Ofwel Het licht komt uit het oosten. Het thema van een voortreffelijk artikel van schrijver Donald Niedekker (Waarachtige beschrijvingen uit de permafrost en Ochtenden) in de NRC van afgelopen weekend. Daarin refereert hij aan het extreemrechtse en vooral xenofobe Pegida, dat in haar naam het Avondland meent te mogen claimen. Maar, schrijft Niedekker, wie over het Avondland nadenkt, zal zich ook af moeten vragen waardoor dat Avondland gevoed werd. Het is een misverstand, een leugen zelfs, te veronderstellen dat het Avondland de bakermat van alle beschaving is. Verre van zelfs.
Daarom doet de schrijver een beroep op de Europeaan, zich te herinneren waar hij vandaan komt, waar zijn gedachtegoed geboren is: "Europa, herinner je dat de bron waaruit je nog dagelijks put, de Griekse filosofie en cultuur, in de Middeleeuwen grotendeels verloren is gegaan maar in het Oost-Romeinse (Byzantijnse) Rijk, de Arabische en Perzische wereld werd gekoesterd en vandaar het Westen weer bereikte. --- Europa, herinner je naast de Griekse en Romeinse je derde mediterrane beschaving, Al-Andalus, het Iberisch wonder van culturele uitwisseling, dat door islamitische en joodse geleerden, dichters, musici en vertalers werd vormgegeven en waaraan Europees-christelijke geesten zich uit hun moeras van onwetendheid optrokken".
Ach ja, dit alles doet me denken aan Thoreau die in zijn Wandelen schrijft: Oostwaarts heb ik niets te zoeken. Maar hij ziet daarbij wel over het hoofd dat wie alsmaar naar het Westen loopt, vanzelf in het Oosten aankomt. Woorden als deze van Niedekker kunnen niet vaak genoeg geschreven worden. Maar de moderne illiberale Europese burger biedt geen vruchtbare grond voor zulke overpeinzingen. Het is alles vergeefs. Later deze week gaan we stemmen voor Europa maar ik maak me geen illusies. De Europese burger is een lafaard, bang voor vreemde smetten die vergeten is wat het woord 'solidariteit' betekent. Nog geen honderd jaar na de bevrijding van het nationaalsocialisme geven we wereldwijd ons lot in handen van autocraten die niets op hebben met democratie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten