Schloss Moyland

Net over de grens, tussen Kleve en Kalkar ligt in een zacht glooiend landschap Schloss Moyland, thuishaven van Joseph Beuys en de verzamelaars/gebroeders Van der Grinten. Recentelijk voor de zoveelste keer sedert het begin van de 14de eeuw gerestaureerd, nu met een nieuwe vleugel waar een prachtige expositie is ingericht: Der Himmel so weit / De hemel zo wijd. Een tentoonstelling geheel gewijd aan de Nederrijndelta en de kunstenaars die sinds het begin der tijden hun inspiratie in het stroomgebied van deze rivier vonden.

We zagen er werk van Jan van Goyen, Barend Kornelis en Marinus Adrianus Koekoek, Maria Philippina Bilders-van Bosse, Aelbert Cuyp, Joseph Beuys natuurlijk, Willem den Ouden en nog vele anderen. Zeker de moeite waard voor wie bekend is met het stroomgebied en haar landschappen, wie ooit Arnhem, Nijmegen, Kleef, Oosterbeek of Wageningen bezocht. Maar ook voor wie daar nog nooit was is dit een prachtige tentoonstelling over landschapsschilderen door de eeuwen heen. Van het klassieke en grootse werk van Koekoek via een van de mooiste schilderijen van deze tentoonstelling van Maria Bilders-van Bosse naar de eigentijdse weerbarstige schilder aan de Waal, Willem den Ouden.

In het slot zelf is vooral veel werk van Joseph Beuys ondergebracht. Jaren geleden waren hoge muren tot aan het plafond volgehangen met het grafisch werk van deze veelzijdige kunstenaar maar die idiote opstelling heeft men nu gelukkig verlaten. Ik ben geen groot bewonderaar van Beuys maar indrukwekkend was wel zijn verzameling grote stempels met daarop de namen van concentratiekampen; de stempels lagen zo dat je de opdruk kon zien, de namen dus in spiegelbeeld; alleen de stempel met Buchenwald stond op zijn stempel maar de afdruk was in stempelinkt op de grote marmeren tegel te lezen; hiertegenover waren foto's te zien van al deze sinistere oorden met op de voorgrond het bij hen behorende stempel.

Tegelijkertijd loopt de expositie Kunst bewegt, ook hier is het landschap het thema. Mooi werk is ook hier te zien, van Salomon van Ruysdael tot de eerder genoemde Willem den Ouden. En vooral prachtige foto's uit het begin van de twintigste eeuw. Enkele schilderijen blijken vervaardigd in 1939 en je vraagt je onwillekeurig af in welke mate de kunstenaar beïnvloed werd door de grote tragedie die zich toen reeds lang had aangekondigd. Daarover kun je slechts voorzichtig speculeren. Het kunstwerk zelf geeft lang niet altijd een antwoord.

Rondom het slot is een fraai park aangelegd met spaarzaam enige sculpturen. Hier ligt nog een uitdaging te wachten voor de museumdirectie. Het park vraagt om beelden maar kreeg er te weinig en wat er staat is helaas van matige kwaliteit en zonder enige vermelding van maker of titel. Maar fraai en aangenaam is het hier zeker. Ga er eens kijken.