Een zeer interessant artikel in de NRC van 20 januari over hoogleraar internetregulering aan de Oxford University Viktor Mayer-Schoenberger. Deze laatste onderzoekt de actuele datarevolutie en de consequenties van het ontstaan van grote bedrijven die op basis van big data een bijna onaantastbare positie in het economisch verkeer lijken of dreigen in te nemen. We kennen allemaal The Big Five: Apple, Alphabet, Amazon, Facebook en Microsoft.
Al deze superstarbedrijven zijn marktplaatsen die rijke datastromen hebben waardoor ze sneller, efficiënter en beter werken dan andere marktplaatsen. Zij produceren niet een beter product, ze produceren een betere marktplaats. 'Data' is hier het sleutelwoord en deze superstarbedrijven zijn nog maar het begin. Traditionele bedrijven delven hier het onderspit, ze worden overbodig.
Alleen de superstarbedrijven zullen nog groeien en de omzet en winst per medewerker zal daar enorm stijgen. De gevolgen hiervan zijn drieledig: er ontstaat een enorme machtsconcentratie, de aard van werk verandert drastisch door het verdwijnen van traditionele bedrijven en tot slot, wat hebben mensen zelf nog in te brengen als beslissingen steeds meer door algoritmes worden bepaald?
Deze superstarbedrijven zouden feitelijk gedwongen moeten worden hun data te delen met nieuwkomers en ook zouden data belast moeten worden. Maar daarnaast zal het begrip arbeid een volledig nieuwe invulling krijgen. Mayer-Schoenberger voorziet een ontbundeling van arbeid: in plaats van 40 uur zullen we eerder 20 uur vast werk verrichten en daarnaast 10 uur besteden aan iets wat we heel erg leuk vinden en de overige 10 uur aan bijvoorbeeld vrijwilligerswerk.
Maar hoe het ook zij, ook de superstarbedrijven bestaan bij de gratie van de consument. En dat gegeven maakt een basisinkomen onvermijdelijk. Wat Mayer-Schoenberger betreft zou kunnen worden volstaan met een gedeeltelijk basisinkomen dat mensen in staat zou stellen te compenseren voor het lagere inkomen. "Een gedeeltelijk basisinkomen vergroot de keuzevrijheid van mensen, zodat ze niet alleen de taken hoeven te kiezen die het meeste opbrengen, maar ook taken die plezier en voldoening opleveren". Zo'n basisinkomen is perfect te financieren uit de belasting op data en door te voorkomen dat de superstarbedrijven wegen blijven vinden om belastingen te ontduiken.
En het spreekt voor zich dat de keuzevrijheid van het individu beschermd moet worden en blijven. Waar smart assistants consumptiebeslissingen gaan overheersen, verdwijnt de autonomie van het individu en die keuzevrijheid moet als een grondrecht worden beschouwd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten