Heeft Spalding gelijk?

De Britse kunsthistoricus, tevens oud museumdirecteur en curator, Julian Spalding legt in de NRC van 11 juli jl uit waarom het nieuwe Rijksmuseum, waarvan ik net als u mede-eigenaar ben, mislukt is. Zo´n mening wordt natuurlijk al gauw uitgelegd als kinnesinne. We waren collectief zo blij met het nieuwe Rijks dat we kritiek niet pikken, al helemaal niet van een buitenlander.
Nu kan ik er zelf niet over meepraten want ik ben nog niet in het nieuwe Rijks geweest. De wachttijden zijn me nog te lang, ik wacht wel tot de hausse aan toeristen is vertrokken. Maar ik moet zeggen dat Spalding wel met een uiterst valide redenatie komt. Een museum, zegt hij, is er niet voor de kunst maar voor de beschouwer ervan, het publiek. En als we uitgaan van de premisse dat kunst de geest moet scherpen, vragen doet stellen, confronteert en leert, zorg er dan voor dat het publiek iets wijzer wordt van het hoe en waarom. Plaats schilderijen of objecten in een duidelijk verband. Bijvoorbeeld, in plaats van de moderne kunst ergens op zolder weg te stoppen, zou het Rijks ook hebben kunnen openen met de moderne kunst, om het publiek vanuit dat min of meer bekende referentiekader mee terug te nemen naar verder weg liggende oorsprong en bronnen.
De kritiek van Spalding op de huidige directie is zeer fors. Hij verwijt Pijbes en de zijnen alleen maar aan het oppoetsen van het tafelzilver te hebben gedacht en het publiek geheel vergeten te zijn. Hij is alleen lovend over de staat waarin de kunstwerken verkeren, die noemt hij uitstekend. Maar al het andere, variërend van toiletten tot restaurant, van bewegwijzering tot belichting, het is allemaal ondermaats. Als hij gelijk heeft, is die verbouwing van het Rijks wel heel erg duur uitgevallen.
En wat belichting betreft, die is in vele musea vaak ernstig onder de maat, zoals ik onlangs nog in het gemeentemuseum te Arnhem kon vaststellen ofschoon het nergens zo bont wordt gemaakt als in het Museum voor Schone Kunsten in Brussel. Daar heeft men een prutser met de belichting belast.

Zoals ik al zei, ik kan er (nog) niet over meepraten maar als ik het Rijks eindelijk kan bezoeken, zal ik de kritiek van Spalding in het achterhoofd houden. Overigens, Spalding spuit zijn kritiek niet zomaar. In het voortraject is hij door de toenmalige directeur van het Rijks, Ronald de Leeuw, verzocht te adviseren aangaande de inrichting van het gerenoveerde museum. Hij kan nu slechts constateren dat er met die adviezen niets is gedaan. Dat Spalding daarnaast een verklaard tegenstander van conceptuele kunst is, neemt hem onmiddellijk voor mij in. Iemand die Damien Hirst een oplichter noemt heeft mijn volledige sympathie. Ik kom hier op terug.