Lustwarande

 

In Tilburg hebben ze aan de rand van de stad een mooi park, of eigenlijk zou ik het een bospark moeten noemen. Het park is verdeeld in vier even grote percelen en bestaat met de klok mee uit een vierkante, een ruiten, een achthoeken en een cirkelinfrastructuur. Bospaden met naald- en loofbomen. Lukraak in dit fraaie park, die Tilburgers boffen toch maar, staan tien beelden of beeldengroepen opgesteld onder de titel Godhead, idols in times of crisis. Waarom in dit oerhollands bosperceel een expositie een Engelstalige titel moet hebben is mij een raadsel.

In het programmaboekje schrijft Chris Driessen, ik neem aan de curator van deze tentoonstelling, dat er een nieuwe ethiek nodig zou zijn. Waarom de oude ethiek niet meer zou voldoen, legt hij niet uit. Godhead, zo zegt hij, onderzoekt de kracht van hedendaagse figuratieve en abstracte sculptuur als idool door een samenhangende maar onderling ook zeer diverse groep werken te presenteren, die refereren naar (volgens mij moet dit 'aan' zijn) de traditie van de devotionele sculptuur, het standbeeld, het monument, de totem, het amulet en de talisman. 

Nu ja, dit is nog wel te volgen op zich hoewel ik nog geen voor de hand liggende relatie zie tussen ethiek en idool. Problematischer wordt het wanneer je de teksten bij de afzonderlijke sculpturen leest. Ik heb ze pas achteraf gelezen. Hoe Driessen aan zijn interpretaties komt, ik weet het niet. Heeft hij uitvoerig met de makers gesproken? Ik vind de uitleg vaak een treffend voorbeeld van hineininterpretieren. En dat is sowieso de makke van de moderne sculptuur. Hans den Hartog Jager heeft daar ook een handje van en trakteert ons vervolgens met foeilelijke en volstrekt onbegrijpelijke constructen.

De meeste indruk maakte de kegelvormige zuil van Gisela Colón, die gebruik maakt van materialen en technieken uit de ruimtevaart. Als je denkt vlakbij de sculptuur te staan en die vervolgens probeert aan te raken, zul je merken dat het oppervlak nog veel verder van je verwijderd is dan je dacht in te kunnen schatten. 

 

Ook de beelden van Henk Visch vond ik opmerkelijk. In het boekje lezen we dat het beeld met (in tegenstelling tot al zijn andere werk) wel twee armen een verwijzing zou zijn naar het Piazza del Popolo uit Rome. Het hoofd zou het ronde plein verbeelden en de ledematen zouden verwijzen naar de symmetrie van de architectuur. Laten we even aannemen dat dit inderdaad de toelichting van de kunstenaar zelf is, als beschouwer van het beeld zou je dit nooit hebben kunnen verzinnen. Daarom zie ik liever af van al die toelichting. Een kunstwerk moet op zichzelf beoordeeld kunnen worden en wat de maker er zelf bij dacht kan me eigenlijk niet schelen.

De kegelvormige zuil van Colón vond ik indrukwekkend en geheimzinnig, het object kreeg een prachtige plaats midden op de kruising van meerdere bospaden en stak fier omhoog, reikend naar de hemel. Opeens was het er maar niemand weet waarvandaan of waarom. Het beeld lijkt licht te bieden én ruimte, denk maar aan de sensatie van het aanraken ervan. Maar ook de kleuren van het beeld wijzigden heel subtiel bijna voortdurend. Zo'n beeld nodigt uit je fantasie de vrije loop te laten. Het deed me sterk denken aan de beelden van Alicja Kwade uit Into Nature 2018, die prachtige kunstroute in Drenthe.

Het beeld Piazza del Popolo (vergeet die titel maar onmiddellijk!) van Henk Visch vond ik buitengewoon fraai, aandoenlijk zelfs. Misschien had het een iets prominentere plaats verdiend dan nu het geval was maar daar gaan we niet over mopperen. Is ze een danseres, wat wil ze ons laten zien? Wat wil ze ons zeggen. Prachtig van vorm, bijna sensueel, heel erg fraai. Het andere beeld (Du livre du Matin maar vergeet ook hier de titel) kreeg een prachtige plaats midden op een bosallee en al van verre zichtbaar. Een schaatsende figuur, zo lijkt het maar dat zal de kunstenaar vast niet bedoeld hebben. Hoe houdt zo'n armloze figuur het evenwicht? Ook hier reikt de mannelijke (ook al is dat nergens uit af te leiden) figuur naar boven. Het beeld straalt kracht uit en vastberadenheid, ook al mag alles eromheen onzeker zijn. De curator van dienst ziet er echter heel iets anders in en haalt daar zelfs de oorlog in Oekraïne bij.

Hoe het ook zij, wij hebben genoten van het bospark, het weer en de prachtige expositie van stuk voor stuk interessante en vaak fraaie sculpturen. Geen conceptuele kunst dit keer en dat is maar goed ook. Conceptuele kunst is de dood in de pot, het is intellectualistisch. Wij raden u de Lustwarande van harte aan.