woensdag 13 oktober 2021

Heerlijkheid Bellingwolde

 

Ik vermoed dat de meesten onder ons Groningen als een saaie provincie beschouwen maar niets is minder waar. Het waren hier roerige tijden vroeger, denk maar aan de slag bij Heiligerlee in 1568. Stadjes en dorpen waren in vroeger tijden veel zelfstandiger dan nu en waren ok veel belangrijker in het leven van hun bewoners dan gemeenten heden ten dage.

Bellingwolde is zo'n gemeente, ontstaan ergens in de Middeleeuwen - er wordt voor het eerst melding van gemaakt in 1397 - en vandaag de dag zijn die donkere eeuwen hoogstens nog terug te vinden in het oude kerkje uit 1527 met vrijstaande toren uit 1720. Dit is het stroomgebied van de Aa, de Westerwoldsche Aa en de Ruiten Aa. Bellingwolde is een lintdorp met bebouwing aan weerszijden van een prachtige bomenrijke straat, meer dan vier kilometer lang. En het ene huis is nog statiger en mooier dan het andere.

Steenrijke herenboeren moeten hier hebben gewoond, zij vormden later de gestaalde kaders van de Groninger communisten en dat is heden ten dage maar moeilijk voor te stellen. Ene graaf en stadhouder Jan van Ligne heeft hier een grote rol gespeeld voordat de stad Groningen het dorp kocht in 1619. De geschiedenis rept van de Reductie van Groningen en de Generaliteitslanden en lange tijd had de bisschop van Münster het hier voor het zeggen. Het dorp was echter overwegend protestant en religieuze minderheden kwamen er niet voor. In die dagen heette Bellingwolde een heerlijkheid. En dat is het vandaag de dag nog steeds. Met dit verschil dat vroeger de landsheer het voor het zeggen had in een heerlijkheid, in een landsheerlijkheid was hij zelfs soeverein, aan geen hoger gezag onderworpen.

Tussen de huizen door zie je onmiddellijk de Groningse polder liggen, gitzwart omgeploegd land, ziet eruit als vette klei. Vruchtbare grond zou je zeggen maar vermoedelijk hebben de monoculturen van de moderne boer daar allang een einde aan gemaakt.

Geen opmerkingen: