We nemen met pijn in het hart afscheid van Josep Borrell

 

Borrell (1947) is vicevoorzitter van de Europese Commissie en sinds 2019 Hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid. De start van zijn laatste functie was ronduit teleurstellend, er leken alleen maar platitudes en algemeenheden uit zijn mond te komen en dat beloofde weinig goeds. Maar dat duurde slechts kort en al snel leerden we deze Spaanse politicus kennen als iemand die wel degelijk heldere taal kon spreken alsook als een politicus die tot heldere analyses wist te komen. Helderheid die niet iedereen wist te waarderen. In Israël kan men zijn bloed wel drinken.

Hoe het ook zij, Borrell maakte zich van meet af aan sterk voor de tweestatenoplossing en bekritiseerde Israël openlijk en hard, iedere keer dat het land gemaakte afspraken naast zich neerlegde of tegen het internationale recht in politiek bedreef. Ook was Borrell de eerste die na 7 oktober 2023 wees op de disproportionele reactie van Israël op de gebeurtenissen in Gaza. Inmiddels is Gaza volledig verwoest, zijn er bijna 50.000 burgerdoden te betreuren en worden zowel de Gazastrook als de Westelijke Jordaanoever etnisch gezuiverd. De oorlog in Gaza kan enkel worden gekarakteriseerd als een genocide. Een oordeel dat onder andere wordt ondersteund door de joodse hoogleraar Holocaust Amoes Goldberg (196). 

Hier bevinden wij ons anno 2024: de nazaten van de slachtoffers van de grootste misdaad jegens de menselijkheid, de Holocaust, plegen eenzelfde soort misdaad tegenover de Palestijnen. De nazaten van de slachtoffers van de Holocaust hebben er geen enkele moeite mee genocide te plegen en etnische zuiveringen door te voeren. De rest van de wereld staat erbij en kijkt ernaar, doet niets.

Behalve Borrell, die - overigens net als de secretaris generaal van de Verenigde Naties, de Portugees António Guterres - bleef zijn mond roeren en stelde nu, bij het scheiden  van de markt voor, dat de Europese Unie alle banden met Israël zou opschorten en een ban zou uitspreken over Israëlische goederen uit de bezette zones. Dat gaat allemaal niet gebeuren natuurlijk, we zouden eens een ferm besluit nemen.

Hoe het ook zij, hulde voor Josep Borrell, die met uitzondering van het prille begin, nooit met meel in de mond sprak en die zich realiseerde dat wie weken of maanden nodig heeft om tot een standpunt te komen iedere vorm van relevantie kwijtraakt. Maar Europa is er nog lang niet aan toe met één mond te spreken. Liever laten we ons uit elkaar spelen omdat we allemaal zo onze eigen belangetjes hebben en ons eigen rolletje op het wereldtoneel willen spelen. Maar Europa is de risee van de geopolitiek. 

Overigens heb ik alle vertrouwen in de opvolger van Borrell, de Estse politica Kaja Kallas!

Geschiedvervalsing ligt op de loer: het waren geen pogroms!

 

Het achtervolgen van voetbalsupporters uit Israël en hen vervolgens belagen en molesteren is natuurlijk abject en onaanvaardbaar. Hopelijk worden zoveel mogelijk daders opgespoord, aangeklaagd en streng berecht en veroordeeld. Maar de berichtgeving rond dit afschuwelijke tafereel leidt bij mij wel tot de nodige vraagtekens en gefronste wenkbrauwen.

Zoals gewoonlijk vinden gebeurtenissen niet plaats in een vacuüm. Maar nergens in de berichtgeving (ik heb het nu vooral over het NOS Journaal) wordt de relatie gelegd met de door Israël nu al meer dan een jaar uitgevoerde genocide in de Gazastrook. Natuurlijk is die relatie geen enkele rechtvaardiging voor het misselijkmakende gedrag van Nederlanders jegens joodse voetbalsupporters maar die relatie is er wel. Benoem hem dan ook. Zonder 7 oktober 2023 en de Israëlische reactie daarop zou de wedstrijd Ajax-Maccabi nooit tot dit soort afschuwelijke ongelukken hebben geleid. Maar iedereen lijkt doodsbenauwd daar de vingers aan te branden.

Dan is er de reactie in Israël. Het land stuurde prompt vliegtuigen en een reddingsteam naar Nederland, lees en hoor ik. Zie Netanyahu de gebeurtenissen in Amsterdam opkloppen en uitvergroten. O wat komt hem dit allemaal goed uit! En Ben Gvir roept zelfs dat er lynchpartijen zouden hebben plaatsgevonden. De waarheid is irrelevant, de werkelijkheid bestaat niet meer. Wat slechts telt is de onderbuik en wat de eerste de best onverlaat roept.

Dat geldt ook voor Wilders die er als de kippen bij is om de afwezigheid van de premier te misbruiken voor een sterk staaltje zelfpropaganda. Hij haast zich naar Schiphol om de Israëlische minister van buitenlandse zaken te ontvangen. En natuurlijk roeptoetert hij dat de daders onmiddellijk het land uitgezet moeten worden. Het gaat vrijwel zeker om Nederlanders, dus hij weet dat denaturaliseren helemaal niet kan maar hij beseft als geen ander dat hij zijn achterban moet bedienen en hij weet dat niemand hem tegen zal spreken. Hij is de enige die durft te zeggen wat het volk graag horen wil. 

Dan is er tot slot nog de historische component. Iedereen, ik meen ook hier Wilders weer als eerste, heeft het onmiddellijk over 'pogroms' in Amsterdam. Helaas viel deze afschuwelijke gebeurtenis samen met de herdenking van de Kristallnacht, beroerdere timing was niet denkbaar. Maar de vergelijking met pogroms van destijds gaat mank. Toen werden joden opgejaagd en omgebracht vanwege het loutere feit dat ze joods waren. En behalve nazi's en bruinhemden deden grote delen van de bevolking daar gretig aan mee.  Daarvan is hier en nu totaal geen sprake. Deze joodse supporters werden opgejaagd en afgetuigd omdat ze uit een land komen dat een ongehoorde genocide uitvoert op Palestijnen. Wie daar aan voorbij wil gaan, pleegt geschiedsvervalsing.

Nu alleen nog even wachten tot Femke Halsema overal de schuld van krijgt. Er zal weer heftig om haar aftreden geschreeuwd worden.

 

Trump Wins The White House. Again.

Er breken duistere tijden aan

 

Er is geen hoop meer. Trump keert terug en Poetin weet dat hij zijn gang kan gaan. Als ik in een Baltische staat zou wonen, zou ik er niet gerust op zijn. Xi Jinping weet nu dat hij vier jaar de tijd heeft om Taiwan in te lijven. Zo'n kans krijgt hij niet snel weer. Ik lees Het beest Amerika van de Amerikaanse historica Jill Lepore in de hoop iets meer te kunnen begrijpen wat die idiote Amerikanen nu echt beweegt. Maar de titel van haar boek luidt niet voor niets zoals die luidt.

Jimi Tenor - Pylon

Een volk dat voor tirannen zwicht

 

Een volk dat voor tirannen zwicht

Allen, die hier tesamen zijn,
de levenden, de doden,
de handbreed, die ons scheidt, is klein,
wij zijn tesamen ontboden voor het gericht …

Gedenk de liefste, die hier ligt,
de broeder, vrind of vader,
maar gun Uw ogen wijder zicht,
aanzie het land en alle mens tegader,
hoor dit bericht:

Wij staan tesaam voor het gericht
voor goed of kwaad te kiezen,
een volk dat voor tirannen zwicht,
zal meer dan lijf en goed verliezen,
dan dooft het licht.

1953 - H.M. van Randwijk

Even was ik de gelukkigste man op aarde

 

Deze kans liet ik me niet ontglippen. Het Sun Ra Arkestra kwam naar het BIM huis in Amsterdam. We moesten ons eerst door een deels onzinnig (Farida Amadou en Jasper Stadhouders die zo veel mogelijk ongestructureerde herrie probeerden te produceren) en deels onbegrijpelijk voorprogramma ( Moor Mother & Lukas Koenig, een prima band hoor met uitstekende muzikanten maar Moor Mother hield een soort spoken word voordracht met vooral spirituele teksten, niet aan mij besteed) heen zien te worstelen maar toen was het zover.

Sun Ra richtte zijn orkest op ergens in de jaren zestig maar stierf in 1993. Zijn opvolger Marshall Allen is inmiddels 100 jaar oud maar treedt niet meer op buiten de VS. Jammer maar wel begrijpelijk. De informele leider van de band is nu Noel Scott op bariton sax en conga. Prachtkerel met veel gevoel voor humor en understatement. Michael Ray en Cecil Brooks op trompet, Tyler Mitchell op bas, Farid Barron piano, Nasir Dickerson op alt en sopraansax, James Stewart op fluit en klarinet, George Gray op drums en Jose da Silva en Elson Nascimento op percussie. En last but not least de volumineuze Tara Middleton zang.

Ik heb vrijwel alle platen van dit waanzinnige orkest en er kwam veel bekends voorbij naast de nieuwe nummers van hun pas verschenen album Lights on a satellite. Het werd een onvergetelijk concert van ruim anderhalf uur. Oude rotten in het vak met een paar jonge gasten als nieuwe aanwas. Stuk voor stuk geweldige muzikanten, we zagen en hoorden prachtige soli van Nasir Dickerson op sax en James Stewart op klarinet. De pianist Farrid Barron was enorm op dreef en behalve echt Amerikaans weelderig maar functioneel en imposant pianospel probeerde hij ook de Moonwalk van Michael Jackson. En onverstoorbaar plukte bassist Tyler Mitchel met een gelukzalige glimlach aan zijn snaren. Een heerlijk big band geluid met geweldige solisten. Noel Scott is een ras entertainer en ik ben gek op dat prachtige geluid van de baritonsax. Wat een heerlijk concert, wat een prachtig stel muzikanten. Niet meer zo uitbundig gekleed als destijds maar nog steeds even uitbundig spelend. Ach kijk zelf maar eens naar enkele korte impressies. Ik had het hele concert wel op willen nemen.

Een pleidooi voor een humaner asielbeleid

 

In een voortreffelijk artikel in de Volkskrant van 19 oktober jl schetst Margriet Oostveen hoe nieuw Amerikaans-Europees onderzoek laat zien dat angst en spanningen in een samenleving afnemen wanneer immigranten meer gelijke rechten krijgen. Populistische politici doen niets anders dan angst aanwakkeren, zij gedijen bij bestaande vooroordelen en weten haarfijn hoe ze hun electoraat daarop kunnen bespelen. Oostveen tekent haar bevindingen op in een zevental inzichten die uit dat onderzoek naar voren zijn gekomen.

1. Een managementprobleem is geen asielcrisis. Dat geldt bij uitstek voor de Nederlandse situatie. Er is in de verste verte geen sprake van een asielcrisis in ons land. Juist door het afschaffen van de spreidingswet zorgt de populist ervoor dat we alarmerende berichten uit Ter Apel kunnen blijven serveren. Daardoor ontstaat het beeld van een opvangcrisis. De spreidingswet was nu juist bedoeld om de problemen in de opvang voorgoed te voorkomen.

2. De ene bevolkingsgroep ervaart meer nadelen van de migratie dan andere. Het zijn vooral de lagere inkomens die met die nadelen worden geconfronteerd. Dat heeft alles te maken met de beschikbare woningvoorraad. Maar wat mensen niet zien is dat arbeidsmigratie hier veel belangrijker is dan asielopvang.

3. Europeanen zijn migranten als bedienden gaan zien. Ondanks dat die migranten simpelweg onmisbaar zijn geworden om onze economie draaiende te houden. Het personeel bij de rederij P&O bestaat voornamelijk uit Thai, zij verdienen 50 procent van wat een Europeaan zou verdienen. Maar P&O heeft alle Europeanen eruit gewerkt. Die Thai hoeven niet meer dan 50 procent te verdienen, aldus de rederij, omdat het leven in hun thuisland veel goedkoper is!

4. Vooral waar het integratiebeleid als streng is jaagt dreigende taal rond immigratie mensen nog meer angst aan. Wanneer politici er consequent op hameren dat de oorspronkelijke witte bevolking in de minderheid dreigt te geraken of wanneer ze zelfs de brutaliteit hebben voortdurend van omvolking te spreken, ja dan lukt het je wel je electoraat angstig te maken.

5. Als immigranten meer gelijke rechten hebben, beschouwen mensen hen aanzienlijk minder als een bedreiging. Meer inclusief integratiebeleid voor nieuwkomers leidt tot beduidend meer positieve opvattingen over migranten bij de bestaande bevolking. Als de instroom toeneemt en de rechten steeds minder worden (en dat is precies wat de huidige minister in ons land voorheeft) dan zal het beeld dat de bevolking heeft over migranten steeds negatiever worden.

6. De echte zorg van mensen is niet migratie maar integratie. Keer op keer blijkt uit onderzoek dat de inwoners van een land immigranten gaan waarderen als ze eenmaal contact hebben via werk of sportclub.

7. Verhoog de opvangcapaciteit, versnel de  asielprocedure en neem asielzoekers die mogen blijven veel sneller op in de samenleving. Eigenlijk is het allemaal relatief simpel ook al zal het inpassen van grotere groepen vreemdelingen altijd met reuring gepaard gaan. Daar moeten we niet bang voor zijn. Het laatste wat we kunnen gebruiken die populistische politici die mensen angst aanpraten en consequent met doembeelden strooien. Het kan zoveel menselijker, zoveel beschaafder.

Brulaap of Reiki?

 

Maar liefst twee hele pagina’s krijgt filosoof Stine Jensen in de NRC van 19 oktober 2024. De titel van haar bijdrage luidt God blijft dood. Leuker kan ik het niet maken. Maar wie god dood verklaart suggereert dat hij ooit leefde. Een echte atheïst kan daarmee niet uit de voeten, Stine Jensen. Zij constateert dat ze soms wel heel erg gretig wordt geannexeerd door radicaal rechts wanneer ze zich bijvoorbeeld, overigens geheel terecht, verzet tegen gebedsruimtes op openbare scholen en even gretig wordt afgeserveerd door identitair links vanwege vermeende islamofobie. Zij bepleit een ‘moedig en seculier atheïsme’. En ik maar denken dat seculier atheïsme een pleonasme van jewelste is. Bestaat er ook religieus atheïsme dan? Nou, sommigen menen van wel. Ook Jensen zelf als zij verderop in haar artikel de door haar ‘four horsemen’ genoemde Dawkins, Hitchens, Dennet en Harris uitmaakt voor ‘brulapen’. Het ontbreekt er nog maar aan dat ze hen militant noemt. Die kwalificatie wordt wel vaker gebruikt voor deze befaamde atheïsten die een groot deel van hun openbare leven besteedden aan onvermoeibare religiekritiek.

Jensen noemt zichzelf een teder en spiritueel atheïst (maar niet militant, voegt ze er aan toe), waarbij ik onmiddellijk schrikbeelden van yoga en reiki krijg. Niet mijn wereld, zullen we maar zeggen. Maar waar het Jensen vooral om gaat is “dat het middenveld van de ruimdenkende gelovigen, verlichte gelovigen, seculiere gelovigen (dit noemen we dan een contradictio in terminis) of gelovigen die hun geloof als een spirituele privézaak zien, uit beeld verdwijnt.” Want er is sprake van politieke kaping door de beide flanken identitair links en radicaal rechts. Wie kritiek heeft op religie, zegt Jensen, is al gauw een ‘racist’ en niet ‘cultureel sensitief’ genoeg.

Jensen roept “humanisten en liberale en linkse partijen op om de stem van het seculiere middenveld weer te versterken in het publieke debat. Want alleen zo blijft de vrijheid om te geloven én niet te geloven gegarandeerd.” Ja kom daar nog maar eens om in deze droeve tijden van Wilders I. Ik zou zeggen: trek je niets aan van die politieke flanken. Zoals je je ook niets moet aantrekken van die nare mevrouw Yesilgöz die jou voor een antisemiet uitmaakt zodra je het voor de Palestijnen opneemt. “Het is wat het is” zegt ze dan doodleuk.

En als je denkt dat je nu alles wel gehad hebt, krijgt Stefan Paas, u weet wel, de bekende theoloog, vier dagen later ook bijna een hele pagina van de NRC om uit te leggen dat het begrip seculier afkomstig is uit de christelijke theologie en dat de seculiere ruimte van iedereen is, ook van gelovigen. Maar er bestaat helemaal geen seculiere ruimte, hoogstens een publieke ruimte en daarin mag inderdaad iedereen zich manifesteren. Ook al is lang niet iedereen grootmoedig en tolerant genoeg om andersdenkenden evenveel ruimte te gunnen als zij zelf in wensen te nemen.

Paas is hoogleraar aan de universiteit van Amsterdam maar ik heb nooit begrepen wat theologie op een universiteit te zoeken heeft (net zomin als filosofie trouwens). Hij meent dat je kunt verdedigen dat openbare scholen, juist omdat ze seculier zijn, ruimte moeten maken voor leerlingen die willen bidden. Ook meent hij dat een atheïstische levenshouding per definitie niet neutraal is en dus ook nooit een middenpositie in kan nemen. Paas: “De seculiere ruimte is nu juist de ruimte waar alle burgers hun beste en diepste argumenten inzetten. (--) Maar ‘seculier’ en ‘religieus’ zijn niet zo gemakkelijk uit elkaar te houden als een filosoof wellicht zou wensen. Is de paus een seculiere (staatshoofd van Vaticaanstad) of een religieuze (hoofd van de rooms katholieke kerk) figuur? Is de bouw van een nieuwe protestantse kerk een religieus symbool of een politiek symbool?” Begrijpt u wel?

Ja, er wordt wat afgebazeld. Laten we maar gewoon met elkaar in gesprek blijven en wanneer een ander je meteen in een of andere hoek wil drukken, haal dan de schouders op. Van de overheid hebben we weinig te verwachten, zeker niet van onze huidige regering. Het schijnt dat ongeveer 13 procent van de wereldbevolking aangeeft atheïst te zijn. Substantieel genoeg om serieus genomen te worden. Ik vermijd liever het woord ‘seculier’. We hebben wat mij betreft genoeg aan privé (achter de voordeur) en publiek (op straat). Ik stoor me aan Stine Jensen als ze gerespecteerde atheïsten voor brulapen uitmaakt. En theologen moeten maar voor eigen parochie preken, ik kan niets met hun onwetenschappelijke geleuter. Laten we gewoon met elkaar in gesprek blijven en niet al te bang zijn voor die rare stigmatisering door anderen. Zelf ben ik al ruim 25 jaar in gesprek met een goede vriend, hij gelovig, ik atheïst. We zijn elkaar in die 25 jaar geen millimeter nader gekomen! Maar we zijn nog steeds goede vrienden, het kan dus wel.