vrijdag 30 oktober 2020
woensdag 28 oktober 2020
dinsdag 27 oktober 2020
maandag 26 oktober 2020
A life on our planet
Voorafgaande aan de jongste documentaire van David Attenborough A life on our planet wordt een documentaire over Greta Thunberg aangeprezen. Een documentaire die ik niet zal gaan zien, ook al kan ik niet precies aangeven waarom niet. Ik vermoed dat de leeftijd hier een grote rol speelt. Ik wil zeker niet badinerend over de Zweedse klimaatactiviste spreken, het is verfrissend en opmerkelijk dat zij zo'n rol kan spelen in het debat over de opwarming van de aarde. Volwassenen die haar proberen af te serveren, en er zijn er genoeg die dat menen te moeten doen, zouden zich diep moeten schamen.
Maar in wat ik tot nog toe van Greta Thunberg waarnam, ontbreekt de zin voor betrekkelijkheid. Zij lijkt behalve door oprechte en helaas terechte zorgen over het klimaat vooral door woede gedreven te worden. Hoe begrijpelijk en gerechtvaardigd die woede ook is, ik prefereer toch nadrukkelijk de lankmoedigheid van de 94 jarige David Attenborough. Bij hem geen woede of opgewonden verhalen maar een rustige verteltrant, even prachtige als indrukwekkende en vooral zorgwekkende beelden, een onontkoombaar verhaal. Waar Thunberg uitroept 'I want you to panic!' zegt Attenborough 'There is still hope!'
Deze documentaire geeft een overzicht van de zeventigjarige carrière van de bioloog Attenborough en hij schetst de ontwikkeling van het ecosysteem aarde aan de hand van drie waarden die hij voor elk decennium sinds 1950 weergeeft: de wereldbevolking, de hoeveelheid koolstof in de atmosfeer en de resterende wildernis. In 1950 bedroeg de wereldbevolking 2,6 miljard en nu in 2020 zitten we al op 7,8 miljard. Het aandeel koolstof in de atmosfeer is gestegen van 300 naar 400 ppm en de resterende wildernis bedraagt nog slechts zo'n 30%. Meer getallen hebben we niet nodig om ons de ernst van de situatie te doen realiseren.
Het probleem is dat deze documentaire vooral preken voor eigen parochie is. Ik denk niet dat klimaatontkenners hier naar willen kijken. Toch is het verhaal van Attenborough onvermijdelijk en onweerlegbaar. Het zou verplichte kost moeten zijn op alle scholen in de hele wereld maar vooral voor alle parlementen en alle regeringen overal ter wereld. Of dat voldoende is om het gevoel voor urgentie te kweken dat nodig is om de wereld te behoeden voor een catastrofaal einde van de menselijke soort? Je moet je zelfs afvragen of het wel zo'n ramp is als de menselijke soort zichzelf ombrengt. Misschien dat er dan een nieuw evenwicht kan ontstaan, misschien dat zich dan nieuwe biodiversiteit kan ontwikkelen, wij mensen voegen niets toe, we breken slechts af.
Ik ga niet meer in gesprek met klimaatontkenners, zoals ik ook gelovigen en complotdenkers bij voorkeur links laat liggen. Gelukkig zijn er genoeg anderen die zich ervoor in willen spannen onvermoeibaar het belang van wetenschap te blijven bepleiten. Maar juist bij klimaatontkenners, gelovigen en complotdenkers valt wetenschap niet in vruchtbare aarde. De essentie van wetenschap is dat zij betwijfeld moet worden maar niet door de eerste de beste nitwit die een mening belangrijker vindt dan een feit. De wetenschap moet juist door de wetenschap betwijfeld worden. Iets is wetenschappelijk juist en waar zolang experimenten uitgevoerd en herhaald kunnen worden en tot nieuwe experimenten aantonen dat een these wetenschappelijk onderuit kan worden gehaald.
Ook al was hij voor eigen parochie, het is een indrukwekkende, even prachtige als zorgwekkende documentaire, dit A Life on our Planet.
vrijdag 23 oktober 2020
woensdag 21 oktober 2020
The Painted Bird
In 1965 werd The Painted Bird van de Pools-Amerikaanse schrijver Jerzy Kosinski gepubliceerd, een jaar later vertaald in het Nederlands. Ik heb het boek destijds gelezen, ik zie de cover nog zo voor me. De Tsjechische regisseur Václav Marhoul heeft het boek nu verfilmd, een epos in zwart-wit van bijna drie uur. Op basis van de trailer en wat publicaties rondom de film ging ik de film in mijn eentje bekijken. Niemand uit mijn omgeving had er echt zin in. Ten onrechte, overigens. Alleen al vanwege de jongen Joska, die onvergetelijk gespeeld wordt door Petr Kotlár.
Het verhaal speelt zich af tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog ergens in wat ik maar Groot-Slavië noem, het gebied tussen Tsjechië, Hongarije, Transsylvanië en Oekraïne. De jongen is alleen overgebleven en gaat op zoek naar zijn ouders maar heeft geen idee waar hij hen zoeken moet. Hij zwerft door voornamelijk achterlijke gebieden, bevolkt door achterdochtige arme boerenfamilies die er animistische gebruiken op na houden.
Het is een heroïsch verhaal geworden, een avonturenfilm. Maar dan wel avonturen in de duistere mensenwereld. Dat er wreedheid bestaat, weten we. En in tijden van oorlog treedt die wreedheid wel heel erg expliciet aan de oppervlakte. Dus gewelddadige scenes met nazi's, Russen en Kozakken kunnen ons in deze film nauwelijks verbazen.
Maar Joska lijkt rond te zwerven in een wereld waar Rutger Bregman liever niet van droomt. Eerlijk gezegd is de hoeveelheid wreedheid die het joch te verduren krijgt wel een overdosis. Ik betrapte me halverwege de film, toen ik al heel wat geweld voorbij had zien komen, en toen Joska over een ijsvlakte kroop, op de gedachte: "ze zullen hem toch niet ook nog eens door het ijs laten zakken hè?" Maar jawel hoor, ook dat bleef hem niet bespaard.
En dat een goedbedoelende priester hem uitgerekend bij een sadistische pedofiel onderbrengt is ook wel veel van je voorstellingsvermogen gevraagd. Net als de nymfomane die de jongen van hoogstens 12 jaar ontmaagdt. Tijdens de film vraag je je af wat al deze wreedheid met de jongen zal doen. En er zijn drie scènes waarin Joska op even wrede wijze wraak neemt op zijn belagers, op de pedofiel (ik zag twee andere bezoekers vóór mij naar elkaar een duim opsteken bij deze scène), op de nymfomane en op een marktkoopman ergens in Oekraïne. Natuurlijk is die wraak begrijpelijk en zelfs te rechtvaardigen maar je houdt je hart vast. Overigens wordt er in de film ook anderen behoorlijk wat wreed geweld aangedaan.
Kortom, in het universum dat Kosinski, respectievelijk Marhoul ons voorschotelen kun je bepaald niet beweren dat de meeste mensen deugen. Er was gewoon te veel wreedheid. Een enkele keer ook heel ongeloofwaardig. Zoals in de scène waarin Joska misdienaar is bij de opvolger van de goedbedoelende priester en met het missaal achteruitlopend van de altaarverhoging afdondert waarop de gezamenlijke kerkbezoekers hem prompt in een gierput gooien. Op enkele scènes na wordt het geweld overigens niet direct gefilmd, juist doordat de camera op het moment suprême zich van de scène afkeert weet je dat er iets vreselijks wordt voltrokken. De impact is er niet minder om. Alleen de allereerste scène wordt direct gefilmd in beeld gebracht. Je zit meteen strak in je stoel en je hoopt dat niet de hele film gevuld zal zijn met dit soort beelden.
Maar ondanks deze kritiek vond ik het toch een monumentale film. De zwart-wit beelden waren bij tijd en wijle betoverend en in het begin deden ze me vooral aan de Hongaarse cineast Béla Tarr denken, die het werk van de Hongaarse schrijver László Krasznahorkai zo onvergetelijk verfilmde. Ook de verschillende personages, en er trokken er nogal wat aan ons voorbij, waren fantastisch gecast.
En het verhaal dat de film vertelt is het verhaal van xenofobie. Alles en iedereen die niet direct als eigen wordt herkend, wordt onmiddellijk verstoten. Dat overkomt de geverfde vogel, dat overkomt Joska. Het is een verhaal van alle tijden en we lijken er maar niets van te leren.
dinsdag 20 oktober 2020
Relatiedrama's
Twee films gezien de afgelopen dagen die beide een relatie die onder druk komt te staan als thema hadden. On the rocks is de jongste film van Sofia Coppola (die we onder andere kennen van Lost in Translation, een prachtige film, eveneens met Bill Murray) en The Nest, de tweede rolprent van Sean Durkin.
On the rocks is meer comedy rond een jonge moeder, voortreffelijk vertolkt door Rashida Jones en haar vader die onovertroffen geportretteerd wordt door Bill Murray, een acteur die je nooit teleurstelt. Mooi gefilmd tegen het decor van een grote Amerikaanse stad. Het verhaaltje is wel heel dun: getrouwd stel, twee kleine schoolgaande kinderen, de man is druk met het opzetten van zijn eigen zaak en heeft dan, 'uiteraard', nauwelijks tijd of aandacht voor zijn echtgenote. Doordat de man niet erg duidelijk is over wat hij allemaal doet en hoe hij tegenover zijn medewerk(st)ers staat, krijgt de echtgenote het gevoel dat er iets niet klopt. Haar vader treedt prompt doortastend op en laat wat navraag doen naar zijn schoonzoon en haalt zijn dochter over om samen met hem zelf de privé detective uit te hangen. De scenarist maakt het zichzelf wel wat gemakkelijk door de echtgenoot voortdurend vaag te laten doen. Als de echtgenote met haar man wil praten over de schoolkeuze voor een van de kinderen zegt de man onmiddellijk: ik vertrouw jou daar blindelings in. Geen echtgenote zou met dat antwoord genoegen nemen. Dat vader en dochter tegen het einde van de film ook met elkaar nog een confrontatie aangaan kan het magere plot niet redden. Maar het was wel een onderhoudende en aangename film. Niet een film die lang in je geheugen achter zal blijven.
In The Nest hebben we ook te maken met een jong echtpaar met twee kinderen. Het echtpaar wordt overtuigend gespeeld door Carrie Coon en Jude Law. De echtgenoot is een zeer ambitieuze man die zichzelf heeft wijsgemaakt dat hij zakelijk succes van formaat moet zien te bereiken. De oorzaak voor zijn brandende ambitie ligt vermoedelijk in zijn jeugd, zoals één korte scene in de film ons moet doen vermoeden. Het fijne ervan komen we niet te weten. Hij doet voorkomen alsof hij van een oude zakenrelatie een voorstel heeft gekregen dat hij niet kan weigeren maar de consequentie daarvan is wel dat het gezin uit de VS moet verhuizen naar het VK. Zijn echtgenote voelt niets voor die verhuizing maar u weet hoe dat gaat: de man krijgt zijn zin. Pas in de VK komt de echtgenote erachter dat haar man zelf contact heeft opgenomen met zijn voormalige zakenrelatie. En dan weet je: dit komt voorlopig niet meer goed. En vanaf dat moment gaat het werkelijk op alle fronten fout: de moeder verliest haar paard en het vertrouwen in haar echtgenoot, de echtgenoot komt zakelijk in enorme problemen, de dochter krijgt verkeerde vriendjes en het zoontje wordt op school gepest. Pas wanneer zo'n beetje alle hoop is weggeblazen lijkt er een catharsis te kunnen ontstaan en lijken de gezinsleden zich te realiseren dat alleen hun liefde voor elkaar hen nog kan redden. Ook dit was een onderhoudende film, goed gefilmd en goed gespeeld.
Maar ik heb niet zo veel met dit soort gezinsdrama's, merk ik. Maar als ze goed verfilmd zijn, en dat is hier bij beide films het geval, is het geen straf om naar te kijken.
maandag 19 oktober 2020
Kerkgangers zijn asociaal
Het beroep op kerkgangers en gelovigen om geen gebruik te maken van hun grondwettelijke uitzonderingspositie bleek paarlen voor de zwijnen. In de Rehobothkerk in Barneveld kwamen 200 gelovigen bijeen, in Staphorst en Krimpen aan den IJssel idem dito.
Dit is werkelijk de hypocrisie ten top. Met uitgestreken smoel psalmen zingen en bidden tot je god en je tegelijkertijd niets aantrekken van je medeburgers. Juist in deze tijd is niets zo waardevol als solidariteit. Gelovigen staan op hun achterste benen als hun morele waarden niet voldoende in acht worden genomen door de rest van de samenleving. Maar een simpel beroep op hun solidariteit in tijden van een pandemie wordt domweg genegeerd.
Dit voorbeeld laat zien hoe leeg het morele gehalte is van christelijk Nederland. Zij zijn mijn walging nog niet waardig.
zaterdag 17 oktober 2020
vrijdag 16 oktober 2020
woensdag 14 oktober 2020
Hoe democratisch zijn Amerikaanse verkiezingen?
De founding fathers of America wilden een regering"of the people, by the people, and for the people". Maar echte democratie durfden ze toch niet aan. In een helder artikel in de NRC van 12 oktober legt Galen A. Irwin, emeritus hoogleraar politicologie, nog eens uit hoe de president van de Verenigde Staten niet rechtstreeks door het volk wordt gekozen maar door de kiesmannen (electors), verenigd in het 'electoral college.'
Iedere staat bepaalt zelf hoe kiesmannen geselecteerd worden. Dat kan zelfs onmiddellijk na afloop van de verkiezingen worden gedaan, zodat afzonderlijke staten invloed uit kunnen oefenen op de uitkomst van verkiezingen. Op deze wijze was het mogelijk dat Bush jr Al Gore versloeg in 2000 en dat Trump van Clinton won in 2016. Zowel Gore als Clinton wonnen the people's vote maar de kiesmannen beslisten anders.
Irwin wijst er terecht op dat Nederland oorverdovend stil blijft waar het het ondemocratisch karakter van Amerikaanse verkiezingen betreft, terwijl ons land altijd als een van de eerste klaar staat om andere landen te bekritiseren.
Nederland faalt in de strijd tegen Corona
Met een 'intelligente' lockdown slaagde Nederland erin de eerste Coronagolf in te dammen. Het kostte tijd en moeite, niet iedereen was er even enthousiast over maar het lukte toch het reproductiegetal onder de 1 te krijgen. Zodra de strenge maatregelen werden versoepeld ging Nederland echter helemaal los. Iedereen leek te denken dat het virus definitief verslagen was, ook al bleven de deskundigen waarschuwen voor een heropleving, een tweede golf. Die tweede golf spoelt inmiddels over ons heen en nu blijkt dat Nederland zeer slecht scoort, sterker nog, nergens in Europa zijn de statistieken zo alarmerend als in Nederland. Kijk voor de meest recente statistieken hier. Ik vermoed dat hiervoor vier oorzaken zijn aan te wijzen.
In de eerste plaats is de Nederlander ongelooflijk eigenwijs en bepaald niet volgzaam als het om overheidsmaatregelen gaat. Op zich is dat geen slechte eigenschap maar alles heeft zijn grenzen. U kent het grapje: vraag een Duitser te springen en hij zal vragen 'Hoe hoog?' Vraag het een Nederlander en die zal antwoorden: 'Hoezo?' De Nederlander denkt toch primair: 'dat maak ik zelf wel uit'. En ook bij ons stikt het van de complottheorieën en beterweters.
In de tweede plaats hebben we te maken met een regering die halfslachtige maatregelen neemt. Logische maatregelen worden dringend aanbevolen omdat we allemaal volwassen mensen zouden zijn. Maar verplichte maatregelen worden zoveel mogelijk vermeden. We maken van de maximale snelheid op de snelweg geen adviessnelheid maar het gebruik van een mondkapje mag iedereen zelf bepalen. Het schijnt dat de mondkapjesplicht niet eerder dan per november aanstaande kan worden opgelegd. En de grondwettelijke uitzondering voor gelovigen is al helemaal niet te verdedigen maar wij hebben hier een minister-president die het niet aandurft gelovigen en niet-gelovigen over een kam te scheren.
In de derde plaats en dit is misschien wel de belangrijkste oorzaak - hebben wij een OMT dat de regering adviseert over het te voeren beleid. Dat OMT wordt geheel bemand door het RIVM en zo'n monopoliepositie is zich tegen het gerenommeerde instituut aan het keren. Tekenend in dit verband is de oproep in de NRC van gisteren van een groot aantal wetenschappers aan het RIVM om transparant te zijn over de onderliggende wetenschappelijke data. Daarvan blijkt nu vrijwel geen sprake te zijn. In de UK is dat met SAGE en in Duitsland met Akademie Leopoldina heel anders en veel beter geregeld.
In de vierde plaats hebben wij de infrastructuur voor grootschalig testen en analyse nog steeds niet op orde en dat is ronduit gênant. De minister van volksgezondheid belooft geregeld dat dat probleem spoedig zal zijn opgelost maar voorlopig is daarvan geen enkele sprake.
Juist nu wij lijken te falen in de bestrijding van het Coronavirus is het des te belangrijker dat het RIVM zich bewust is van hoe kwetsbaar het draagvlak voor maatregelen is. Wat meer nederigheid zou het instituut nu wel passen, vermoed ik zo.
Schrijfwijzer
Er is een prachtige website over de Nederlandse taal, Schrijfwijzer. Deze site is opgesteld door Jan Renkema, emeritus hoogleraar tekstkwaliteit. Uitputtend zal de site niet zijn maar als je twijfelt hoe je iets moet schrijven, of welke uitdrukking je ergens moet gebruiken, de kans dat de Schrijfwijzer je vraag kan beantwoorden is heel erg groot.
Prachtig vind ik het stukje Top 33 taalvragen waarin je inderdaad al die taalkwesties terug vindt waar je dagelijks mee geconfronteerd wordt. Renkema legt het allemaal goed aan ons uit, in heldere taal, werkelijk onberispelijk. Slechts één klein voorbeeldje:
Sommige taalcritici verzetten zich tegen zwaar wegen (zwaar zijn en veel wegen). Maar koffers kunnen zwaar wegen en laatste loodjes ook. Dezelfde criticasters vinden ook dat lekker smaken fout is. Dat zou een vermenging zijn van goed smaken en lekker zijn. Bovendien betekent Dat smaakt al dat het lekker is. Toch zijn er geen zwaarwegende argumenten tegen Laat het u lekker smaken.
Heel erg fraai en vooral behulpzaam vind ik het Verwarwoordenboek. Is het aanbevelingswaardig of aanbevelenswaardig, aangedaan of ontdaan, in het geding of in het gedrang, gehemelte of verhemelte, pathetisch of theatraal, uitweiden of uitwijden, en zo voort.
U moet hier beslist eens gaan kijken! Je kunt er uren lang door heen bladeren, of is het doorheen bladeren?
Rutte, premier van de gelovigen
Rutte legt omstandig uit waarom de horeca opnieuw geconfronteerd wordt met strenge maatregelen. Mij lijken die maatregelen terecht en juist. Jammer voor de sector maar het kan niet anders. Dan gaat Rutte verder over de maximale groepsgrootte, dertig personen maximaal. Zonder uitzonderingen, voegt Rutte eraan toe. Om er meteen op te laten volgen dat er grondwettelijke uitzonderingen zijn zoals kerken, demonstraties en bijeenkomsten van de Tweede Kamer.
Dat de Tweede Kamer bijeen moet kunnen komen, lijkt mij evident. Het laatste wat er mag gebeuren is dat de democratie tijdens een pandemie wordt uitgeschakeld. Alleen bananenrepublieken als Hongarije roepen de noodtoestand uit. En ook moet het mogelijk zijn dat burgers demonstreren tegen vermeend onrecht. Maar vermeld er dan tenminste bij dat anderhalve meter afstand en mondkapjesplicht onvermijdelijk zijn. Daar horen we Rutte echter niet over.
Maar dan de kerken. Hoezo kunnen zij een beroep op grondwettelijke uitzondering doen? Omdat wij in de Grondwet een artikel 6 hebben dat de vrijheid van godsdienst regelt. Letterlijk staat er in dat artikel: "Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet".
Ik ben geen jurist maar volgens mij moet het juridisch te onderbouwen, verantwoorden en rechtvaardigen zijn dat ook gelovigen zich aan strenge afspraken houden in tijden van een pandemie. Het behoort ieders burgerplicht te zijn de door de overheid opgelegde maatregelen tenminste na te leven. Dat is wel de essentie van onze parlementaire democratie.
Ik vind dit het zoveelste voorbeeld van stuitend gedrag van onze minister-president. De beste man zit er nu tien jaar, wat mij betreft is zijn houdbaarheidsdatum wel verlopen. Hij mist een kans voor open doel, sterker nog, hij kopt bewust niet raak. Leg mij nou eens uit waarom gelovigen niet hoeven wat wij allemaal wel moeten. Leg mij nou eens uit waarom behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet wel voor mij geldt, maar niet voor de gelovige. Rutte is premier van de gelovigen maar niet van mij!
dinsdag 13 oktober 2020
Wilders en Pavlov
Een medewerker van een ziekenhuis meent een trend te zien die aangeeft dat er meer mensen met een niet-westerse achtergrond op de intensive care terechtkomen en prompt heeft Wilders zijn reactie al klaar staan. Hij twittert: "de operaties van Henk en Ingrid worden uitgesteld omdat de IC's vooral bezet worden door Mohamed en Fatima die onze taal niet spreken en lak hebben aan de regels". Kun je in zo'n korte zin nog meer vooroordelen proppen? Ik denk het niet.
In de eerste plaats betreft het hier geen resultaat van een onderzoek waaruit algemene konklusies kunnen worden getrokken. In de tweede plaats zijn er waarschijnlijk heel plausibele redenen aan te voeren voor een grotere vertegenwoordiging van niet-westerse medeburgers die wellicht de taal niet goed beheersen.
Het probleem voor Wilders is dat hij in deze tijden niet goed kan scoren en dat het wat stilletjes rond hem is geworden. Dus was hij opgetogen over het bericht in een radio-uitzending van Argos. Hier kon hij tenminste weer eens op aanslaan, vol op het orgel gaan. Maar het is het onzindelijke denken dat we nu al jaren van hem gewend zijn. Zouden Henk en Ingrid daar nog steeds voor vallen?
Voor Wilders bestaan er geen morele barrières, die zijn er slechts om geslecht te worden. Asscher sprake van racistische drek. Ik kan wel vinden in die kwalificatie.
woensdag 7 oktober 2020
Kerk = Theater
"Wat maakt een kerk anders dan een theater?" Zo opent het hoofdredactioneel commentaar van de NRC van gisteren. Om er meteen aan toe te voegen: "Dat wil zeggen: als het om corona-regels gaat". Alsof ook de hoofdredacteur, net als onze premier, bang is voor de kerk en haar vertegenwoordigers en haar volgers. Voor mij persoonlijk staat de kerk gelijk aan theater, zij het dat je je in een theater tenminste nog kunt vermaken en als het meezit, er zelfs iets van kunt leren. Dat is mij in een kerk nog nooit gelukt, maar dit terzijde.
Wat zei Rutte ook alweer over voetbalsupporters die een bij een doelpunt stonden te juichen? Ze moesten hun bek houden!. En die supporters zaten in de open lucht hè? En namen de afstandsregels keurig in acht (behalve die Tilburgers dan) Kan Rutte ons misschien uitleggen wat het verschil is tussen indoor zingen en in de open lucht juichen en hoe dat verschil ertoe kan leiden dat het eerste wel maar het tweede beslist niet mag? Ik ben wel klaar met deze minister president, die niets doet wat ook maar een beetje op 'leiding geven' lijkt. Een mondkapje wordt dringend aanbevolen maar Nederlanders moeten zelf maar uitmaken of ze dat ook willen doen. We zijn per slot allemaal volwassen mensen. Kan Rutte dan misschien ook even de maximale snelheid op snelwegen tot een adviessnelheid maken?
De voorkeursbehandeling van kerken in Nederland is pervers en walgelijk. En natuurlijk staat van der Staaij vooraan om met een uitgestreken gezicht die uitzonderingsstatus te bepleiten. Het enige wat gelovigen mij hiermee laten zien is dat ze asociaal zijn. En dat is dan de kerk die zichzelf als uitvinder en hoeder van moraal beschouwt. Maar wel een andere moraal voor ons ongelovigen, verschil moet er zijn. Uitleg wordt niet nodig geacht. En Rutte gaat er in mee! Namens u en mij.
Lara
Lara is de jongste film van regisseur Jan Ole Gerster, van wie ik niet eerder een film zag. Deze film gaat over de pianolerares Lara, die zelf ooit een talentvol pianiste was maar er de brui aan gaf toen haar pianoleraar haar uitdaagde met uiterst onaangename en ontmoedigende commentaren. Alleen de echt goede pianisten trekken zich dat niet aan, was zijn overtuiging. Behalve pianolerares is Lara ook moeder, van een pianospelende zoon. De moeder brengt haar zoon de beginselen van het pianospel bij. En dat doet ze rücksichtslos, met volledige veronachtzaming van het feit dat ze ten minste af en toe, zeker op cruciale momenten, eerst en vooral moeder moet zijn. De zoon moet de geknakte carrière van de moeder waarmaken.
We krijgen in deze film alleen de pianolerares te zien, haar moederrol heeft Lara nooit vorm en inhoud weten te geven. En als pianolerares deugt ze ook al niet, didactische vaardigheden heeft ze nooit opgestoken. Daardoor krijg je geen moment in deze film het gevoel dat je naar een vrouw van vlees en bloed zit te kijken. Geen seconde krijg je het gevoel dat ze gered kan worden, zichzelf kan redden. Geen nanoseconde waarin zich iets van zachtheid of moederlijks laat zien. Lara is onuitstaanbaar, ik heb dan ook geen moment met haar te doen en als ze op een zeker moment voor een open raam driehoog staat, denk je inderdaad: laat je maar vallen, meid, er is niets meer aan te doen.
Jammer dat de regisseur van Lara geen gelaagde vrouw heeft gemaakt.Dat had de film maar vooral haar personage meer diepgang gegeven. Wat mij betreft een gemiste kans. En er was nog een voorbeeld van een ingreep door de regisseur die ik niet begreep: de film opent met een scene waarin de politie in een van de appartementen in de flat waar Lara woont huiszoeking moet doen. Kennelijk is het in Duitsland noodzakelijk dat daarbij burgers als getuige aanwezig zijn. We zien politieagenten het pand doorzoeken en alle door hen onderzochte spullen zoals boeken en dergelijke achteloos over hun schouder op de grond smijten. Ik geloof niet dat het er in de praktijk zo aan toe gaat en ik begrijp niet waarom de regisseur in de eerste scene van zijn film al terug moet vallen op zo'n onzinnig cliché.
Voor het overige heb ik wel geboeid naar de film zitten kijken en Corinna Harfouch blijkt een uitstekend actrice. Maar van mij had ze veel méér in haar rol mogen stoppen. Maar Gerster en niet ik was de regisseur.
dinsdag 6 oktober 2020
vrijdag 2 oktober 2020
Mondkapje
Er bestaat een verschil tussen een dringend en een dwingend advies. De regering gaf het dringende advies aan burgers om een mondkapje te dragen zodra men de hemel niet meer kan zien. Een dwingend advies durft de regering kennelijk niet te geven. Winkeliers kunnen hun klanten verplichten binnen hun muren een mondkapje te dragen. Sommige winkelbedrijven, zoals de Bijenkorf, doen dat ook. Andere ondernemers laten het aan hun klanten over.
Het filmhuis in Arnhem verzoekt ons mee te werken aan hun beleid en een mondkapje te dragen zolang we ons binnen het pand verplaatsen, hebben we eenmaal plaats genomen, dan mag het kapje af. Je kunt natuurlijk gaan redetwisten over nut en zin van dit beleid maar voor ons is het helder: natuurlijk dragen we een mondkapje zodra we ergens in de publieke ruimte naar binnen gaan. En neemt u van mij aan dat ik het dragen van zo'n mondkapje verafschuw, ik vind het benauwd en mijn bril beslaat voortdurend. Niet zeuren.
Eerder vandaag bezochten we een boekhandel en een lijstenmaker en zagen dat het personeel zonder uitzondering een mondkapje of een kunststof beschermplaat droeg. De meeste klanten droegen een mondkapje. Maar er zijn ook klanten die zich daar niets van aan wensen te trekken en zij verplaatsen zich gewoon zonder enige vorm van bescherming. Ik merk aan mijzelf dat ik zulke medeburgers als asociaal ervaar en vraag me dan af of dat terecht is. Wat mij betreft mag het dragen van een mondkapje verplicht worden, dan kunnen burgers elkaar daar ook op aanspreken.
donderdag 1 oktober 2020
Carlijn Kingma
Er is een waanzinnige expositie te zien in Rijksmuseum Twente in Enschede. Van Carlijn Kingma, opgeleid tot architect maar gaandeweg steeds meer geïnteresseerd geraakt in de menselijke geschiedenis, de staat waarin wij verkeren, ons verleden en onze toekomst, ons lot. Met alleen de taal van de architect kon zij haar verhaal niet vertellen. Net zo min als zij haar verhalen kan vertellen gebaseerd enkel en alleen op haar eigen ideeën, fantasie, blik en kijk op de wereld. Zij noemt zichzelf cartograaf.
Carlijn Kingma ging haar verhalen vertellen op basis van talloze gesprekken met denkers, schrijvers, dichters en wetenschappers en de weerslag daarvan is te vinden in ongelooflijk gedetailleerde tekeningen, telkens op basis van een zeker thema. In Enschede zagen we The Fabric of Humankind, Spolia of a Thousand Expectations, The Chronicle of Gaia, The Babylonian Tower of Modernity, Stargazers & Gravediggers, A History of the Utopian Tradition en The Objective Truth Factory.
Stuk voor stuk tekeningen waar je uren naar kunt kijken omdat ze zijn opgebouwd uit werkelijk talloze verhalende details. Het is buitengewoon aanlokkelijk en uitdagend om te proberen aan de hand van de titels het verhaal achter het werk te ontrafelen. Dat is echter bijna ondoenlijk, al was het maar - om een enkel voorbeeld te geven - dat je in de A History of the Utopian Tradition niet kunt weten dat links onder Plato staat te wijzen terwijl een stuk verderop Aristoteles zijn ideeën over de staat uit de doeken doet. Om de tekeningen echt te kunnen doorgronden heb je dan ook behoefte aan een toelichting.
Gelukkig is die toelichting op internet wel te vinden: op de website van de Correspondent vindt u een uitgebreide toelichting op het jongste werk van Carlijn Kingma: The Fabric of Humankind, dat je op verschillende manieren kunt benaderen. Buitengewoon verhelderend en ook interessant om haar gedachtegang te kunnen volgen, te kunnen begrijpen wat je ziet.
En op YouTube zijn uitgebreide toelichtingen te vinden op De Babylonische Torens van Moderniteit en De Geschiedenis van de Utopische Traditie. U kunt deze video's hieronder bekijken. Het kan niet anders of ook u zult een bezoek aan het Rijksmuseum Twente in gaan plannen. Het is beslist meer dan de moeite waard!