Een deel van de Catalanen wil al decennia lang volledige onafhankelijkheid. De schatting is dat ongeveer de helft van het taalgebied dat in totaal 5,3 miljoen kiezers telt, als zelfstandige republiek verder wil. Catalonië heeft 7,5 miljoen inwoners bij een oppervlakte ter grootte van driekwart Nederland.
Er zijn bij het referendum gisteren 2,2 miljoen stemmen uitgebracht. Tegen stemde 7,8 procent, blanco 2 procent, ongeldig 0,9 procent en 89,3 procent stemde voor. Het aantal stemmers vertegenwoordigde 41,5 procent van de Catalaanse bevolking. Op het totaal aantal kiesgerechtigden heeft dus 37 procent voor onafhankelijkheid gestemd. Is dat genoeg voor een parlement om eenzijdig de onafhankelijkheid uit te roepen?
De eerste vraag is natuurlijk waar die tweede helft is gebleven en hoe zij over de politieke aspiraties van hun woongebied denken. Mag je ervan uitgaan dat de thuisblijvers allemaal nee-stemmers waren? Dat is natuurlijk al te kort door de bocht.
Ook in Spanje geldt: wat is nu precies de waarde van een referendum? Catalonië maakt al sinds jaar en dag deel uit van Spanje en het Spaanse hooggerechtshof heeft het referendum ongrondwettelijk verklaard. Hoe gerechtvaardigd is het Catalaanse streven naar onafhankelijkheid? Of zijn het ook hier weer machtshongerige politici die die het volk een glibberig pad op hebben gelonkt?
Dat de Spaanse regering ervoor koos geweld te gebruiken tegen haar eigen burgers die, grondwettelijk of niet, uiting wilden geven aan hun drang naar onafhankelijkheid is natuurlijk een ongelooflijke blunder. Daarmee heeft de nationale regering de separatistische gevoelens alleen maar aangewakkerd. Waarom beperkte Rajoy, die alleen maar in termen van oorlog wilde spreken, zich niet tot de mededeling dat het referendum en de uitslag ervan niet zouden worden erkend. Hij hoefde alleen maar te refereren aan het Hooggerechtshof. Anders gezegd: dit komt nooit meer goed.
En het kan nu alleen nog maar erger worden. Als later deze week het Catalaanse parlement het referendum behandelt is de kans groot dat eenzijdig onafhankelijkheid zal worden uitgeroepen. De Spaanse regering kan dan niet anders dan de Catalaanse regering in hechtenis nemen.
Er wordt al geroepen om bemiddeling tussen de Spaanse regering en de Catalanen en daarbij wordt naar Brussel gekeken. Maar Brussel is niet onafhankelijk genoeg om zo'n rol te kunnen spelen. Brussel kan geen afstand nemen van de positie die de Spaanse overheid heeft ingenomen. Het toestaan van afscheidingen zou een Doos van Pandora zijn en zou vele onafhankelijkheidswensen fors nieuw leven inblazen. Daar zit niemand op te wachten.
Kortom, waarom nemen de Catalanen geen genoegen met hun huidige status als autonome regio? Laten we wel zijn: natiestaten zijn vaak constructies gebouwd op de machtsverhoudingen uit allang vervlogen tijden. Die constructies zijn in beton gegoten en kunnen doorgaans alleen met geweld worden doorbroken. De daar doorheen lopende regionale sentimenten zijn bijna altijd veel sterker en worden van generatie op generatie overgedragen. Denk aan Kosovo, denk aan Schotland, denk aan Catalonië en denk in dit verband ook eens aan de Koerden.
Het is dus ingewikkeld en het vergt geduld, empathie en diplomatie om uit dit soort problemen een uitweg te vinden. Het Spaanse antwoord met geweld is de meest stompzinnige reactie.
3 opmerkingen:
Het recht op zelfbeschikkingsrecht, onafhankelijkheid en daaruit voorvloeiende zelfbestuur is vastgelegd in internationale verdragen. De verdediging in principale van dit grondrecht ontbreekt in dit artikel, dus mogen we concluderen, dat de heer Nuy het pad van de democratie heeft ingeruild voor opportunisme.
Inhoudelijk deugt het verhaal van de heer Nuy ook niet, als we naar zijn argument van de opkomst kijken, die met 41% niet erg hoog is, maar wel onder de dreiging van geweld door de Spaanse regering tot stand is gekomen, en dat bewijst vooral de vastbeslotenheid van de Catalanen.
Het is niet 'in principale' maar 'ten principale'. Ik denk niet dat er veel Catalanen zijn die zich lieten intimideren door de Spaanse politie. Het grondrecht waar u aan refereert bestaat niet op de door u bedoelde wijze. Ik hoorde gisteren natuurlijk weer een halve gare van de FNP die in alle ernst zelfstandigheid voor de Friezen eiste. Hij is - gelukkig maar - een van de tien van zulke malloten die tussen de Friese meren rondhuppelt.
De heer Nuy tracht zijn stelling over de 41% opkomst die in zijn ogen weinig en dus niet representatief zijn te staven, door het argument dat die opkomst sterk beïnvloedt is door het overheidsgeweld, en het massaal in beslag nemen van stembiljetten, en het sluiten van stembureaus te bagatelliseren.
Ook ontkend hij de geschetste grondrechten vastgelegd in internationale verdragen, die bestaan gewoon niet zo redeneert hij.
Het recht om burgers hun mening te vragen, over zelfbeschikking etc. valt gewoon onder de vrijheid van meningsuiting, maar heeft geen enkele wettelijke status in een democratie, tenzij dit op democratische wijze in wetgeving of door het parlement is vastgelegd.
Dit is geheel iets anders dan met geweld dat grondrecht te verhinderen.
Een reactie posten