In een uitgebreid interview in de NRC van 13 september betoogt de politiek econoom James Robinson dat Piketty ongelijk heeft met zijn analyses van politiek-economische ongelijkheid. Robinson heeft veel onderzoek gedaan in vele landen overal ter wereld en geconstateerd dat instituties hierbij een veel belangrijkere rol spelen dan alle data die Piketty heeft verzameld.
Robinson maakt een onderscheid tussen extractieve en inclusieve groei en instituties. Er is sprake van extractieve instituties wanneer vooral kleine machtselites hulpbronnen aan de samenleving onttrekken en er is sprake van inclusieve instituties wanneer economische prikkels en kansen breed over de samenleving worden verspreid.
Robinson geeft twee pregnante voorbeelden. Deng Xiaoping herstelde het boerenbezit en de markt en daarmee gaf hij een enorme stoot aan de economische groei van China, waar brede lagen van de bevolking van konden profiteren. In Tunesië realiseerde president Bourguiba enorme economische groei door te investeren in onderwijs en af te rekenen met tribalisme.
Ongetwijfeld heeft Robinson deze beide stellingen uitgebreid onderbouwd maar ik durf toch op te merken dat er in China grote groepen van de samenleving nog steeds uitgesloten zijn van de economische groei en dat de Communistische Partij een uiterst corruptieve elite is. Het is waar dat Deng Xiaoping de boerenstand in ere heeft hersteld en meer ruimte aan de markt bood maar daarmee is China nog geen inclusieve samenleving.
En ook in Tunesie bleek de economische groei onder Bourguiba niet houdbaar, gezien - aldus Robinson zelf: - "gezien de grote concentratie van politieke macht".
Ik snap niet goed waarom Robinson zich zo afzet tegen Piketty. Beide verklaringen kunnen tegelijkertijd opgeld doen. Niemand zal het belang van gezonde instituties ontkennen, ook Piketty niet. Maar ondanks de inclusieve Bourguiba, kon Ben Ali hem toch verdrijven, tot ook hij tijdens de Arabische Lente plaats moest maken. Naar het zich laat aanzien is Tunesië momenteel een van de meest verlichte en vooral democratische landen op het Afrikaanse continent.
Maar hoe belangrijk instituties ook zijn, niemand kan ontkennen dat het rendement op kapitaal groter is dan de economische groei, wereldwijd. Piketty stelt mijns inziens terecht vast dat de formule r > g de kapitaalkrachtige elites in staat stelt politieke macht te verwerven en daarmee de bestaande economische ongelijkheid tussen de 'haves' en de 'have nots' te bestendigen en zelfs uit te bouwen. Want, en dan zijn we weer terug bij Robinson, het is de scheve verdeling van kapitaal die ertoe leidt dat burgers steeds minder gelijke kansen krijgen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten