Rupsje Nooitgenoeg moet snel de Dodo achterna!

 

Hoogleraar aan de Universiteit van Utrect, Ingrid Robeyns, die zich verzet tegen extreme rijkdom, wijst erop dat een groep miljonairs in Davos zich op het standpunt heeft gesteld dat het huidige economisch systeem met zijn oneerlijke belastingen ons alleen maar stagnerende lonen, een afbrokkelende infrastructuur,m falende openbare diensten en destabilisering van de democratie heeft opgeleverd.

Robeyns publiceerde onlangs haar boek Limitarisme: pleidooi tegen extreme rijkdom, waarin zij een lans breekt voor een bovengrens aan de persoonlijke rijkdom die een individu kan vergaren. De argumentatie hiervoor ligt voor de hand: de grootste vermogens bij de kleinst denkbare groep van topvermogens, de daarmee gepaard gaande politieke macht, de uitholling van de democratie maar ook het aandeel in de klimaatverandering. De jaarlijkse uitstoot per persoon bedraagt voor de armste helft van de wereldbevolking minder dan anderhalve ton CO2 per jaar maar de 1 procent allerrijksten stoten per jaar 101 ton uit.

Robeyns wijst erop dat niemand kan zeggen dat hij het verdient om decamiljonair (een vermogen hoger dan 10 miljoen) te zijn. Anders gezegd: niemand wordt op eigen merites miljonair. Er zijn twee factoren die hierin een grote rol spelen. In de eerste plaats het toeval: waar stond je wieg, wie waren je ouders, welke talenten kreeg je mee, allemaal factoren war je als individu geen invloed op uit kunt oefenen. Maar de tweede factor is minstens zo belangrijk: de instituties die vorige generaties hebben opgebouwd om welvaart te creëren en dat is allemaal verwezenlijkt door voorgaande generaties. Nobelprijswinnaar Herbert Simon schatte dat 90 procent  van alle inkomen terug te voeren is op dergelijk 'sociaal kapitaal'.

De tegenstanders van maatregelen om extreme rijkdom een halt toe te roepen spreken natuurlijk graag van jaloeziebelasting maar jaloezie speelt in deze discussie geen enkele rol. Voor mij persoonlijk weegt de politieke invloed het zwaarst omdat die vooral wordt aangewend om de democratie te ondergraven. Oxfam Novib rapporteert ons jaarlijks hoe groot de ongelijkheid ieder jaar weer is geworden, exponentieel is gegroeid. Criticasters zeggen dan dat die superrijken zoveel doneren maar ook dat is een slecht argument. We willen geen wereld waarin caritas hier en daar wat aalmoezen rondstrooit, wie miljarden heeft kan zich gulheid permitteren, daar word je geen beter mens van. Het is slechts een kwesti8e van tijd dat de eerste biljonair zich aandient. Zoveel rijkdom is pervers en immoreel, daar gaat het om.