Moeten we de Walen niet dankbaar zijn?

In eerste instantie denk je: moet een kleine Belgische regio wel zoveel macht hebben dat het een handelsverdrag tegen kan houden? Dat was in ieder geval wel mijn eerste gedachte. En bovendien, dat CETA is toch geen TTIP? We hebben toch liever met Canadezen dan met Amerikanen van doen?

Kijk eens naar het volgende filmpje Handelsverdrag met Canada wenselijk? Het geeft u een volgens mij redelijk objectief beeld van wat er eigenlijk allemaal achter zo'n handelsverdrag verborgen ligt. De kritikasters van zulke handelsverdragen waarschuwen ervoor dat dit soort verdragen een race to the bottom veroorzaken: het doel is een minimum aan regulering, een minimum aan voedselveiligheid en een minimum aan wat voor beperking dan ook.

Het meest abjecte onderdeel van internationale handelsverdragen is echter de ISDS-systematiek, de investor state dispute setllement. Met dit wapen kunnen ondernemingen landen aanklagen wanneer wet- en regelgeving hun mogelijkheden tot het aanboren van afzetmarkten beperken. En dan hioeven zulke ondernemingen niet zoals u en ik naar de rechter maar dan wenden ze zich tot een arbitragecommissie.

Om aan die bezwaren tegemoet te komen heeft dat ISDS nu Investment Court System maar dat is slechts cosmetica. Het is nog steeds een arbitragehof. Merkwaardig genoeg heeft Canada zelf al enorme schadevergoedingen moeten betalen aan vooral Amerikaanse ondernemingen op basis van het NAFTA verdrag. En we moeten ons geen illusies maken: alle belangrijke Amerikaanse bedrijven hebben een vestiging in Canada en op grond van die positie zullen zij volledig kunnen profiteren van het CETA verdrag.

Friends of the Earth Europe heeft in een handzaam document tien redenen aangeven waarom het CETA verdrag niet deugt:

1. er is in het geheel geen rekening gehouden met de resultaten van een consultatieronde onder Europese burgers
2. bedrijven kunnen en zullen staten aansprakelijk stellen met ISDS of ICS als wapen
3. bedrijven krijgen zo een geprivilegieerde positie zonder dat daar plichten tegenover staan
4. het ics is eenrichtingsverkeer en alleen toegankelijk voor bedrijven; consumenten die geschaad worden door bedrijven hebben geen toegang tot het ics
5. een arbitragehof gat bepalen of staten legitieme maatregelen hebben getroffen
6. hierdoor zal een rem op wet- en regelgeving in werking treden
7. bedrijven kunnen zelfs indirecte inkomstenderving claimen (denk aan de gezondheidswaarschuwing op sigarettenpakjes)
8. het arbitragehof bestaat niet uit onafhankelijke rechters, competent geachte juristen kunnen irect als rechter worden aangesteld
9. de term investment court is misleidend want er is geen sprake van een gerechtshof
10. er worden geen overtuigende redenen voor de noodzaak van isds aangevoerd.

Wat mij betreft moeten we maar blij zijn met die Walen. Ik hoop dat CETA en TTIP er nooit zullen komen. Het internationale bedrijfsleven is volstrekt amoreel en heeft totaal geen boodschap aan consumentenbelangen, aan voedselveiligheid, aan klimaatbeheersing, aan stringente eisen en zo voort. Een onderneming gaat voor winstmaximalisatie. Ik zou voor een handelsverdrag zijn wanneer disputen op de normale manier zouden moeten worden afgewikkeld. Gewoon via de rechter, zoals u en ik dat ook moeten wanneer we iets dat ons onwelgevallig is aan de kaak willen stellen. Chapeau dus voor de Walen, iemand moet de kastanjes uit het vuur halen.