donderdag 17 april 2014

Hoeveel ongelijkheid kunnen we verdragen?


Thomas Piketty is hoogleraar economie in Parijs en hij heeft naar de mening van Nobelprijswinnaar Paul Krugman en vele andere vermaarde economen een boek geschreven dat wordt beschouwd als misschien wel het belangrijkste werk van dit decennium. De titel van het boek luidt Le capital au XXI siècle en Piketty behandelt hierin met name de scheve verdeling van rijkdom, wereldwijd.

Konden we afgelopen weekend in de Volkskrant al lezen dat de inkomensverschillen in Nederland steeds groter worden, Piketty laat zien dat deze trend wereldwijd speelt en wat erger is: niet is te stoppen. Met als gevolg extreme economische ongelijkheid tussen een werkende massa en een rentenierende toplaag.

En de reden is een simpele: het rendement op vermogen houdt geen gelijke tred met de groei van de economie. Gemiddeld is het rendement op vermogen 4 tot 5 procent, terwijl de economische groei bijna nergens ter wereld meer boven de 4 procent uit terwijl voor de middellange termijn een groei van hoogstens 2 procent (mits we schone energiebronnen vinden) haalbaar zou kunnen zijn.

Ongelijkheid is niet per se verkeerd, aldus Piketty maar wanneer de ongelijkheid nutteloos en excessief wordt, gaat het mis. De enige manier om deze gevaarlijke trend te keren is het afstraffen van kapitaalvlucht en progressieve belastingen op grote vermogens en erfenissen van grote vermogens. Wanneer grootmachten elkaar economische sancties op kunnen leggen, kan men niet met droge ogen blijven beweren dat er geen maatregelen tegen belastingparadijzen als bijvoorbeeld de Bahama's of Jersey genomen kunnen worden.

In Europa worden we gehinderd door het niet bestaan van een politieke unie. Daardoor is het bijvoorbeeld mogelijk dat Londen nu aantrekkelijke belastingmaatregelen treft om grootkapitaal uit Amsterdam weg te lokken. Juist in deze dagen zien we het Amerikaanse Starbucks deze verhuizing ondernemen.

De ongelijkheid die we nu kennen betekent dat de rijkste paar procent van de grote economieën 60 tot 70% van het kapitaal bezitten. Je hoeft er niet voor doorgeleerd te hebben om je te realiseren dat dit een perverse situatie is die niet verenigbaar is met een moreel gezonde en beschaafde samenleving. Piketty noemt dit de centrale tegenstelling van het kapitalisme. Hopelijk wordt zijn boek snel vertaald.


bron: NRC 16 april 2014

Geen opmerkingen: