fles, we hebben ons gezonde verstand verloren en lopen massaal achter een populistische idioot aan. Het schijnt dat onze rijksgenoten in het Caribisch gebied geen aanstoot nemen aan zwarte piet. Maar je hoeft er toch niet voor doorgeleerd te hebben om te begrijpen dat hier tussen ons woonachtige rijksgenoten dat toch echt anders kunnen ervaren? Wat de culturele oorsprong ook moge zijn, de zwarte man is boeman en knecht. En dat is zooo negentienhonderzoveel. Ophouden dus met die flauwekul. Geef het sinterklaasfeest terug aan de kinderen en neem, voor mijn part ritueel, afscheid van zwarte piet.

Teavangelicals


In de NRC van 18 oktober een interessant artikel van Guus Valk over de toenemende invloed van de Teaparty op religieus Amerika. En een prachtige foto van Reuters natuurlijk. Valk laat onder meer hoogleraar religiestudies Anthea Butler aan het woord. Zij stelt vast dat de Republikeinse partij steeds religieuzer wordt. De Teaparty is van oorsprong een libertaire beweging maar ze raakt steeds nauwer verbonden aan een evangelische achterban.

Ted Cruz, Sarah Palin en Michele Bachman zijn de meest bekende vertegenwoordigers van deze beweging. Zij beschouwen het huidig tijdsgewricht als een bewijs van de stelling dat het einde van de wereld in aantocht is, het moment waarop de Messias terug zal keren. Anthea Butler: "De eindtijd is een heel concreet begrip onder evangelische republikeinen. Voor hen is het geen probleem als een crisis niet wordt opgelost. Het brengt de wederkomst van Jezus alleen maar dichterbij. Dat maakt onderhandelen ook zo moeilijk".

Brian Fischer van de American Family Association hanteert zelfs militante taal en spreekt van "het conservatieve leger (dat) wordt geleid door een generaal [Ted Cruz], 160 luitenants in het Congres en een infanterie van miljoenen patriottische burgers in dit land". Anthea Butler signaleert het ontstaan van een kapitalistisch christendom in de VS. De aanhangers zijn tegen abortus maar vóór het verdienen van veel geld. Persoonlijk geluk gaat boven de gemeenschap. Rijk worden betekent immers dat je een gezegend mens bent.

Deze beweging sluit nauw aan bij de ideeën van Ayn Rand, wiens Atlas shrugged nog steeds op mijn lijstje van nog te lezen boeken staat. Rand bepleit het opkomen voor het eigenbelang en zij mag Palin en Cruz tot haar volgelingen rekenen. Ik laat hier Anthea Butler nog eens aan het woord: "De komende maanden zal de evangelische stroming proberen de macht te vergroten. Daar zullen ze de huidige crisis bij gebruiken. Maar uiteindelijk vertegenwoordigen ze een kleine minderheid van de Amerikaanse bevolking. De republikeinse partij zal zichzelf marginaliseren als de evangelische vleugel meer invloed krijgt". Laten we hopen dat Butler gelijk krijgt.

woensdag 23 oktober 2013

Terugkijken is moeilijker dan je denkt


Geschiedenis als wetenschap probeert door een minutieuze bestudering van bronnen de loop der dingen in een ver(der) verleden te reconstrueren en in een groter verband te plaatsen. Zolang geschiedenis in handen van wetenschappers verkeert is er weinig aanleiding tot vrees. Een historicus kan tot foutieve interpretaties komen maar vroeger of later wordt hij gecorrigeerd door een confrater die iets consciëntieuzer onderzoek heeft verricht.

Maar geschiedenis in handen van politici is gevaarlijker dan buskruit. Ik noem hier slechts één voorbeeld van de verderfelijke wijze waarop politici aan de haal kunnen gaan met het/ons verleden: de slag om het Merelveld en de manier waarop die inmiddels mythische gebeurtenis door verschillende kampen op de Balkan is misbruikt.

Geboren in 1950, behoor ik tot de generatie die de Koude Oorlog meemaakte en kennis maakte met de Derde Weg, het Maoïsme. Ofschoon politiek niet actief, raakte ik wel gefascineerd door die heldenverhalen over dat verre land met haar mythische leider. Ik kende China alleen uit de boeken en gedichten van Slauerhoff, niet dus. En zo duurde het nog lang vooraleer dat heldenepos in duigen viel. Mensen als Bolkestein wisten dat natuurlijk allang en namen ons duchtig en luidruchtig de maat. Dat zij zelf de oliebelangen van Shell dienden en vervolgens weinig scrupules toonden als het om Apartheid of Saddam Hoessein ging, wordt maar al te graag verzwegen. Veel geschreeuw en weinig wol.

Maar terug naar China en een interessant artikel van Oscar Garschagen in de NRC van 18 oktober jl. We weten inmiddels dat - zeker als het om aantallen gaat - Hitler verbleekte bij Stalin en dankzij Frank Dikoetter weten we nu ook dat - als het om aantallen gaat - Stalin verbleekte bij Mao. Na Mao's massamoord ben ik nu De tragiek van de bevrijding aan het lezen. Fascinerende studies van een wetenschapper (hoogleraar Humanistiek in Hong Kong en hoogleraar Moderne Chinese Geschiedenis in London) die door bronnen te bestuderen blootlegt hoe Mao kon uitgroeien tot de demon die hij bleek te zijn.

Bleek te zijn? De nieuwe Chinese leider Xi Jiping heeft verordonneerd dat de 120ste verjaardag van Mao grootschalig gevierd zal worden. "De ideologische erfenis van Mao is van uitzonderlijk belang", aldus Xi. Nu heeft de Partij in China besloten tot grootschalige zelfkritiek van politieke functionarissen op alle niveaus. Alle niveaus? Nee, het hoogste niveau, het zevenkoppige Staand Comité van het Politbureau, blijft buiten schot.
Willy Lam, hoogleraar Chinese geschiedenis in Hong Kong, spreekt zelfs van een neo-maoisering van China. Alice Millar, sinoloog en historicus aan de Stanford University wijst die kwalificatie af en ziet Xi veeleer als een volgeling van Deng Xiao Ping. De golf van zelfkritiek is vooral een instrument om China klaar te maken voor de komende onvermijdelijke economische hervormingen.

Lood om oud ijzer, zou ik zeggen. Maar waar het me hier om gaat is de vraag hoe een natie ervoor staat wanneer zij geen open oog wil hebben voor de historische werkelijkheid zoals die uit gedegen bronnenonderzoek tot ons komt. De boeken van Dikoetter lezen is een verbijsterende ervaring. Het is maar goed dat de Nazi's, de Bolsjewieken en de Maoïsten uitblonken in het registreren en archiveren van onvoorstelbaar grote hoeveelheden data. Zonder die bronnen zouden historici als Ian Kershaw, Timothy Snyder en Frank Dikoetter hun belangrijke werk nooit hebben kunnen doen.

Belangrijker werk dan dat van historici is nauwelijks denkbaar. Stel je voor dat we voor het beoordelen van wat wij als werkelijkheid beschouwen zouden zijn aangewezen op politici! Mijn god, ons bestaan is nu al surrealistisch genoeg, zou ik zo zeggen. Laat het niet erger worden.

maandag 21 oktober 2013

Sign o' the times


Bij de RABO lijkt men the sign of the times te begrijpen. Nooit meer een bonus voor de top. En geen compensatie in de vorm van een hoger vast salaris! Wel nog bonussen voor een kleine 200 specialisten die in The City slimme en ondoorgrondelijke producten aan het verzinnen zijn. Dat laatste blijft wringen en schuren en je vraagt je af hoe de banktop die slimme wizkids in de gaten gaat houden, zonder dat ze grotelijks belazerd wordt.

Maar dat de leiding van de bank geen bonus meer zal ontvangen, zullen we met grote belangstelling gaan volgen, de komende jaren. Dit is in ieder geval een goed begin dat navolging verdient. Die navolging zal er voorlopig overigens niet komen. ING, SNS en ABNAMRO hebben verklaard de bonussen niet af te schaffen, ze worden immers ook nu al niet uitgekeerd omdat ze (deels) in handen van de staat zijn.

Dat is natuurlijk het zwakst denkbare argument. Die banken zijn dus duidelijk niet bereid ook maar een jota te veranderen aan hun bedrijfscultuur die de hele wereld in een ongekende crisis heeft gestort. En het einde is nog niet in zicht. Ook niet voor de RABO trouwens die het leeuwendeel van de uitstaande hypotheken voor haar rekening neemt, net zoals de MKB-leningen trouwens waar momenteel door het groeiend aantal faillissementen de ene afschrijving na de andere volgt. En evenmin is de vastgoed bubble al tot ontploffing gekomen.

Het worden sowieso spannende tijden voor de RABO, waar men inmiddels besloten heeft afscheid te gaan nemen van de coöperatiestructuur. Ben benieuwd waar dat toe gaat leiden. Dan wordt het een bank net als de andere.Vermoedelijk wordt dan de bonuscultuur in een of andere vorm wel weer in ere hersteld omdat men anders geen level playing field heeft om gezamenlijk de consument te bedotten.

maandag 14 oktober 2013

List & bedrog


Wat denk je nou als je leest dat een bank geld opzij zet voor juridische kosten en schikkingen? Dan rijst toch het vermoeden dat zo'n bank zich ervan bewust is dat het producten verkoopt waarvan de klant later kan aantonen dat hij ermee bedot is. Zozeer zelfs, dat een rechtbank die klant in het gelijk stelt. Als zo'n bank nu structureel geld opzij zet voor zulke eventualiteiten, ligt het dan niet voor de hand om die bank een criminele vereniging te noemen, die als de wiedeweerga ontbonden dient te worden? Moet de samenleving daar niet tegen beschermd worden?
In de Volkskrant van dit weekend lees ik dat JPMorgan Chase in het afgelopen kwartaal 7,2 miljard dollar opzij zette voor bedoelde juridische kosten en schikkingen. Je leest zo'n zin wel vijf keer opnieuw omdat je er in eerste instantie van overtuigd bent dat er een paar nullen teveel worden vermeld maar nee hoor, het gaat echt om zulke astronomische bedragen. Gevreesd wordt dat de boetes en schikkingen op kunnen lopen tot wel 11 miljard dollar.
Wij hebben geen woorden meer om zulk bedrog zodanig te benoemen dat de ernst en de omvang van de diefstal duidelijk kunnen worden gemaakt. JPMorgan Chase opereert vanuit de Verenigde Staten, de natie die zichzelf als de hoeder van de hoogste morele waarden beschouwt.

Exhibitionisme


In het tv-programma Opium krijgen we te horen dat de dochter van Mulisch een dramaserie over haar vader aan het schrijven is. We zullen vooral de vrouwen van haar vader te zien krijgen, kondigt ze aan en voegt eraan toe: "Ik wil dat mijn vader voortleeft". Vreemd hoor, die vader leeft voorlopig wel even voort, daar heeft hij nou juist al die boeken voor geschreven. En ik stel me zo voor dat hij daarom ook herinnerd zou moeten worden, tot zijn geschrijf te gedateerd is voor de nieuwe generaties, dan zakt je rol naar een divisie lager, de literaire naslagwerken. Afin, er moet nog een scenarioschrijver gevonden worden voor de dochter van, dus mogelijk blijft ons dit bespaard.

Anders is het met Tonio, de zoon van. Dat blijkt ook een thema dat heftig uitgemolken wordt. Dit weekend drie hele pagina's zelfs in de NRC gereserveerd voor daar weer de moeder van. Het verliezen van een kind is voor elke ouder een afschuwelijk drama, dat je nooit meer van je af kunt schudden, achter je kan laten. Maar dat zulk verlies zo schaamteloos wordt geëxploiteerd als door dit schrijversechtpaar, ik vind het bizar. Uit het interview wordt ons duidelijk dat er bij de begraafplaats waar de zoon begraven ligt een stapel met de door de vader geschreven bestseller ligt, die bezoekers dan kunnen kopen. De moeder verklaart dat zij die boeken daar niet neergelegd hebben maar ze maken er kennelijk ook geen bezwaar tegen.

Die arme zoon wordt inmiddels opgeblazen tot bijna mythologische proporties, een status die hij nooit van zijn leven waar had kunnen maken. En natuurlijk gaat het boek ook verfilmd worden, er komt werkelijk geen eind aan het uitbaten van het persoonlijk verdriet. Ik krijg er een nare smaak van in de mond.

zaterdag 12 oktober 2013

Een parel voor onze samenleving


Dat werkelijk alles wordt gehypet, verklaar ik hier wel eens vaker. Maar de collectieve opwinding over een kickbokser blijft mij verbazen.. Dat een malloot als Leon de Winter deze wandelende tijdbom "een parel voor onze samenleving" durft te noemen is natuurlijk een gotspe van de eerste orde. Maar ook andere schrijvers hebben Badr Hari tot hun onderwerp gemaakt. Zoals bijvoorbeeld Abdelkader Benali, overigens bepaald niet zo mallotig als de Winter.

Hele teeveeprogramma's worden volgepraat en het speculeren is niet van de lucht. Het is net als bij Holleeder, je telt pas mee - zo lijkt het - als je ooit uit eerste hand een ervaring met zo'n beroemdheid kunt tonen, liefst gedocumenteerd met een foto. Je schijnt tegenwoordig zelfs een heuse Badr Hari Tour te kunnen lopen in Amsterdam, waar je te zien krijgt op welke plaats welke neus werd gebroken en waar een vrouw door het idool werd aangereden , die nooit meer volledig zal herstellen enzovoorts. Zieker kan het  niet.

Het is evident dat macht corrumpeert en aantrekkelijk is en evenzo is te begrijpen dat misdaad sexy kan zijn maar deze aantrekkingskracht is wel een graadmeter voor de morele gezondheid van een samenleving. In de onmiddellijke omgeving van een machthebber willen verkeren ontstaat doorgaans uit de hoop er zelf beter van te worden, een graantje mee te kunnen pikken.

Bij criminelen heb je in feite met het spiegelbeeld te maken. Kenmerk van de crimineel is nu juist dat die zich niets aantrekt van de formele of officiële machthebbers. De crimineel onttrekt zich aan het gezag en dat is kennelijk voor veel mensen een heel aantrekkelijke eigenschap. Stiekeme bewondering is zijn deel.
Een deel van de legitimering van crimineel gedrag is nu just weer terug te vinden in onze afkeer van machtsmisbruik door de top van de piramide. Door steevast te spreken van zakkenvullers en graaiers rechtvaardigen we soortgelijk of gezagsontrouw gedrag aan de basis van diezelfde piramide. De motor is in beide gevallen dezelfde: zelf- en hebzucht.

Tot we zelf slachtoffer van zo'n crimineel worden, dan ervaren we plotseling wat er kan gebeuren als mensen zich niets aantrekken van gedragsregels, geen notie meer hebben van rechten en plichten, uitsluitend nog in het eigen gewin geïnteresseerd zijn. Dan is de wereld te klein en vertonen we plots reactionair gedrag, willen we strenger straffen en bepleiten we in sommige gevallen zelfs de doodstraf.

Ik heb niets met Badr Hari, hij kan me gestolen worden. Wel keek ik geregeld naar K1 - uit een fascinatie voor mensen die het lef hebben een ring in te stappen voor een gevecht van man tegen man - en zag regelmatig hoe diezelfde Badr Hari zich in die ring misdroeg en zich niets aan wenste te trekken van  die paar basale afspraken die zelfs in deze harde sport zijn gemaakt.

Of hij schuldig is moet de rechter bepalen maar er is inmiddels al zoveel publicitaire ophef over de man ontstaan dat je je afvraagt of wel voldaan kan worden aan de eis van  objectiviteit. En dan hebben we het nog niet eens over het lekken van een compleet strafdossier en ongeloofwaardige blunders door de recherche.

We zijn collectief gek geworden. Een parel voor onze samenleving?


Verantwoordelijkheid nemen


Het is opvallend hoe eensgezind het journaille is in het misprijzen van de regeringscoalitie. Mij lijkt het constructiever en vooral productiever wanneer we met elkaar eens serieus gaan nadenken over het probleem dat "senaat" heet. Opheffen van de senaat is vrijwel onmogelijk omdat de senaat dan zelf moet instemmen met haar opheffing. Dat is toch een geestelijke salto mortale waartoe maar weinigen in staat zijn. Maar niemand kan het gijzelen van de Tweede door de Eerste Kamer als een wenselijke constructie beschouwen.

Terug naar de coalitie en de begroting 2014. Eindelijk is er dan een akkoord, het heeft even geduurd en ook dat werd steeds narriger door de media waargenomen en verslagen. Maar zo vreemd is het natuurlijk niet dat je daar tijd voor in moet ruimen. Ik vind het buitengewoon verheugend dat dit begrotingsakkoord er is gekomen. En ik mag hopen dat Buma zich realiseert dat het CDA ook daar had moeten staan, voor dat zwarte gordijn. Quod non, afijn, hij zoekt het maar uit.

Ik ben geen grote politieke vriend van Slob of van der Staay maar ze verdienen net als Pechtold alle lof voor hun aandeel in deze onderhandelingen. Natuurlijk treden zij niet toe tot het kabinet, zoals nu links en rechts gesuggereerd wordt. Ze hebben nu serieuze politieke winst behaald zonder ooit afgerekend te kunnen worden op het falen van het kabinet. Toetreden tot de regering zou een enorm politiek afbreukrisico met zich meebrengen.

De FNV zal ongetwijfeld afhaken en misschien wel acties aankondigen. Dat zij dan maar zo. Maar de vakbeweging zit niet in het kabinet. De bezuinigingsoperatie is onvermijdelijk en het terugdringen van het begrotingstekort hebben we allemaal zelf gewild. Tegenstanders verliezen dat gevecht niet nu, dat gevecht verloren ze al toen ze zo hard schreeuwden dat we die Grieken eens een lesje moesten leren.

Terug naar de Senaat, ik blijf het tot in den treure herhalen: daar moeten we echt van af. Een interessant artikel in de Volkskrant van vandaag over vier mogelijke oplossingen van dit probleem. In het rijjte opheffen, op een andere wijze kiezen, de verhouding tussen senaat en parlement wijzigen en het wijzigen van de taken van de senaat ontbreekt nog een vijfde mogelijkheden: kies de Eerste Kamer op dezelfde dag als de Tweede Kamer.

Het wijzigen van de taken van de senaat zou een uitstekende tussenoplossing kunnen zijn: de Senaat mag wetten niet verwerpen maar hoogstens terugsturen met suggesties ter verbetering en je zou inderdaad kunnen overwegen deze toets te laten plaatsvinden voordat de regering wetsontwerpen naar het parlement sturen. En natuurlijk heeft de senaat niets te vertellen over begrotingen en zou ze zich alleen mogen uitspreken over nieuwe wetsontwerpen. Kortom, het kan wel maar het vereist politieke wil en vooral gezond verstand.


donderdag 3 oktober 2013

Ware aard verloochent zich niet


Wilders' tweet: "Het zal nooit wennen. Een Marokkaanse vanmiddag als Kamervoorzitter met de koran voor haar neus in de Nederlandse Tweede Kamer". 1 Oktober 2013, Kamerlid Arib vervangt de afwezige van Miltenburg. Eigenlijk behoeft zo'n bericht geen nadere toelichting. Het bewijst maar weer eens hoe kwaadaardig Wilders is. Wie twee paspoorten heeft is niet te vertrouwen, zegt hij. En door hier de koran bij te slepen haalt hij zelf de islam-connectie naar binnen. Die doet er hier helemaal niet toe maar Wilders heeft daar lak aan. Het gaat niet om individuen maar om de islam, verklaart hij telkens weer. Behalve dan in deze tweet, waarin hij een Kamerlid omwille van haar afkomst in twijfel trekt.
Wat een ongekend nare man is deze Wilders. Hij predikt enkel haat. Haat is een zwart gat waar alles, de rede voorop, in verdwijnt.

Jack Ruby is in aantocht!


Ik herinner mij nog levendig de moord op Kennedy in 1963, maar minstens even levendig is nog de herinnering aan de moord op Lee Harvey Oswald, enkele dagen later. Louche ogende FBI-agenten leiden de verdachte van de moord op de Amerikaanse president door een menigte van (pers)mensen en in die drukte doemt opeens Jack Ruby op, die Oswald doodschiet. Die tweede moord maakte op mij een diepere indruk dan de eerste, simpelweg omdat ik niet begreep hoe deze Oswald - nog steeds niet meer dan een verdachte en laten we helder zijn: de moord op Kennedy is nooit volledig opgelost - zomaar blootgesteld kon worden aan gevaar dat te verwachten was.

Nu schiet Nederland weer in een kramp omdat Volkert van der G. dezelfde behandeling dreigt te krijgen als iedere andere gedetineerde. Je weet van tevoren wie er dan weer ruim de gelegenheid krijgen hun visie op een en ander te geven: Marten, de broer van Pim Fortuyn, Joost Eerdmans, oud LPF-er en tegenwoordig, ofschoon redelijk welbespraakt, vooral een schreeuwerige presentator op de radio en Oscar Hammerstein, strafpleiter en destijds 'n vriend van.

Waarom de media toch iedere keer die Marten Fortuyn van stal halen, is mij een raadsel. De man heeft weinig anders dan voorspelbare emoties in te brengen. Heel begrijpelijk allemaal, maar je hebt er niets aan. En Joost Eerdmans doet ook al jaren zijn stinkende best om Volkert v.d. G. niet alleen proefverlof te onthouden maar ook het volledig uitzitten van de door de rechter opgelegde 18 jaar te forceren.
Marten maakt het gebaar van een hand die voor de keel wordt gehaald en Joost verklaart dat Volkert vooral over zijn schouder zal moeten kijken. Marten en Joost hebben het ook voortdurend over maatschappelijke onrust, zelfs het woord 'opstand' nemen ze in de mond. Geen weerwoord van het journaille!

Oscar Hammerstein verklaart dat Volkert v.d. G. zonder enige twijfel tot levenslang veroordeeld had moeten worden. Een wat merkwaardige uitspraak voor een strafpleiter die ongetwijfeld wel vaker moordenaars heeft verdedigd. Het vermoorden van zijn vriend is kennelijk van een zwaarder kaliber. Dat is dan alleen te verklaren uit het feit dat het hier om een politicus ging.

De moord op Fortuyn was natuurlijk schokkend en een ernstige misdaad. Maar wij leven hier in een rechtsstaat met een scheiding der machten. De rechter heeft een uitspraak gedaan en een rechtscollege heeft nu bepaald dat ook Volkert v.d. G. in aanmerking dient te komen voor proefverlof, vooruitlopend op de invrijheidstelling in 2014.
Ik heb geen greintje sympathie voor deze Volkert v.d. G. maar wel voor onze rechtsstaat. De wetten die gehanteerd worden om hem zijn rechten te verlenen, zijn dezelfde wetten die mij beschermen tegen willekeur en onrecht. Ik heb, anders dan Marten ("de rechters staan met hun rug naar de samenleving"), Joost ("deze man moet alsnog levenslang krijgen) of Oscar ("deze man had tot levenslang veroordeeld moeten worden") niet de behoefte om op de stoel van de rechter te gaan zitten.

Geen enkel systeem is perfect, ook het onze niet. Maar de beste waarborg voor een menselijke en beschaafde samenleving is de scheiding der machten. Ook Rutte dient daar van af te blijven, juist hij. Zijn uitlatingen ten tijde van de verkiezingscampagne waren uiterst misplaatst en bevreemdend. Het gekrakeel dat zich nu ontwikkelt is niets anders dan een kroniek van een aangekondigde moord. De moord op V.v.d.G. Ik beschuldig al diegenen die nu zo'n grote mond hebben over deze kwestie van het uitlokken van een misdaad. En het is beschamend om te zien dat journalisten geen enkel weerwoord bieden aan dit voortdurend refereren aan maatschappelijke onrust. Een beschaafde samenleving biedt ruimte aan kwaadheid en woede maar probeert ook en vooral te de-escaleren, de roep om wraak te dempen, gemoederen te kalmeren. Niets daarvan is terug te vinden in het geschreeuw dat sinds gisteren over ons heen komt.

dinsdag 1 oktober 2013

Surrealistic pillow


Er zijn nogal wat Amerikanen die er heilig van overtuigd zijn dat de Amerikaanse waarden universele waarden zijn. Daarom vinden zij ook dat de VS hoge morele waarden moet bewaken. En zo rechtvaardigen zij eigenzinnig optreden van hun overheid buiten de eigen landsgrenzen, ook wanneer een internationaal erkende institutie als de VN zich daar niet in kan vinden. Helaas, ook Obama behoort tot die school en spreekt zelfs van exceptionaliteit als hij het over de Amerikanen heeft. Terecht dat Poetin daarover schamperde.
Maar goed, die exceptionele morele grondhouding vereist natuurlijk verantwoordelijkheidsbesef. Hoe is het daarmee gesteld in de VS? De Republikeinen verzetten zich tegen een systeem van volksverzekering, omdat die verplicht is. Dat 40% van de Amerikaanse bevolking niet verzekerd is en dus geen beroep kan doen op gezondheidszorg, interesseert hen niet. Verantwoordelijkheidsbesef?
De hekel aan centraal gezag is dermate groot dat deze Republikeinen hun president en diens regering gijzelen en eisen dat de hen onwelgevallige volksverzekering wordt ingetrokken. Zo niet, dan komt er geen overeenstemming over de begroting. Die overeenstemming kwam er dus niet en voor de tweede keer in de geschiedenis gaat de Amerikaanse overheid dicht. 800.000 ambtenaren gaan met onbepaald verlof, pensioenen worden niet uitbetaald en talloze overheidsdiensten zijn vanaf nu gesloten. Verantwoordelijkheidsbesef?
Sinds het drama eind vorig jaar in Newtown, zijn in de VS al meer dan 8.000 doden door wapengeweld van burgers gevallen. De NRA voert de smerigste campagne ooit en de Amerikanen weigeren afstand te doen van hetgeen hen in het vijfde amendement op de Grondwet werd toegekend: het recht op wapenbezit. Politici doen hier niets aan want het zou hen stemmen kosten. Verantwoordelijkheidsbesef?

Je zult maar wakker worden op zekere dag om tot de ontdekking te komen dat je baas de deuren heeft gesloten en geen salaris meer uitkeert maar wel van zichzelf vindt dat hij universele waarden te beschermen heeft. Dan denk je toch dat je uit een nare of tenminste bizarre droom ontwaakt?
Grace Slick zong daar al in de zestiger jaren over. Voor zo'n land bestaat een heel duidelijk woord: bananenrepubliek.

Doemscenario of realiteitszin?


Twee jaar verbleef Joris Luyendijk in Londen City en schreef vanuit een van de grootste financiële zenuwcentra ter wereld behartigenswaardige columns over het reilen en zeilen van de financiële wereld. En bijna altijd was de teneur van zijn relaas dat er niets veranderde, dat zelfs de ergste financiële crisis niet in staat leek te zijn het gedrag van de bankiers om te buigen.
In de NRC van afgelopen weekend van zijn hand een groot artikel waarin hij zijn verblijf in Big L nog eens samenvat en dat doet hij in vijf woorden: dit kan niet waar zijn! In iets meer woorden is zijn analyse als volgt: megabanken zijn te groot en volstrekt onbeheersbaar geworden, nu hebben we landen met een financiële sector maar eigenlijk is er al sprake van een financiële sector met landen. De interne checks and balances van deze sector zijn uit het lood geslagen omdat niemand meer vat heeft op deze wereld. Accountants die de banken zouden moeten controleren zijn in aantal dermate klein geworden dat ze volledig afhankelijk van deze banken zijn geworden. De rating agencies zijn evenmin onafhankelijk, ook zij worden door de banken betaald. Dan zijn er nog de toezichthouders en de kennisinstituten. De toezichthouders zijn niet in staat werkelijk toezicht uit te oefenen omdat ze de financiële sector niet meer kunnen doorgronden en begrijpen. En de universiteiten zijn al volledig ingekapseld door het grootkapitaal.
Door internationale media wordt wel onderzoeksjournalistiek naar de handel en wandel van de financiële sector gepleegd maar steeds meer kranten verdwijnen en van de resterende bladen kan men slechts constateren dat omzet belangrijker dan inhoud is geworden.
Kortom, stelt Luyendijk, het kan zo weer gebeuren.

Maar daarmee zijn we er nog niet. De Amerikaanse overheid beleeft voor de tweede keer in de geschiedenis een shut down, een pervers voorbeeld van onverantwoordelijke politici. De hervormingen in Europa stagneren over de hele breedte: aan het bankentoezicht wordt niet of nauwelijks vorm en inhoud gegeven, in Italië blaast Berlusconi de regering op, in Nederland wordt de regering gegijzeld door de senaat, in Duitsland lijkt Merkel veroordeeld tot eenzelfde soort coalitie als in Nederland, en zo voort.  De Japanse economie stagneert opnieuw en het is een kwestie van tijd of ook de Chinese bubble komt tot ontploffing.

Is dit allemaal doemdenken? Ik vrees van niet. Terecht stelt Luyendijk dat alleen een eensgezinde politiek deze onheilszwangere ontwikkelingen kan keren maar waar is die politiek? In geen velden of wegen te bekennen. Kortom: het zal zo weer gebeuren.

Bron: NRC

Een daad van barmhartigheid


Els Borst heeft veel betekend voor de moderne euthanasiewetgeving in ons land. En dat strekt haar tot eer. In de actuele discussie over hulp bij zelfdoding speelt zij echter een minder heldere rol. Zij is van mening dat familie buitengesloten moet worden van een eventuele rol in de hulp bij zelfdoding. Voor haar is hulp bij zelfdoding alleen aanvaardbaar wanneer die hulp door artsen wordt verstrekt.

Uit het oogpunt van zorgvuldige medicijnverstrekking is haar standpunt goed te begrijpen. Bovendien kan de arts terugvallen op de ethische rechtvaardiging door de beroepsgroep zoals de KNMG. Natuurlijk is zo'n algemeen aanvaarde "norm" te verkiezen boven de particuliere ethische rechtvaardiging van een daad van barmhartigheid door een willekeurig individu.

Maar er doen zich dan wel prompt nieuwe problemen voor. De ethische norm van een beroepsgroep kan achterop raken bij vragen uit de samenleving. En, misschien nog wel belangrijker, een arts zal in beginsel alleen medewerking verlenen aan euthanasie op medische indicatie. En precies daar loopt de wetgeving achter bij de maatschappelijke ontwikkeling.

Wil de samenleving, zeg de politiek, ooit zo ver komen dat artikel 294 (dat hulp bij zelfdoding verbiedt) uit het wetboek van strafrecht wordt gestraft, dan zullen er toch duidelijke waarborgen ontwikkeld moeten worden. Waarborgen dat de doodswens van de betrokkene goed en helder gedocumenteerd is; waarborgen dat de juiste medicijnen kunnen worden verkregen en aangewend; waarborgen dat er geen sprake is van belanghebbenden (erfgenamen, die aantoonbaar vervroegd zullen profiteren) die de feitelijke hulp verstrekken; waarborgen dat aan alle zorgvuldigheidseisen is voldaan en zo voort. Maar wanneer aan al die eisen is voldaan, zou ik niet weten waarom niet juist een naaste hulp bij zelfdoding aan een geliefde zou mogen bieden.

In de casus Heringa was er geen sprake van enige lichamelijke of geestelijke ziekte. Daarmee was iedere medische route voor haar afgesloten. Maar de gedachte dat ze ook nog 100 jaar zou worden, was voor haar een paar stappen te ver. Ze had haar leven geleid en voltooid. Het zijn vooral gelovigen die met een verwijzing naar de kruisgang van mening zijn dat lijden nu eenmaal bij het leven hoort. "De dood ook" antwoordde Heringa terecht. Hij nam alle zorgvuldigheidseisen in acht en maakte een video opname van de verstrekking aan en het innemen van medicijnen door zijn (stief)moeder. Om vervolgens een proefproces uit te lokken.

Het OM erkent de onzelfzuchtige motieven van de (stief)zoon maar stelt zich terecht op het standpunt dat bestaande wetgeving nu eenmaal hulp bij zelfdoding verbiedt. Vervolgens stelt het OM dat de doodswens van de (stief)moeder toch niet voldoende helder was gedocumenteerd en dat de (stief)zoon niet alles in het werk zou hebben gesteld om een alternatieve route te bewandelen, de medische route. Dat is jammer, omdat beide verwijten aantoonbaar onjuist zijn. "Daarom - stelt het OM - is gevangenisstraf op zijn plaats" en eist een gevangenisstraf die geheel voorwaardelijk zou moeten zijn.

In oktober volgt de uitspraak. Heringa zal in beroep gaan wanneer de rechter hem conform de eis veroordeelt tot een gevangenisstraf.