zondag 4 september 2022

Antony Gormley in Voorlinden

 



In een van de mooiste musea in Nederland, Voorlinden in het sjieke Wassenaar, is een overzichtstentoonstelling van Antony Gormley, de Britse beeldhouwer kunstenaar, wiens beelden op talloze plaatsen overal ter wereld te bewonderen zijn,ingericht. Wij zagen zijn werk voor het eerst een aantal jaren geleden toen we aan de kust tussen Liverpool en Blackpool op zoek waren naar zijn lukraak op het strand en in zee geplaatste beelden, torso's in staal vervaardigd naar het lichaam van de kunstenaar zelf. Het was een prachtige ervaring, al die beelden zo ongenaakbaar en tegelijkertijd zo kwetsbaar aan het strand, in de branding of verder in zee gewaar te worden, terwijl het moderne leven aan hen voorbij trok leek het alsof die beelden oneindig veel sterker, krachtiger, onverwoestbaar waren.

En later zagen we het imposante beeld van Gormley in de Flevopolder, een hurkende figuur, aan de waterkant. Ook hier neemt de zittende figuur onmiskenbaar bezit van de ruimte om hem heen maar zodra je uitzoomt wordt zelfs deze zo nadrukkelijk aanwezige figuur steeds kleiner tegenover de omringende natuur.

De tentoonstelling in Voorlinden is zeer de moeite waard. Ook hier weer de beeltenissen van de kunstenaar zelf, eerder deze zomer zagen we die ook al in Museum Arken in Kopenhagen, in tal van formaties, houdingen en poses. De eerste zaal van de expositie is geheel wit en geheel leeg; op twee stalen draden na die kruislings van plafond naar vloer en van muur naar muur lopen. Je denkt dat ze met elkaar een perfect kruis vormen maar als je naderbij komt, wijzigt steeds nadrukkelijker het perspectief. Ze blijken helemaal niet kruislings bevestigd, de verticale draad loopt inderdaad loodrecht maar de horizontale draad is meer diagonaal gespannen en kruist de verticale op meer dan tien, vijftien centimeter afstand. Heel verrassend en heel misleidend. Maar dit is precies wat Gormley beoogt, hoe verhouden wij ons tot de ruimte om ons heen, welke rol spelen wij zelf in de ervaring van ruimte, wat doet ruimte met ons en zo voort.

In een andere zaal is een stalen vierkante kabel van een halve centimeter doorsnede met een totale lengte van acht kilometer naar binnen geduwd. De kabel volgde daarbij een patroon van concentrische cirkels, bochten en buigingen, al dan niet geholpen door de kunstenaar. De toeschouwer mag vrijelijk door deze ruimte bewegen waarbij iedereen wel aanvoelt dat je de kabel niet moet aanraken en ook al struikelde er prompt iemand over de draad, onvermijdelijk was dat niet. Ook hier ervaar je wat de kunstenaar doet: hij vult een ruimte met een schier eindeloze kabel, het is bijna onvoorstelbaar maar je staat er middenin.

Er is nog veel meer verrassend en prachtig werk van deze kunstenaar te zien, ook in de tuin om het museum heen en in de duinen vlakbij. Maar er is ook inspirerende kunst van andere kunstenaars te bewonderen zoals een ontroerende meer dan levensgrote en griezelig levensechte sculptuur uit was van een man en een vrouw aan het strand van Ron Mueck, of de enorme stalen sculptuur van Richard Serra.Verras uzelf eens en ga er eens kijken, het is allemaal meer dan de moeite waard.

Geen opmerkingen: