vrijdag 5 april 2019

Een pastiche van Vladimir Martynov


In het Muziekgebouw aan het IJ vindt momenteel een prachtig festival minimal music plaats. Gisteravond bezochten wij een fenomenale voorstelling van het Noord Nederlands Orkest onder leiding van Hans Leenders. Het eerste stuk van John Luther Adams viel wel enigszins tegen omdat het een erg massief stuk bleek, in weerwil van de titel The Light That Fills the World.


Maar daarna werd het iconische Music for 18 Musicians van Steve Reich uitgevoerd door een voltallig orkest van bijna zestig musici. Werkelijk schitterend, deze uitvoering die op geen enkele wijze afbreuk aan het stuk deed. Integendeel. Fascinerend is het basso continuo dat de beide pianisten in dit stuk neerleggen, het lijkt mij razend moeilijk om een dergelijke partij geconcentreerd te blijven spelen. En daaroverheen krijgen alle instrumentgroepen alle ruimte om met telkens minimale aanpassingen een prachtig sferisch klankbeeld op te roepen.

De avond werd afgesloten met Mysteriën van Louis Andriessen, gecomponeerd in 2013. Ik zal er kort over zijn: ik begrijp niets van Andriessen en zijn muziek. Het maakt op mij een intellectuele en geconstrueerde indruk. Harmonieën of tonale muziek zijn bij hem een no go area. Ik zou zeggen: muziek voor critici. Ik kon er niet van genieten.


Maar hieraan voorafgaande waren we getuige van de wereldpremière van Pastiche van Vladimir Martynov, van wie het programmaboekje zegt: "Hij woont op een afgelegen plek, communiceert nauwelijks, weet niet hoe het internet werkt en vindt zichzelf überhaupt geen componist - hij plaatst overgeleverde scheppingen hooguit in een nieuwe context".


Dit Pastiche is een werk voor orkest en piano. De pianist was de onovertroffen Ralph van Raat. Het werk opent met piano akkoorden die telkens herhaald worden met minieme wijzigingen, waarbij het pedaal vrijwel doorheen het gehele stuk gebruikt wordt om zoveel mogelijk de nagalm van de aangeslagen akkoorden te benutten. Van Raat noemde dit in een toelichting vooraf zelf 'hameren' maar op geen enkel moment had je als luisteraar het gevoel dat hier met teveel macht en kracht gespeeld werd. Dan valt het orkest in met breed uitwaaierende klanken en langzaam herhalen zich klanken en akkoorden en welke samenklank er ook volgt - op een zeker moment voegen zich achter in de zaal opgestelde trompettisten in het spel - het levert telkens een prachtig klankbeeld op. In de slotakkoorden wisselen xylofoon en piano elkaar af waarbij de piano het laatste woord heeft.
Waar hebben we naar geluisterd? Is dit spirituele muziek? Eerlijk gezegd boeit die discussie mij niet zo maar ik kan me zo voorstellen dat een deel van de beroepsgroep deze muziek op principiele gronden afwijst. Maar wij vonden het een verbluffende voorstelling van een geweldig pianist en een uitstekend orkest. Maar die verbluffende voorstelling is natuurlijk vooral te danken aan de componist die in al zijn schuchterheid heel even het podium betrad, onvermijdelijk bij een wereldpremière. Wat een prachtige muziek, ik had het graag onmiddellijk nog een keer beluisterd!


Waarom de heren van het orkest in Jaquet gekleed gaan is mij een raadsel, het past niet bij hedendaagse muziek en het ziet er zo passé uit. O ja, tot slot nog even dit: ga niet eten in dit prachtige gebouw, de serveersters hebben geen idee wat klantvriendelijkheid inhoudt en de kwaliteit van het eten is niet al te best. Op mijn opmerking dat de hamburger niet doorbakken maar rauw van binnen was antwoordde de serveerster: heeft u bij het bestellen dan niet aangegeven dat u per se een doorbakken hamburger wenste?


Geen opmerkingen: