In de NRC van 30 augustus stond een uitermate verhelderend interview met de Russiscje politicoloog Lilia Sjevtsova, werkzaam bij de denktank Carnegie Endownment en het Britse Chatham House. Zij geeft aan hoezeer de geopolitieke verhoudingen gewijzigd zijn sinds Poetin de Russische cultuur niet als een Europese maar als een unieke beschaving beschouwt; Europa ziet als een continent in verval en ten derde de overtuiging is toegedaan dat Rusland zijn waarden juist nu over de wereld moet verspreiden.
Poetin heeft vaker aangegeven dat hij de teloorgang van de Sovjet Unie als een van de grootste drama's van de Russische beschaving beschouwt. Ook heeft hij inmiddels geleerd dat oorlog zijn populariteit enorm verhoogt. Hij baseert zijn gedachtegoed op Carl Schmitt die het legitimiteitsconcept van de nazi's ontwikkelde dat er in het kort op neer komt dat een soeverein legitimiteit kan veroveren door de oude orde omver te werpen.
De laatste jaren hebben we gezien hoe de Russische invloed werd aangewend in Wit Rusland, Georgië, Kazachstan, recentelijk in de Krim en dan nu in Oostelijk Oekraïne. Naar verluidt zou Poetin zich tegenover Barroso hebben laten ontvallen dat als hij zich kwaad maakt, hij Kiev binnen een week op de knieën heeft. Oostelijk Oekraïne is voor Poetin van belang omdat hij over land toegang tot de Krim en de Zwarte Zee wenst te hebben.
Bovendien is Poetin zich er scherp van bewust dat het Westen geen oorlog zal willen voeren om Oekraïne. Sjevtsova noemt de Europese natiestaten politieke pygmeeën. Daarin heeft zij helaas geen ongelijk. Wij komen niet verder dan economische sancties maar die slaan als een boomerang terug op het thuisfront alhier. Inmiddels klinkt de roep om de meest gemakkelijke van alle sancties: die op het sportieve vlak.
Ook signaleert Sjevtsova een toenemende belangstelling voor autoritair leiderschap, met name in ontwikkelings- en transitielanden. Rusland staat daarin bepaald niet alleen, zij het dat Rusland natuurlijk wel een grootmacht is. Maar ook in Europa staat Poetin bepaald niet geïsoleerd en alleen: Gerhard Schroeder, Nicolas Sarkozy en Sivio Berlusconi zijn goede vrienden; Cyprus, Oostenrijk, Slowakije, Italië en Bulgarije zijn belangrijke economische partners; en, niet onbelangrijk, Poetin heeft vele ideologische vrienden in Europa: Viktor Orban uit Hongarije, Jobbik eveneens uit Hongarije, het Vlaams Belang uit België, de Alternative fuer Deutschland, Die Linke eveneens uit Duitsland, Ataka uit Bulgarije, De Gouden Dageraad uit Griekenland, de Lega Nord uit Italië, de FPOe uit Oostenrijk en het Franse Front National.
Iedereen is het erover eens dat Oekraïne een verloren spel speelt. Westerse commentatoren dringen erop aan dat Oekraïne zich bij de nieuwe werkelijkheid neerlegt en Oostelijk Oekraïne opgeeft om zich met alle energie richt op de ontwikkeling van Oekraïne tot een Westerse natiestaat die met het gezicht naar Europa en de NATO staat.
Op dezelfde wijze adviseren zij de Baltische staten alles op alles te zetten om de etnische Russen binnen hun landsgrenzen aan zich te binden, zodat zij het wel uit hun hoofd laten om aansluiting bij Rusland na te streven waar zij nooit de levensstandaard zullen genieten die ze thans kennen.
De vraag is wat er in Rusland gebeurt en hoe het Russische sentiment zich ontwikkelt als het wapengekletter tot stilstand is gekomen, wanneer de financieel-economische gevolgen van de annexatiedrift van Poetin zich doen gelden en wanneer de gevolgen van de Westerse sancties direct zichtbaar en voelbaar worden. Zover is het voorlopig nog lang niet en bovendien heeft Poetin de Russische samenleving inmiddels tot een totalitaire staat omgebouwd, waarbij de instrumenten van oppressie ook vast is gelegd in wet- en regelgeving.
Het is onaangenaam spannend geworden, niet in de laatste plaats doordat Europa in termen van internationale diplomatie en het geopolitieke spel inderdaad een dwerg is geworden die het buitenlands beleid van de unie over laat aan een driftig sms-ende maar voor het overige volstrekt onervaren Italiaanse. Brrr...
Bron: NRC 28 en 30 augustus 2014
Geen opmerkingen:
Een reactie posten