donderdag 23 augustus 2018

Een nationale DNA databank is het slechtst denkbare idee


Het lijkt erop dat een gruwelijke moordzaak opgelost kan worden dankzij een grootschalig DNA-onderzoek. We weten dat nog niet zeker en desondanks kiezen alle media ervoor de verdachte met naam en toenaam, met foto en video in beeld te brengen. Opmerkelijk en je kunt er je vraagtekens bij plaatsen.

Maar veel belangrijker is de roep om een nationale databank met DNA-gegevens van alle Nederlanders. De onvermijdelijke Peter R. de Vries voorop. Het sentiment op zich mag misschien begrijpelijk zijn, het blijft een uiterst onzalige gedachte. Er zijn ethische, juridische en praktische bezwaren tegen zo'n databank.

Het belangrijkste ethische bezwaar is natuurlijk dat alle Nederlanders daarmee op voorhand tot potentiële verdachte worden gepromoveerd. Jouw DNA kan achterblijven op een plaats of voorwerp in de nabijheid waarvan op enig moment een misdrijf wordt gepleegd zonder dat je er ook maar iets mee te maken hebt. Voor je het weet mag jij gaan uitleggen hoe en waarom jouw DNA op die plek is terecht gekomen en op dat moment ben je een verdachte.

Een ander belangrijk ethisch bezwaar is het risico van misbruik. Met het vastleggen van DNA van alle Nederlanders ontstaat er een databank waar heel veel instanties, instituties en personen enorm veel belangstelling voor hebben. Denk aan verzekeraars en hackers die bereid zijn in te breken om jouw gegevens te verkopen aan wie er geld voor biedt.

Een derde ethische bezwaar is dat de lichamelijke integriteit is vastgelegd in de Verklaring van de Rechten van de Mens. Hoe gaat een overheid de afname van DNA verplichten voor mensen die daar uit principiële overwegingen geen medewerking aan willen verlenen?

Het belangrijkste juridische bezwaar is dat internationale jurisprudentie het opzetten van een dergelijke databank simpelweg verbiedt. Men kan natuurlijk besluiten dat een wet gewijzigd wordt, mits dat op parlementair en democratisch correcte wijze geschiedt maar ik hoop toch dat onze politici over voldoende gezond beoordelingsvermogen beschikken om zo'n wetswijziging niet te initiëren.

Het belangrijkste praktische bezwaar tegen een dergelijke databank is de uitvoerbaarheid. Op dit moment bevat de DNA databank van Justitie circa 500.000 DNA-profielen. Er ontstaat er gigantisch capaciteitsprobleem wanneer er 17 miljoen DNA profielen moeten worden afgenomen, verwerkt en opgeslagen. Nog afgezien van de capaciteitsproblemen die ontstaan wanneer in een moordzaak alle DNA-sporen moeten worden onderzocht, die nu niet maar dan wel direct gekoppeld kunnen worden aan een (Nederlandse) burger.


Emoties zijn een slechte raadgever. Als de politie mij om medewerking zou verzoeken in verband met een misdaad, zou ik daar in beginsel zonder problemen aan meewerken. Maar mijn DNA afstaan ter opname in een databank waar iedereen bij kan en waar iedereen misbruik van kan maken, dat gaat me echt te ver. Een onzalig idee dus, Peter R. de Vries

Geen opmerkingen: