In Trouw staat een kwaadaardige en vernietigende recensie van ene Ronald Rovers over de jongste film van Kirill Serebrennikov: Das Verschwinden des Josef Mengele. Hij verwijt de cineast een fictieverhaal te hebben gepubliceerd. Rovers meent dat de kleinzielige gedachten van fictieschrijvers even interessant zijn als die van de gemiddelde klinker op straat. Ach ja, je gaat er met gestrekt been in en dan maar zien wat er voor rotzooi over blijft. Ook verwijt Rovers de cineast niet één nieuw inzicht geleverd te hebben over Josef Mengele. Dat mag op zich juist zijn maar deze opmerking is alleen relevant voor mensen die redelijk op de hoogte zijn van de Holocaust, de SS-ers, de Rattenlijn en de vlucht van nazi's naar Zuid Amerika. Ik reken mijzelf wel maar Rovers niet tot deze laatste categorie.
Juist nu extreem rechts in opmars is, wereldwijd, juist nu de Hitlergroet weer heel aantrekkelijk geworden blijkt voor hordes ongedierte, juist nu de nationale vlaggen gekaapt worden om mensen van elders massaal te remigeren zeg maar rustig deporteren, juist nu is een film over de nazi's per definitie relevant. Serebrennikov is een gerespecteerd filmmaker, die door Poetin regelmatig is vastgenomen en veroordeeld. Hij neemt het als homoseksueel op voor de LHGBTI-gemeenschap in Rusland en hij veroordeelde de annexatie van de Krim. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat elk product van zijn hand ook meteen deugt maar ik vond deze film wel degelijk een integer verhaal.
Ja, de film is gebaseerd op een boek van Olivier Guez en veel van de daarin vervatte dialogen, waaronder de gesprekken tussen zoon Rolf en zijn vader, zijn door schrijver en/of cineast bedacht. Dat is in zekere zin jammer maar het hoeft geen beletsel te zijn voor het waarheidsgehalte van de film. Ik zou Rovers willen aanraden het boek van Bettina Stangneth over Eichmann in Argentinië te lezen. Dan kan hij zelf vaststellen dat het beeld dat Guez vormde van Mengele aansluit bij het meer filosofische verhaal van Bettina Stangneth, die in haar indrukwekkende boek meer documentair-historische diepgang biedt.
Zoals gezegd, ik vond deze film van Serebrennikov, die begint in zwart-wit, een integere verfilming die ons laat zien dat de meeste nazi's die, al of niet via de Rattenlijn, terecht kwamen in Zuid Amerika (niet zelden na een voor hen gunstige interventie van het Vaticaan!) overtuigde nazi's bleven, tot aan hun dood. Stangneth verwierp het beeld dat Hannah Arendt schetste: de Schreibtischmörder. Als dat beeld klopte kan men niet verklaren waarom deze oorlogsmisdadigers tot aan hun dood fervente nazi's bleven. Dankzij die merkwaardige en enigmatische Nederlander Willem Sassen, weten we hoe deze voormalige nazi's zich met elkaar onderhielden in hun Zuid-Amerikaanse jaren.
Tegen Ronald Rovers zou ik willen zeggen: schaam je en doe je huiswerk nog eens overnieuw. Maar laat ik positief afsluiten: een prachtrol van August Diehl!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten