Capability approach

In de NRC van 23 juli een uitgebreid artikel over de culturele vrijheid in het strafrecht. En ook hier is besnijdenis, maar dan in ruimere zin, het thema. In 2011 schreef de jurist Wouter Limborgh een proefschrift over die culturele vrijheid. Hij sluit aan bij de filosofe Mattha Nussbaum en de Indiase econoom Amartya Sen, die spreken van de capability approach wanneer zij het hebben over deel kunnen nemen aan het sociale en economische leven en de vrijheid te zijn wie je bent; voor hen de basisvoorwaarden voor een menswaardig bestaan.
Die culturele gehechtheid en de vrijheid daar uiting aan te geven is wat Limborgh betreft aanleiding om genuanceerder naar bepaalde culturele uitingen te kijken. "De toelaatbaarheid van culturele feiten is afhankelijk van de gevolgen ervan voor de vrijheden van mensen. Om te bepalen of een specifiek cultureel feit toelaatbaar is, moet de culturele vrijheid van de pleger worden afgewogen tegen de vrijheden van de slachtoffers".
En op grond van dergelijke criteria komt Limborgh tot een aantal aanbevelingen. Eerwraak en meisjesbesnijdenis zijn dan ontoelaatbaar. Maar jongensbesnijdenis, polygamie en de symbolische besnijdenis van meisjes (een prikje in de voorhuid van de clitoris) zouden dan wel toegelaten moeten worden.
Limborgh stelt: "symbolische besnijdenis komt tegemoet aan de wens van mensen om te kunnen zijn wie ze zijn. De kwaliteit van leven gaat voor hen omhoog en je voorkomt met legalisering dat mensen ingrepen laten doen op plekken waar het niet zichtbaar is".

Maar in mijn ogen blijft het toch buitengewoon merkwaardig dat de vrijheid van een baby opgeofferd wordt aan de vrijheid van een volwassene/ouder. Het slachtoffer, de besneden baby, heeft in ieder geval voor de rest van zijn/haar leven niet meer de vrijheid van een eigen keuze. En dat blijft wringen. Zoals natuurlijk ook het toestaan van abortus blijft wringen in deze discussie.