maandag 6 november 2017

Het einde van de natiestaat?


In deze tijden waarin we enerzijds een terugverlangen naar de klassieke natiestaat zien en anderzijds separatistische bewegingen zien ontstaan is het zaak eens hardop na te denken over die natiestaat. Is dat concept nog een lang leven beschoren en is de natiestaat wel het beste antwoord op de vragen en noden van de moderne burger?


Iemand die daar hardop over nadenkt is de Duitse politicologe Ulrike Guérot. De bijgaande portretfoto's zijn van Patrick Post, vermeldenswaard omdat het zulke prachtige foto's zijn. Het lijken wel schilderijen van Otto Dix of een van zijn tijdgenoten! Maar dit terzijde. (Op last van een door de fotograaf ingeschakelde advocaat heb ik de foto's helaas moeten verwijderen; dit geschiedde op 29 juli 2018 om 09.49 uur) In de Trouw van 4 november stond een prachtig interview dat Co Welgraven met Guérot had. Zij is ervan overtuigd dat de natiestaat zijn langste tijd wel heeft gehad. (zie: de-natiestaat-sterft-leve-de-eurorepubliek

Natuurlijk zijn er in alle Europese naties bewegingen ontstaan die de burger vaste grond onder de voeten willen geven door ze terug te leiden naar het klassieke concept van de natiestaat. Maar dat zijn vooral politici die graag vlaggen zien wapperen en politieke macht proberen te vergaren op het thema immigratie of varianten daarop. Guérot gelooft daar niet in, de weg terug leidt slechts tot desillusies, niets meer dan nostalgie.

Voor Guérot staat vast dat burgers eerst en vooral in hun regio geworteld zijn, daar voelen ze zich thuis.In elke natiestaat kom je momenteel het fenomeen tegen dat de burgers zich verzetten tegen de heersende politieke elites omdat ze zich niet gehoord voelen. De moderne stadsregio is vele malen belangrijker dan de allesbestierende natiestaat.

Guérot bepleit een Republiek Europa met een sterk verbeterd parlement: "Mijn doel is die Europese Republiek waarin alle burgers dezelfde rechten hebben, dat er bijvoorbeeld één uniforme werkloosheidswet is met dezelfde uitkering, van Denemarken tot Portugal en van Ierland tot Griekenland. Voor mij zijn niet de nationale staten soeverein maar de burgers, díe beslissen".

Hoe dit ideaal van een Europese Republiek voor burgers gerealiseerd moet worden moet nog nader worden onderzocht en uitgewerkt. Koningen hoeven niet te verdwijnen en talen moeten vooral blijven bestaan. In een dergelijke republiek is er geen sprake meer van een Brexit en zou Catalonië allang de gewenste status hebben verkregen.


Interessant hoor, deze Ulrike Guérot en vooral ook relevant. Haar boek Waarom Europa een republiek moet worden is dan ook uiterst belangrijk en actueel. Of het haalbaar is, zullen we eerst over jaren vast kunnen stellen. Maar laten we vooral beginnen haar gedachten eens serieus te nemen en vooral uit te werken.


1 opmerking:

John Wervenbos zei

Ja de 21e eeuw en Europa, Europa... Wat zal het brengen? Wij maken alleen het beginstukje mee. En dat is al spannend genoeg... Inderdaad een opvallende verschijning, letterlijk en figuurlijk deze Ulrike Guérot. Haar onverbloemde pleidooi voor een eurorepubliek is prikkelend. Zal bij boekhandel Donner eens een blik in haar boek werpen. Hoe verhoudt het zich tot ideeën van Václav Havel over Europa en de Europese Unie, zal ik me dan met name afvragen. Vergelijkingsmateriaal: Oh Well (Cahier, 23 november 2017).