vrijdag 25 januari 2019

Hebben planten intelligentie of gevoel?


Bijna alle koolstof op aarde komt van planten en zonder planten zou er geen mens zijn. Planten maken immers de atmosfeer geschikt voor onze soort en bovendien voorzien ze ons van voedsel. Wij gaan tamelijk achteloos met planten om maar realiseren ons niet dat planten waarnemen en communiceren met hun omgeving. Ze onttrekken voedselstoffen aan schimmels en geven in ruil daarvoor suikers terug. Dat proces verloopt via een soort onderhandelingsproces waarbij de behoeftes op elkaar worden afgestemd.


Ook geven planten voedingsstoffen aan elkaar door en waarschuwen ze elkaar in geval van gevaar. Er zijn voorbeelden bekend waarbij planten of bomen bij een invasie van schadelijke insecten chemische stoffen afgeven aan hun omgeving waardoor andere insecten worden aangetrokken om de indringers te verdrijven of op te eten. Of ze waarschuwen met die geur hun soortgenoten. De geur van pas gemaaid gras is in feite een alarmkreet.Dat planten op licht reageren is iedereen wel zo'n beetje bekend maar planten reageren ook op aanrakingen, zoals bijvoorbeeld het kruidje-roer-me-niet. Ook reageren planten op zout in de bodem en passen hun wortelgroei daar op aan.


Nu is uit recent onderzoek gebleken dat planten kunnen 'horen'. Het geluid van zoemende bijen wordt bijvoorbeeld opgevangen door de bloemen van een plant die in reactie daarop zoetere nectar gaat produceren om zodoende de kans op succesvolle bestuiving te vergroten. Wilt u meer over dit alles weten? Kijk dan eens hier of hier.

We moeten ervoor oppassen aan planten menselijke eigenschappen toe te dichten. Planten hebben geen brein of een centraal zenuwstelsel. Maar ze zijn enorm veel ingewikkelder en 'slimmer' dan wij ons realiseren. En dat maakt ze zo fascinerend. Het zou echter te ver gaan planten intelligentie toe te dichten of gevoel. Die begrippen zijn te zeer verbonden aan de menselijke soort.


Er is overigens een simpele reden waarom planten en bomen geen brein hebben of geen pijn kunnen voelen. Pijn is een signaal aan het lichaam om bijtijds het vege lijf te kunnen redden. Maar een plant of boom kan zich nooit uit de voeten maken en zou dus helemaal niet gebaat zijn bij pijnsensatie. Hetzelfde geldt voor een brein: een plant of boom hoeft nooit een beslissing te nemen over linksaf of rechtsaf, dus wat zou een boom met een brein moeten?  En wat zou het nut van ogen zijn als er zoveel andere, veel slimmere manieren zijn om met de omgeving te communiceren?

U ziet het, de natuur is ongelooflijk vindingrijk en stelt alle leefvormen in staat zich maximaal aan te passen aan per definitie veranderende omstandigheden. De natuur heeft helemaal geen schepper nodig, maar dat wist u allang natuurlijk.



Geen opmerkingen: