Zonder het vraagteken was dit de titel van een artikel van docent sociale en politieke filosofie Gijs van Oenen (NRC 9 juni 2018) Van Oenen betoogt dat de voortdurende roep om openheid, transparantie en democratisering de democratie zelf onder druk zet. Hij constateert dat er sprake is van democratische metaalmoeheid.
De beste manier om die metaalmoeheid te bestrijden is gebruik maken van algoritmes. Letterlijk schrijft van Oenen: "Zoiets als een parlement, maar dan zonder representatie, dus op basis van onze daadwerkelijke voorkeuren en verlangens. Dat is mogelijk doordat we die voorkeuren en verlangens inmiddels al zo veel en zo vaak via allerlei interactieve mechanismen hebben kenbaar gemaakt, en nog steeds kenbaar maken, dat het bestuur inmiddels in staat is om die 'voor ons waar te nemen'. In principe hetzelfde als wat algoritmen doen. Sterker nog, dit zou ook daadwerkelijk algoritmisch kunnen worden gerealiseerd".
Even verderop verklaart Van Oenen doodleuk: "Evenmin zijn algoritmes een heilige graal. Ze werken niet 'neutraal' en ze zijn per definitie niet transparant. We begrijpen niet altijd hoe ze tot hun cnclusies komen. Maar dat geldt voor de bestaande democratische praktijk ook; denk aan het eeuwige geklaag over de achterkamertjes. Verder zou het weinig zin hebben om te eisen dat algoritmes democratisch in elkaar worden gezet. Dat zou de democratische overbelasting die ik nu al zie optreden juist nog verder opschroeven, in plaats van verminderen".
Verbijsterend, deze academische rimram van van Oenen, het zoveelste bewijs dat filosofie allesbehalve wetenschap is. Maar op de manier waarop van Oenen filosofie bedrijft, is het regelrecht gevaarlijk. Hij heeft kennelijk nog nooit van Cambridge Analytica gehoord of hij is al lang in dienst getreden van een partij die van big data leeft. Ook al stelt hij ter geruststelling voor dat het gebruik van algoritmes in democratische besluitvorming gecombineerd zou moeten worden met de tot nog toe gangbare democratische praktijk, zijn voorstel leidt regelrecht naar de dictatuur van de meerderheid. Maar wat nog erger is: van Oenen gaat geheel voorbij aan het feit dat de bezitter van de algoritmes er doorgaans alle belang bij heeft die algoritmes te onttrekken aan democratische controle en iedere vorm van transparantie.
Dat een docent als van Oenen deze valkuilen zomaar over het hoofd ziet, bewijst alleen maar dat een academische opleiding aan hem niet besteed is geweest. Wat een domheid!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten