Ik las grote delen uit de autobiografie van Leni Riefenstahl (1902-2003) maar die was nauwelijks interessant. Er zijn maar weinig autobiografieën te pruimen en die van deze Duitse cineaste hoorde daar niet bij. Op 18 maart 2024 postte ik hier een recensie van haar film Triumf des Willens, een film die hevig teleurstelde. Nu draait er een documentaire van Andres Veiel en daarmee lijkt mijn beeld van deze intrigerende (dat dan weer wel) cineaste wel compleet.
Leni Riefenstahl werd na de oorlog door de rechter bestempeld als Mitlaüferin en daarmee werd zij vrijgepleit van nazimisdaden. Dat oordeel lijkt mij op zich terecht hoewel je ook de stelling zou kunnen verdedigen dat wie een zo grote en nadrukkelijke rol speelde in de propaganda ten behoeve van Hitler en zijn trawanten wel iets meer deed dan slechts hand- en spandiensten.
Riefenstahl zelf ontkende natuurlijk alles en zij voelde zich nooit medeverantwoordelijk voor de misdaden van de bruinhemden. Zij heeft zich nooit schuldig gemaakt aan het meedoen in de nazi ideologie en ook op antisemitisme is zij nooit betrapt. Toch schijnt er bewijs te zijn dat zij, toen ze de intocht van de Duitsers in Polen filmde, wel degelijk in een concentratiekamp was en daar joden in erbarmelijke omstandigheden zag, waarop zij gezegd zou hebben: "Die Juden mussen weg". Zij pasten duidelijk niet in het beeld dat Riefenstahl weer wilde geven. De in de weg liggende joden werden prompt vermoord. Tja, hoe interpreteer je zoiets? Hitler noemde ze consequent 'Mein Führer'.
De documentaire van Veiel bevat vooral scenes uit diverse interviews en die spreken alle voor zich. In een rustig verteltempo wordt het zelfbeeld van Leni Fiefenstahl toch echt ontzenuwd. Er blijft niet veel van haar over. Maar ook in retrospectief komt zij niet verder dan: "Aber alle waren doch begeisterd von den Nazi's, ich auch!" Maar de moed om te zeggen: nu, achteraf, moet ik in alle nederigheid bekennen dat ik fout zat en dat betreur ik, die moed kon ze niet opbrengen. Terwijl dat kleine beetje moed een enorme impact op haar reputatie zou hebben gehad. En ze werd nota bene 101 jaar oud! Zij koos een andere weg. Voor mij is dit hoofdstuk nu wel definitief afgesloten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten