Himmel über Berlin

 

Himmel über Berlin heette de film van Wim Wenders uit 1987. Het schijnt dat hij zelf de voorkeur gaf aan de Engelse titel Wings of Desire. Na bjna veertig jaar zag ik deze film opnieuw. Ik was er al weer veel van vergeten. De hernieuwde kennismaking viel me bepaald niet tegen, integendeel. De film is nog steeds springlevend en even veelzeggend als destijds. Ik meen me te herinneren dat ik er destijds niet veel van begreep en voor een deel is dat niet veranderd. De personages spreken geregeld enigmatische woorden uit waar ik geen touw aan vast kon knopen. Zoals in een van de laatste scenes de verschrikkelijk mooie Solveig Dommartin (waarom heb ik haar sindsdien niet meer zie acteren?) Ik heb ademloos naar haar zitten kijken maar van wat ze zei begreep ik helemaal niets. De mens geworden engel Damiel (voortreffelijk vertolkt door Bruno Ganz) bleek haar wel te begrijpen, gelukkig maar voor hem want ook hij was behoorlijk verliefd op haar geworden. Hebben engelen dan toch gevoel?

We kregen dit keer een adequate inleiding op de film waarin een stukje interview met Wim Wenders werd  vertoond  en waarin hij uitlegde dat hijzelf vroeger veel van engelen had gedroomd. Dat is mij nooit overkomen. Maar daar ligt dus de oorsprong van deze film. Wat nu eigenlijk nut en noodzaak van die engelen waren komen we niet te weten. Ze kunnen niet ingrijpen in de levens van mensen en alleen kinderen kunnen hen zien, zo heb ik begrepen. Een jongen met een verloren liefde pleegt zelfmoord ondanks dat engel Cassiel naast hem staat.

 

Het is een dromerige, op enkele scenes na geheel in zwart-wit gedraaide, film met een prachtige rol voor Peter Falk, die we natuurlijk allemaal kennen als Columbo. Hoe moet ik deze fraaie film nu toch duiden? Misschien vooral dat we blij moeten zijn dat we allemaal sterfelijk zijn en dat we voordat het zover is gewoon door moeten ploeteren. Soms zit het mee, vaak zit  het tegen. Jaag je dromen na en als je geluk hebt kun je er iets van waarmaken. En streef vooral niet naar het eeuwige leven, daar word je zeker niet gelukkig van. Ik weet dat het zo is maar stiekem zou ik toch wel Fosca willen zijn. Maar daarover een andere keer.

Een behartenswaardig rapport. Eindigt dit ook in een la?

 

Peter Wennink, voormalig CEO bij ASML, vertelt in de NRC van dit weekend dat het commentaar op zijn rapport van één vakorganisatie klonk als "een kapitalistische braller uit een borrelomgeving". Ik kan ne daar wel iets bij voorstellen. Ook Wennink klinkt geregeld als een betweter die met het nodige dedain neerkijkt op de handel en wandel van ons democratisch gekozen parlement. Hij lijkt o weggelopen uit het old boys network van de VVD, niet direct een omgeving waar ik mij senang bij voel, zullen we maar zeggen. Maar we gaan niet zeuren hier, het gaat om de inhoud van de plannen.

Het plan van Wennink is getiteld De route naar toekomstige welvaart. En net als eerder bij het volstrekt heldere rapport van Mario Draghi, A competitiveness strategy for Europe van 9 september 2024 zijn de aanbevelingen helder, redelijk concreet en plausibel. In het kort komen de aanbevelingen van Wennink neer op de volgende punten:

• Verkoop niet-vitale staatsdeelnemingen
• Versnel vergunningverlening en versimpel regels
• Richt een Europese kapitaalunie op
• Haal Nederland zo snel mogelijk van het stikstofslot
• Kies voor kennisintensieve hoog opgeleide arbeidsmigranten
• Schrap niet doeltreffende fiscale regelingen
• Gerichte financiering in digitalisering en AI, biotechnologie en zorg, defensie, energie en klimaat
• Stel een Commissaris Toekomstige Welvaart aan die deze transitie moet leiden
• Richt een Nationale Investeringsbank op

In zijn algemeenheid kan ik me wel vinden in zijn aanbevelingen maar er zitten ook addertjes onder het gras.Je moet helder zijn over waar het pijn gaat doen. En dat geldt dan in de eerste plaats voor de boeren, die in zullen moeten schikken en afstand zullen moeten doen van tenminste de helft van de veestapel n alle sectoren. Maar Wennink wil ook het ontslagrecht versoepelen en dat vind ik lastige te aanvaarden. De arbeider wordt hierbij veroordeeld tot een koeliebestaan en die tijd ligt achter ons. Laten we eerst maar eens afwachten of een nieuw kabinet hier echt mee aan de slag wil.

Amerikaanse machtspolitiek belooft weinig goeds

 

Ofschoon ik mijzelf niet als een aartspessimist beschouw maar gewoon als een realist, is het toekomstbeeld dat ons geregeld komt toegewaaid, bepaald niet zonder zorgen. In beeldtaal gegoten: donkere wolken pakken zich samen. In de NRC van gisteren stond een zeer interessant interview met  de Italiaans-Zwitserse politicoloog Giuliano da Empoli. Als u mij pessimistisch vindt, moet u deze da Empoli eens lezen, auteur van Het uur van de wolven.

Da Empoli wijst erop dat Trump samen met de techgiganten, gezamenlijk aan te duiden als roofkapitalisten (deze toevoeging is van mij), de wereldorde driftig aan het herscheppen zijn. En 'de beesten van de macht'(deze typering is van Da Empoli) worden gevoed door een inadequate reactie van Europa. Da Empoli: "In wezen zijn we getuige van de terugkeer van klassieke figuren: we zien aspirant-autocraten die een zeer oude opvatting van macht hebben, als een eenzame bezigheid. Zonder grote beperkingen, waarbij traditionele waarden en een radicale dimensie van mannelijkheid leidend zijn. Maar dat oude idee steunt op een nieuw, eigentijds digitaal ecosysteem, dat juist zeer agressieve en solitaire acties - en daarmee een monocratisch alleenheersend concept van macht - beloont."

Het huidige machtsplan is erop uit om alle tegenmachten, van oppositie tot parlement en de rechterlijke macht, uit te schakelen. Trump en de techoligarchen menen dat de samenleving veel efficiënter en efectiever kan worden bestuurd: door middel van data en AI. Het project van de techscheppers, aldus Da EDmpoli, reikt verder dan een ondernemingsproject alleen. Zij staan voor een andere samenleving. En er is en schrikbarende onevenredigheid tussen hun macht en hun vermogen om deze macht te verwerven, en hun filosofische, culturele, sociale een politieke visie, die vaak erg arm is. 

Trump en zijn roofkapitalisten zijn erop uit alle politieke elites zoals we die kennen uit te schakelen. Trump is nu de baas maar het Witte Huis dient uitsluitend de belangen van de techindustrie. En die laatste zet zich op zijn beurt in voor de politieke belangen van Trump. U begrijpt, dit is een levensgevaarlijke alliantie.

Vasalis: Ochtend

Ochtend

Zo kalm als op een vlot van helderheid
en rust, gelegen op mijn rug
dreef ik de ochtend in, het ochtendlicht|
land, lucht en water waren één, en zonder dat
er van hun eigenheid maar iets verloren ging. 

A man is like a tree

 

Dit is een prachtige, evocatieve gospel geschreven en gezongen door Mary Maria Parks, begeleid door haar echtgenoot, mijn grote held, Albert Ayler op saxofoon. Een criticus schreef: "[t]his album is an almost unlistenable disaster and in itself doesn't call for much comment. Miss Maria chants tautological slogans and in comparison to Spiritual Unity, Bells and Ghosts Ayler's playing is so crudely simplified that one can hardly believes this to be the same man". Deze criticus had er werkelijk niets van begrepen want ach, wat is dit onvergetelijk mooi!

A Man is Like a Tree

A man is like a tree, a tree is like a man
Comes a change of the Season, he dies and is born again
A man is like a tree, that grows from a seed
Never cut his growth, give him a chance to be

He will answer to the call
Like a tree he’ll stand up tall
A man is like a tree, a tree is like a man

The arms of a man, like branches of a tree
Forever are reaching out, ‘cause man was meant to be
Winter, spring, summer and fall
Like a tree he’ll stand up tall
A man is like a tree, a tree is like a man 

Patrick Deneen, een onzindelijk denker

 

De NRC kondigt hem aan als een van de prominentste conservatieve denkers van dit moment. Patrick Deneen (1964) Hij is een voorstander van wat hij 'aristopopulisme' noemt. Ik noem dat gewoon een meritocratie maar daarover straks. Ik ben het met hem eens als hij stelt dat de moderne burger, liberaal of niet, de wereld steeds meer door de bril van een marktideologie is gaan zien, de burger is een consument geworden. En die consumentenmentaliteit heeft het ons steeds moeilijker gemaakt om relaties en verbintenissen aan te gaan die een groter plichtsbesef, zelfopoffering en een visie op iets wat groter is dan onszelf vereisen. 

Om deze ontwikkeling te keren pleit Deneen voor een regime change hetgeen inhoudt dat de dat corrupte en corrumperende liberale heersende klasse vreedzaam maar krachtig opzij geschoven moet worden. Hij noemt dan de universiteitsbestuurderen als eerste. Sowieso blijkt Deneen vooral te doelen op wat men in Amerika 'democrat' of 'links' noemt. En dan komt opeens die 'aristopopulist' om de hoek: een goedwillende elite moet de zorgen van de arbeidersklasse omzetten in veranderingen die die klasse helpen. Ook legt hij de nadruk op publieke zedelijkheid en andere conservatieve waarden. Het evangelie is nooit ver weg bij zulke lieden.

Deneen ziet in J.D. Vance iemand die tot zo'n elite zou kunnen behoren. Een grotere hork en schoft is er in Amerika nauwelijks te vinden. Bekijkt u de vele interviews met deze vicepresident maar eens op YouTube. Zodra hem een kritische vraag wordt gesteld begint hij te schelden. Ook over het verwoestende optreden van Trump zul je Deneen niet horen, noch over de uiterst verontrustende invloed van de hyper- en roofkapitalisten in de VS. Met al zijn denkkracht ziet hij niet dat de democratie daar afgebroken wordt en ik kan alleen maar konkluderen dat hij dat kennelijk prima vindt. Ik vermoed zo dat dat aristopopulisme zich slecht verhoudt tot de democratie.

Nee, die Patrick Deneen is geen denker, hoogstens een onzindelijk denker. En inderdaad, van democratie moet hij weinig hebben. Hij ziet liever een meritocratie die de belangen van de hardwerkende arbeider behartigt. Maar als er één systeem vatbaar is voor corruptie, dan is het wel de meritocratie. Hoe voorkom je dat die meritocratie eerst en vooral goed voor zichzelf zorgt en dan verklaart dat de arbeider door het 'trickle down effect' mee zal profiteren van hun nepotisme en cliëntelisme. En wie bepaalt wanneer iemand geacht wordt tot die meritocratie te kunnen toetreden? En hoe worden de machten verdeeld, de trias politica? Hoe zijn de checks and balances vastgelegd? Allemaal zaken waar we Patrick Deneen niet over horen. Oppassen voor die man dus. Hij is levensgevaarlijk.

Wierd Duk is een rechtsradicale agitator met de ballen van een wezel

 

Wierd Duk was uitgenodigd in het EO-programma Dit was de week. Hij mocht uitleggen waarom het christelijk klokgelui tot onze identiteit behoorde en het gebed van een voorganger op een minaret niet. "We worden overal steeds maar weer weggedrukt", spoot Duk zijn vitriool weer eens over Nederland uit. Toen de ook aan tafel gezeten Ronit Palache aangaf waarom ze niet veel trek had in een gesprek met Wierd Duk onderbouwde ze die weerzin met enkele citaten uit de laatste podcast van de Telegraaf-icoon. Maar daar was Duk niet van gediend en hij liep weg. So far so good. Ik sta er niet  van te kijken.
 

Maar het meest schandalig vond ik wel de poging van presentatrice Margje Fikse om Ronit Palache de schuld te geven van het ronduit laffe gedrag van Wierd Duk. "Was het nou verstandig om hem met een lijst met klachten te confronteren?"wilde ze weten. Hoe durft ze? Palache riposteerde terecht: "Híj liep weg, ik confronteerde hem met zijn eigen uitspraken". 

Een blik op Geen Stijl maakte me al meteen duidelijk dat de vox populi helemaal achter Wierd Duk staat. Het grootste deel van de mensheid heeft maar één hersencel, ze kunnen er eigenlijk niets aan doen. Terwijl er toch weinig intelligentie voor nodig was om ogenblikkelijk te zien dat Duk zich hier extreem laf opstelde. Bij de geringste tegenwind je biezen pakken. Hij zit liever bij VI of hoe dat programma ook mag heten waar Johan Derksen hem lijkt te bewieroken. Daar heeft Duk geen tegenstand te vrezen. Wat een nare man en wat een angsthaas!  

Het verraad van Trump

 

De geschiedenis zal keihard oordelen over deze Amerikaanse president. Mocht dat anders zijn dan is de wereld definitief in een dystopie veranderd. Trump gelooft niet in multinationaal overleg. Hij prefereert deals tussen twee landen waarbij de sterkste altijd wint. De manier waarop hij nu Oekraïne probeert te dicteren hoe een deal met de misdadige Russen er uit zou moeten zien is ronduit misdadig en pervers.

Niet alleen moet Oekraïne een deel van de eigen natie, ook onbezet gebied, afstaan aan de Russen, het moet ook accepteren dat het leger zodanig klein wordt dat Poetin over een jaar of vijf gewoon een hernieuwde oorlog kan beginnen en het  land dan onder de voet kan lopen. Ook moet de Russische taal onderwezen gaan worden en moet de Russische orthodoxe kerk leidend worden. Dit alles komt neer op een volledige overgave aan Rusland. U begrijpt het al: in dit 28 punten plan hoeft Rusland geen enkele concessie te doen! En nog perverser: de VS willen delen in de winst uit de opbrengst van Russische tegoeden. Perverser kun je het niet krijgen. 

Ook presteerde Trump het Europa geheel buiten spel te zetten terwijl Europa de eerst belanghebbende bij dit conflict is en bovendien de financiële lasten  moet dragen van alle Amerikaanse hulp aan Oekraïne. De Amerikaanse voorstellen zijn geheel ingefluisterd door de Russen en de tandeloze hork, vastgoedondernemer en zelfverklaard diplomaat Steve Witkoff heeft het allemaal graag laten gebeuren. Hij zal nooit iets anders doen dan Trump bewieroken en hem naar de mond praten.

Er kon de wereld geen grotere ramp overkomen dan de schertsfiguur Trump te moeten tolereren. Helaas is deze schertsfiguur wel de machtigste man ter wereld. Laten we hopen dat het Europa lukt de voorwaarden voor een definitief staakt het vuren bij weet te sturen naar een evenwichtiger en vooral rechtvaardiger plan om deze afschuwelijke oorlog te beëindigen. 

Een gedichtje opzeggen maakt je nog niet fatsoenlijk

 

Gelukkig is de schande nu uitgewist. Een racist als voorzitter van ons parlement. Ik vond het vanaf dag één een beschamende vertoning. Wie er nu voorzitter is geworden interesseert me eigenlijk nauwelijks. Zolang hij zijn werk maar doet, volstrekt onpartijdig is en niet lijkt op Vera Bergkamp of Martin Bosma, vind ik alles goed. 

Ik rij nooit meer hybride of elektrisch!

 

In 2017 kocht ik een Mitsubishi Outlander, hybride. Ik kon, je gelooft het niet, wel 30 km elektrisch rijden. Ik had daar helemaal geen belangstelling voor, ik kocht die auto omdat de bijtelling zo enorm gunstig was. In de loop van de jaren ging ik steeds minder kilometers met die accu rijden en meldde dat ook bij de garage. Van die 30 km waren er nu nog maar 12 over. Bij de garage keken ze me aan alsof ze wilden zeggen: ja, wat had je dan verwacht. Verder niets.

Tot vorige week vrijdagochtend opeens de mededeling in het display verscheen: electrical circuit service required. En daarboven stond een rode auto met een dik vet rood kruis erdoor. De foutmelding uit laten lezen in de garage waarna de garageman mij met een lachend gezicht (ik kon hem wel op zijn bek timmeren) meldde dat mijn accupakket naar de filistijnen was en dat vervanging wel tienduizend euro ging kosten maar elders kon ik het misschien voor vijfduizend gefikst krijgen. Na zeven jaar dus een schadepost ter grootte van 25 procent van de nieuwwaarde!

Ik heb mij nooit gerealiseerd dat mij zoiets te wachten stond. De garageman zei dat zij altijd vermeldden dat de accu's achteruit gingen waarop ik hem antwoordde dat niemand van zijn collega's daar ooit over begonnen was. Dan is het uw woord tegen het mijne was zijn reactie. Ik: maak je me nu voor leugenaar uit? Afin, wat zeggen de garantievoorwaarden: als de accu binnen acht jaar verslijt, zijn de kosten voor de garage. Maar er was helemaal niemand die mij in 2024 (het laatste van de garantiejaren) waarschuwde: let op, je accupakket staat op instorten,laat het tijdig en binnen de garantie vervangen. 

Ja, ik begrijp die garage Herwens uit Arnhem wel. Die hebben geen zin in een schadepost van tien mille. Daarom stond die onverlaat ook gewoon tegen mij te lachen toen hij mij de schade meldde. Is het dom van mij dat ik me nooit realiseerde dat die accu misschien wel eens vervangen moest worden? Misschien wel maar dit zijn de feiten, waarvan de belangrijkste is dat de garage niets zei, helemaal niets! Mocht u ooit een Japanner of zoiets willen kopen, ga dan niet naar garage Herwens in Arnhem, daar zijn ze niet te goeder trouw!

Karel van het Reve bij Van Dis (1990)

One day, the warm African sun...

 

Abdullah Ibrahim, pure magie!

 

Een concert van de 91-jarige Abdullah Ibrahim in Tivoli. Hij trad op met de geweldenaar Noah Jackson op bas en cello en Cleave Guyton op piccolo, dwarsfluit en klarinet. De beide begeleiders waren het meest aan het woord. Nog slechts enkele maanden geleden gaf Ibrahim hier een piano solo concert en je vraagt je af hoe een zo broze man zo’n tour de force aankan. Wat nog veel erger was: ik verzuimde een kaartje te kopen. 

Zodra Abdullah Ibrahim de piano beroert gebeurt iets zonder dat je het kunt benoemen. Het is pure magie. Ik ken zijn muziek inmiddels heel behoorlijk, hij is ruim vertegenwoordigd in mijn bibliotheek. Ik herkende aardig wat passages en had eerder al vastgesteld dat hij een heel eigen idioom heeft ontwikkeld. Net als Keith Jarrett herken ik hem meestal onmiddellijk. Ook Ibrahim heeft een heel heldere toetsaanslag en speelt ronduit lucide, wat geniet ik van die man. Zijn pianospel is werkelijk een genot om naar te luisteren. Hij wisselt een lyrische blues af met omfloerste tonen en laat geregeld duidelijk Afrikaanse invloeden horen. Zijn African Suite met strijkers behoort tot de mooiste muziek die ik ooit gehoord heb. Daar mag je mij voor wakker maken.

Wat ben ik blij dat ik dit concert gezien heb. Het is niet erg waarschijnlijk dat ik hem ooit nog zie. Wat bezielt deze man om nog een internationale tournee te ondergaan. Hij kan niet meer zelfstandig lopen en ik vreesde telkens dat hij in slaap zou vallen als zijn collega’s aan het woord waren. Abdullah Ibrahim is een geweldenaar en een magisch musicus. Zijn lied aan het einde van het concert was even indrukwekkend als ontroerend. U deed er fout aan hier niet bij geweest te zijn.

 

De hallucinante wereld van Steve Reich

 

Het Muziek, het Asko-Schoenberg Ensemble en Hiiit, voorheen Slagwerk Den Haag, speelden in de Conservatoriumzaal van Amare Music for 18 musicians van Steve Reich. Dit bijna een uur durende stuk beleefde zijn wereldpremière in 1976 en dat moet een waanzinnige ervaring geweest zijn. Wij zijn inmiddels wel gewend aan minimal music maar stel je voor dat je zoiets voor het eerst hoort!

Maar ook nu nog is het ronduit magische muziek, een bij tijd en wijle hallucinante trip. Zelf houd ik van het geluid van de marimba’s en de basklarinetten maar dit is een wonderlijk samenspel van cello, viool, klarinet en basklarinet, keyboards, xylofoon, marimba en de menselijke stem. Wonderlijk omdat dit instrumentarium zo prachtig bij elkaar blijkt te passen. Wonderlijk ook omdat alle stemmen in dit werk zo helder hoorbaar blijven. 

Van de musici wordt een enorme focus vereist. Me dunkt dat je je volstrekt op je eigen partij moet concentreren. Mij zou dat niet lukken, ik zou zomaar meegenomen worden door het ritme en de melodie van mijn buurman. Heerlijk om te horen én te zien hoe een motief telkens langzaam verschuift, de xylofoon laat een paar noten horen die voortdurend herhaald worden maar dan komt er langzaam telkens een extra noot bij.

Het stuk heeft geen theatrale betekenis, vertelt geen verhaal. Je moet het ondergaan en dan blijkt het een daadwerkelijk magisch stuk muziek. Voor mij de tweede keer dat ik het live hoor maar ik luister er ook vaak op de koptelefoon naar. Geweldige muziek! Als u ooit de kans krijgt, ga het dan zien en horen.