maandag 6 november 2017

Hangt de werkelijkheid af van wie haar waarneemt?


In een uitgebreid interview in de NRC van afgelopen weekend stelt Amerikaanse-Duitse-Joodse cultuurfilosoof Susan Neiman dat we leven in een tijd van ideologieën die zo dominant zijn geworden dat ze worden waargenomen als feiten. Ze doelt dan met name op het neoliberalisme, de evolutionaire psychologie en het postmodernisme. Met name in het postmodernisme heeft de idee postgevat dat de werkelijkheid afhangt van wie haar waarneemt. De gedachte is ingegeven door Foucault die stelde dat waarheid relatief is.


Daarmee zou natuurlijk de basis onder de idee van 'werkelijkheid' wegvallen. Het begrip werkelijkheid veronderstelt enige objectiviteit en als die niet zou bestaan, als we niet meer kunnen afspreken wat 'waar' is dan kan iedereen ermee aan de haal gaan. En dat is natuurlijk precies wat we nu overal in in ieder geval de Westerse wereld zien gebeuren. Breitbart is daarvan de meest extreme exponent.

Terecht pleit Neiman ervoor dat mensen zich zo breed mogelijk laten informeren en zich niet beperken tot hun eigen 'bubble'. In laatste instantie leidt zo'n geïsoleerd bestaan natuurlijk tot identiteitspolitiek: alleen het welzijn van de eigen groep is relevant.


Neiman, die sinds de millenniumwisseling in Duitsland woont, verklaart bang te zijn voor een nieuwe burgeroorlog in de VS. Ook al vormen de Trumpaanhangers slechts 30% van de bevolking, ze zijn wel bewapend. En dat is wel het electoraat dat Breitbart bestookt met hun narratief: neofascisme, white supremacy, second amendment en zo voorts. Het enige dat telt - ongeacht de feiten - is het sterkste narratief.

Geen opmerkingen: