Het lijkt erop dat het kabinet haast maakt met het ontwikkelen van twee Corona-apps (een tracking- en tracing-app én een gezondheids-app) die van nut kunnen zijn in de intelligente lockdown die onze regering voor ons in het leven riep. Het schijnt dat de overheid zich bij het ontwikkelen van die apps niet hoeft te houden aan de voorwaarden van vrije mededinging, een veeg teken lijkt mij. Net zo veeg als de roodgelipte minister die gedoogt dat de KLM vouchers uitdeelt in plaats van haar klanten terug te betalen, wat overal elders wereldwijd verplicht is.
Over deze Corona apps hebben ruim zestig wetenschappers een brandbrief aan het kabinet geschreven om te waarschuwen tegen overhaaste introductie ervan en om ervoor te zorgen dat er voldoende zorgvuldigheidswaarborgen worden ingebouwd. Want zulke apps zouden zo maar geïntroduceerd kunnen worden, zelfs verplicht kunnen worden om vervolgens nooit meer te verdwijnen. En in tal van andere, de overheid welgevallige situaties, tevoorschijn geroepen en toegepast te worden. Nu is de burger ontvankelijk voor zulke apps omdat onze gezondheid en veiligheid in het geding zijn. Maar straks kan hij ook worden gebruikt voor doeleinden die wij nooit voor ogen hadden. Hij zou kunnen leiden tot discriminatie op grond van '"vermoedelijke ziekte".
De wetenschappers spreken in hun brief niet voor niets van een invasieve technologie, een technologie die in de haarvaten van ons bestaan doordringt en die een enorme impact heeft. Maar zeggen zij, technologie biedt bijna nooit een echte oplossing, de voorkeur moet uitgaan naar minder invasieve oplossingen. Als zulke apps ineffectief en onbetrouwbaar zijn, richten ze meer schade aan dan ze voorkomen en ontstaat schijnveiligheid.
Zulke apps hebben niet alleen betrekking op data-privacy maar ook op de vrijheid van vereniging, het recht op veiligheid, het recht op gezondheid en het recht op non-discriminatie. Evenmin, zo waarschuwen zij, mag er ooit sprake zijn van dwang of verplichting. En, niet onbelangrijk, bij de ontwikkeling en introductie van de apps moet een zeer breed team aan wetenschappers en experts betrokken worden. De inzet van de apps moet omkeerbaar, controleerbaar en transparant zijn.
De WHO heeft al gewaarschuwd voor stigmatisering door tracking en tracing en de geschiedenis leert ons dat het samenspel van surveillance en epidemiologie ook kan leiden tot bedreiging en geweld jegens bepaalde groepen! Denk bijvoorbeeld aan potentiële stigmatisering van zorgprofessionals, die meer dan wie ook risico's lopen. Bovendien, zelfs als de data volledig wordt versleuteld en onmiddellijk wordt verwijderd na het vastleggen, dringt de technologie nog steeds ons privéleven en onze psychologische en morele integriteit binnen.
Ook wat betreft de mate van verplichting hield de minister alle opties open. De wetenschappers beklemtonen dat zulke apps nimmer verplicht mogen worden gesteld en wijzen er voorts op dat vrijwillig niet langer vrijwillig is als gebruik van de apps voorwaarde wordt voor toegang tot bepaalde plaatsen of als controle-instrument voor handhaving.
Tot slot schetsen de wetenschappers een groot aantal kaders voor beleidsontwikkeling, besluitvorming en procesvoering. Ik zou zeggen, let goed op en wees vooral blij dat wetenschappers zich uw en mijn belang aantrekken. Laten we vooral heel terughoudend en voorzichtig zijn bij de overwegingen of zulke Corona-apps wel wenselijk en toepasbaar zijn. Het gaat niet alleen om onze gezondheid maar ook om onze democratie!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten