Een interessant artikel over de psycholoog Daniel Kahneman in de Volkskrant van 11 februari. Voor zijn baanbrekende werk kreeg hij zelfs de Nobelprijs voor economische wetenschapen in 2002. Kahneman heeft weinig illusies aangaande het probleemoplossend vermogen van mensen. Hij verwijt veel wetenschappers een gebrek aan bescheidenheid en nederigheid. De mens denkt van zichzelf dat hij als een rationeel wezen in staat is problemen in de toekomst te voorzien en daarop te kunnen anticiperen. Maar die mens vergeet dat zijn handelen vooral wordt gestuurd door het intuitieve systeem, waardoor de mens, hoe rationeel hij ook mag denken te zijn, primair een impulsief en in essentie onverstandig mens blijft.
Als we werkelijk voorbereid willen zijn op crises in de toekomst, van welke aard dan ook, doen we er verstandig aan een 'premortem' in te lassen: we verplichten onszelf na te denken over het rampscenario dat zich in de toekomst voltrokken blijkt te hebben over een van onze eigen plannen. Door de ontstaansgeschiedenis van dat rampscenario in het nu te beschrijven, kunnen we ons gedrag in het heden beinvloeden en daarmee kunnen we de impuls van het intuitieve systeem tenminste dempen met twijfel vanuit ons rationele systeem.
Kahneman wijst erop dat, hoewel concurrentie tot creativiteit kan leiden, te fanatieke concurrentie aangedreven door al te veel zelfvertrouwen tussen experts tot een soort collectieve blindheid ten aanzien van de werkelijke risico's kan leiden. Precies dat is er gebeurd in de laatste financiele crises.
Kahneman heeft geen hoge dunk van het menselijke vermogen om de kwaliteit van ons denken serieus te verbeteren. "Indien je rekening houdt met opbouwende kritiek, zul je betere besluiten nemen dan als je domme kritiek voorspelt" zegt hij.
Kahneman heeft gelijk: de experts - of het nu rating agencies zijn of economen of andere wetenschappers - hebben de val van Enron, noch die van Lehman Brothers aan zien komen, de Amerikaanse hypothekencrisis werd evenmin voorspeld, Ierland had nog steeds een triple A ranking toen het op de rand van een faillissement stond, de Griekse crisis... Afin, dit wordt een eindeloze reeks. Onze belangrijkste slogan:"met de kennis van nu...".
Geen opmerkingen:
Een reactie posten