Het verdriet van Holland en het cordon sanitaire

In de NRC van 9 april houdt Tom Lanoye een welsprekend en vurig pleidooi voor een cordon sanitaire tegen Wilders. Op een heldere manier legt hij uit dat Het Vlaams Blok in België succesvol is bestreden, onschadelijk gemaakt juist door dat cordon sanitaire waar de Nederlandse politici maar niet aan willen.

Bart de Wever vertaalde samenwerking met een partij die er abjecte standpunten op na houdt als volgt: "Als je danst met de duivel, is het niet de duivel die verandert, maar dan verander je zelf". Nu weten we dat Wilders het heerlijk vindt als we hem demoniseren, dus deze vergelijking moeten we hier maar niet te vaal trekken.

In schril contrast hiermee staat de uitspraak van de in deze kolommen vaak figurerende Thierry Baudet die ooit eens verklaarde: "Een cordon sanitaire is een vorm van intellectueel fascisme". Tja, van de psychisch en mentaal getroebleerde Baudet horen we wel vaker uitspraken die gierend uit de bocht vliegen.

Het grappige is, zegt Lanoye, dat die Hollanders ons Belgen jarenlang hebben voorgehouden dat we niet in zee mochten gaan met extremistische partijen om vervolgens zelf precies het tegenovergestelde te doen zodra ze er zelf een in hun achtertuin hebben gekweekt. Lanoye: "Eén democratische techniek (er is immers niets ondemocratisch aan de weigering tot samenwerking) wordt bij voorbaat geschrapt, op ingebeelde gronden en tegen alle bewijzen en getuigenissen in. Is dat lafheid, vrienden? Of vinden jullie werkelijk dat er, overal en te allen tijde, met wie of wat dan ook, gepolderd móet worden?'

Een uitstekend pleidooi van Tom Lanoye en ik deel zijn mening. Maar het zal niet gebeuren en ik realiseer me tegelijkertijd dat er één groot verschil is tussen het Vlaams Blok en de PVV: dat is het charisma van de leider. Een groot deel van het Nederlands electoraat heeft heimwee naar de schandalig vermoorde Pim Fortuyn. Dat electoraat heeft in Wilders een opvolger gevonden, hoe anders ook van karakter en werkwijze, die men graag kiezersgunst toebedeelt. Op zoveel kiezersgunst heeft Filip de Winter nooit kunnen rekenen.

Wilders heeft al een revolte aangekondigd wanneer politieke partijen niet met hem wensen samen te werken na een eclatante verkiezingsoverwinning. Ik vermoed dat hij nog maar heel weinig olie op het vuur hoeft te gooien begin volgend jaar om van onze samenleving een explosief mengsel te maken.

Edith Schippers heeft al aangekondigd de PVV niet bij voorbaat af te willen wijzen als eventuele coalitiepartner. En als er één schaap... Lanoye ziet het juist: hier zullen we zelfs tegen beter weten in voort blijven polderen.

Een Turks ballonnetje

Het is maar een klein berichtje in de Volkskrant van vandaag. Een Turkse AK-politicus verklaarde dat in het overwegend islamitische Turkije behoefte was aan een expliciet religieuze grondwet, zonder het principe van secularisme.
De grote hoeder van het vrije woord, die naar de illustere naam Erdogan luistert, verklaarde dat de politicus geen partijstandpunt had weergegeven. Maar dit is een bewust opgelaten proefballonnetje, met medeweten van, zo niet op instigatie van de paljasdictator.
Ik zeg het u, die grondwet gaat er komen en de erfenis van Ataturk zal voorgoed verkwanseld zijn.

Boeggolf

Je kon erop wachten, de eerste rampzalige gevolgen van het leenstelsel dienen zich al aan. De minister verklaart ze met de boeggolf theorie. Aankomende studenten die eerst een jaartje wilden reizen deden dat niet omdat ze dan na terugkeer onder het leenstelsel zouden vallen. Het zal wel, maar ook al ben ik een enorm voorstander van die wereldreis of een andere exceptionele ervaring voor aankomend studenten, ze moeten dat natuurlijk wel zelf financieren.

De Volkskrant voert enkele criticasters op, onder wie een jongedame die zegt € 1.000 per maand te moeten lenen omdat ze niet bij haar ouders wil aankloppen. Nou lijkt mij € 1.000 per maand wel aan de hoge kant. Wat minder kan ook, zeker als je er nog een baantje bij neemt. Wat is daar mis mee? De jongedame in kwestie verwacht nu dat ze met een schuld van wel € 80 tot 90.000 kan worden opgescheept. Dat betekent dus dat ze voornemens is zeveneneenhalf jaar over haar studie te doen!

Onzin dus allemaal. Het leenstelsel had al veel eerder ingevoerd moeten worden en u kent mijn standpunt: wie van een studie afziet omdat een studieschuld onaanvaardbaar zou zijn, hoort helemaal niet in het academisch onderwijs thuis. Wie niet investeren wil in de eigen toekomst hoort niet op een HBO thuis.

Tonggedruis, dat is het. Geen boeggolf.

Leon de Winter verdient een lezersboycot

De NRC heeft Abou Jahjah gevraagd te reageren op de aantijgingen van collega-schrijvers maar daar heeft hij weinig zin in. Terecht mijns inziens. Waarom tijd en energie steken in het onverdraagzame geleuter van Leon de Winter en Theodor Holman als er belangrijker zaken te bespreken zijn?

Jahjah schrijft dat hij graag tijd vrijmaakt voor een debat over de status van Israël in Europa, over de positie van de islam en de moslims in Europa, over de vraag waarom Europa nog steeds geen afstand neemt van Saudi Arabië, het broeinest van het wahabisme, de leer die aan de basis ligt van de ideologie van IS en consorten, over gelijkheid in de moderne Europese samenleving, over internationale politiek en geopolitieke overwegingen die die politiek beïnvloeden en bepalen, over de ecologische ramp die we over onszelf afroepen.

Hoe langer ik erover nadenk hoe kwader ik word. Met hun pleidooi om Abou Jahjah te verbannen uit de Bezige Bij burelen plaatsen de Winter en consorten zich op één rij met de bekendste boekverbrander van deze tijd, u weet wel, die antidemocratische populistische nationalist.

Ik boycot vanaf nu Leon de Winter en iedere andere schrijver die zich achter zijn onverdraagzame pleidooi schaart. En een eerste oordeel over Jahjah kan ik pas vormen als ik zijn aanstaande boek gelezen heb. Vooralsnog lees ik hem als een betrokken man die zinnige dingen zegt. Ik heb nog geen aanleiding gevonden hem als een crypto-racist te beschouwen.

Henk, slechte historicus

Enkele dagen terug schreef ik over de PKN die afstand nam van het antisemitische gedachtegoed van Luther om deze kerkhervormer vervolgens met een geestelijke salto mortale toch aan te houden als geestelijk leidsman. Ik meldde u dat ik zelf in mijn contacten met dominee's van deze denominatie voortdurend op het argument van historiciteit stuitte.

In de NRC van dit weekend meldt zich Henk Slechte, historicus te Schiedam en deze man maakt het wel heel erg bont. De geschiedkundige leert ons dat Luther aanvankelijk een pleitbezorger van de Joden was met als achterliggend doel dat zij zich dan vervolgens uit dankbaarheid zouden bekeren tot het christendom. Toen de joden echter gewoon joods bleven, werd Luther zo boos dat hij van de weeromstuit een antisemiet werd. En gelooft u mij, Hitler kan bij hem in de leer.

En wat zegt Henk Slechte, historicus, nu? "Luther was een gefrustreerde prediker en geen racist". En alsof dit nog niet genoeg is gaat vriend Henk, geschiedkundige, nog een stap verder: "Daarbij komt dat hij, onbedoeld, de joden ook een dienst heeft bewezen. Dankzij zijn vertaling van de bijbel in de volkstaal, namen de protestanten voor het eerst kennis van het geloof en de geschiedenis van de joden. Daardoor verdwenen veel onbegrip en vooroordelen, en ontstonden in de 16de eeuw maatschappelijke en intellectuele contacten tussen christenen en joden, die het zelfbewustzijn van de joden versterken".

Ja, zo zout heb ik het nog niet eerder gegeten. Aan welke universiteit is Henk Slechte gepromoveerd? Die moet deze geschiedkundige met terugwerkende kracht zijn bul afpakken want Henk heeft niet op zitten letten tijdens de geschiedenisles. Henk is een slechte historicus.

Een hoofddoek op een openbare school?

Een deel van de collectieve middelen - uw en mijn belastinggeld - gaat naar het bijzonder onderwijs en naar kerkgenootschappen die subsidies krijgen of vrijgesteld worden van belastingen. Mij is dat een doorn in het oog en het is slechts met de grootst mogelijke moeite dat ik me daar bij neerleg. We leven per slot in een democratie en je kunt nu eenmaal niet in alles je zin krijgen.

Wie zijn kinderen gelovig wil opvoeden - dat zou overigens bij wet verboden moeten worden voor kinderen onder 18 jaar zoals ook dopen bij wet verboden zou moeten worden - die gaat naar het bijzonder onderwijs. Dat lijkt mij nogal wiedes.

Als een juf op een openbare school steeds dichter bij haar god wil komen en het nodig acht, teneinde dat doel te kunnen bereiken, een hoofddoek te dragen is dat natuurlijk haar goed recht. Maar niet in de klas. Ze mag zo gelovig zijn als ze wil maar ze moet dat toch echt voor thuis bewaren. Of les gaan geven op een school op levensbeschouwelijke grondslag natuurlijk. De op de foto afgebeelde juf is overigens niet de juf waarvan de kranten nu vol staan.

Laten we er in ieder geval met elkaar voor waken dat het openbaar onderwijs niet wordt ingenomen door (vertegenwoordigers van) levensbeschouwelijke denominaties van welke aard dan ook. Keppeltje, kruis en hoofddoek hebben daar niets te zoeken.

Cor Boonstra heeft spijt

Ooit stond Cor Boonstra aan het hoofd van Philips en vormde hij het verlieslatende bedrijf om tot een afgeslankte maar zeer winstgevende onderneming. Hij werd er vorstelijk voor betaald en kreeg ook keurig op tijd zijn bonussen zonder dat hij daar zelf om hoefde te vragen.

Nu, zoveel jaren na dato, is Cor Boonstra tot andere inzichten gekomen. Het wordt tijd voor een andere koers en aangezien de politiek incapabel en imbeciel is, zal de redding uit het bedrijfsleven zelf moeten komen. Een stuk of vijf CEO's van grote ondernemingen zouden de koppen bij elkaar moeten steken en een nieuwe koers uit moeten zetten.

Bent u ook zo onder de indruk van Cor Boonstra? De politiek wegzetten als incapabel en imbeciel. Goedkoper kun je het niet bedenken. Kan Cor Boonstra mij drie, okay twee of: ik maak het hem gemakkelijk, één voorbeeld geven van het zelfreinigend vermogen van de Nederlandse bestuurder? In dat hele interview met Cor Boonstra in de Volkskrant stond slechts één waarneming van hem die ik volledig onderschrijf: "Elke keer dat weer een forse bonus betaald wordt, is dat een stimulans voor onlustgevoelens". Helemaal waar Cor! Wat doe je er aan?

Cor voert Paul Polman op, voorman van Unilever. Die geeft - zegt Cor - het goede voorbeeld. Nou, kijkt u maar eens op de volgende link hoe voorbeeldig Paul Polman van Unilever wel niet is: HPdeTijd over Paul Polman

Ja, met mannen als Cor Boonstra en Paul Polman komen we er wel.

Bron: Volkskrant 16 april 2016

Realpolitik

U weet hoe populair Angela Merkel in deze kolommen is, ondanks dat ze een club vertegenwoordigt waar ik mij nooit bij aan zou sluiten. Eindeloze speculaties in de Duitse pers over het besluit van de Duitse regering inzake de door paljas Erdogan geëiste vervolging van cabaretier Jan Boehmermann.

Ik hoef hier de spagaat waarin de Merkel terecht is gekomen niet nader toe te lichten. Zoiets heet Realpolitik. En vanuit dat perspectief kan ik wel leven met haar besluit om een onafhankelijk rechter een uitspraak te laten doen over de vraag of Boehmermann zich schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit. Betekenisvol voegde zij daar aan toe dat ze bij het oplossen van deze kwestie vertrouwen had in de rechtsstaat. Niet onbelangrijk hier nog te vermelden dat Merkel het bewuste wetsartikel op grond waarvan Boehmermann nu nog vervolgd kan worden wil schrappen.

Iedereen gaat er van uit dat de rechter Boehmermann zal vrijspreken maar vooralsnog is dat slechts speculeren. Het wordt in ieder geval een ongekend interessante en spannende rechtszaak. En natuurlijk had ik liever gezien dat Angela Merkel zich hier had opgeworpen als voorvechter van de vrijheid van meningsuiting, als voorvechter van een democratie zoals de Turken die onder Erdogan nooit ofte nimmer zullen beleven, een democratie waarin satire de thermometer is waarmee de gezondheid van die democratie wordt gemeten.

En zoals ik al eerder stelde: er zijn nauwelijks nog woorden of superlatieven te bedenken om uiting te geven aan je afschuw over paljas Erdogan. Ik geniet dan ook van de oproep van Hans Teeuwen om Erdogan zo veel, zo vaak en zo hard mogelijk te beledigen.

Gedoe om Abou Jahjah

Onlangs voerde ik Abou Jahjah op in deze kolommen vanwege zijn open brief bij gelegenheid van de aanslagen in Brussel. In het najaar komt er van zijn hand een boek uit bij de Bezige Bij onder de titel Pleidooi voor radicalisering.

Een illuster gezelschap heeft hier kennelijk grote problemen mee, zoals daar zijn Leon de Winter, Theodor Holman en Marcel Möring en naar het schijnt Jessica Durlacher. Leon de Winter vraagt zich af of ze helemaal gek zijn geworden bij de Bezige Bij. Durlachter herhaalt haar opmerkingen in de Groene Amsterdammer: "Iemand die het woord zionisten gebruikt voor joden en zichzelf een antizionist noemt, tja, hoe noem je zo iemand?" Marcel Möring zegt dat hij eerst het boek afwacht maar weet nu al te melden: "Je geeft een boek uit om intrinsieke en stilistische kwaliteiten, die zie ik niet". Vreemd, nietwaar?

Het probleem schijnt te zijn dat Abou Jahjah een duidelijk standpunt inneemt tegenover de bezettende macht Israël. Ik denk daar niet anders over en weet van mijzelf dat ik mij nog nooit antisemitisch heb uitgelaten. Van Jahjah heb ik evenmin ooit antisemitische geluiden vernomen maar misschien heb ik niet goed opgelet. Holman suggereert dat Jahjah uit zou zijn op of opgeroepen zou hebben tot de vernietiging van de staat Israël. Ik heb die oproep niet kunnen vinden.

Ik zou zelf nooit oproepen tot de vernietiging van de staat Israël maar ik ben er wel van overtuigd dat die staat een historische vergissing is gebleken. Althans waar het erom gaat hoe de idee van een eigen staat voor joden in de praktijk is geïmplementeerd.

Het wordt toch wel erg onaangenaam hier wanneer schrijvers andere schrijvers niet gepubliceerd willen zien omdat ze hen onwelgevallige opvattingen hebben. Ik verfoei lieden als Leon de Winter, die nota bene Badr Hari een sieraad voor onze samenleving durfde te noemen maar nu van zijn uitgever een publicatieverbod eist voor een collega-schrijver. Wie polariseert hier eigenlijk?

Jammer dat we nog tot september moeten wachten voordat dat boek uitkomt. Ik ga het zeker lezen, u ook?

Erdogan, raak'm waar je'm raken kan!

We weten inmiddels wel wat we van paljasdictator Erdogan kunnen verwachten. De Duitse cabaretier Jan Boehmermann heeft een smaadgedicht over deze nare en gevaarlijke politicus voorgelezen. Klik op deze link om een deel van die uitzending te zien: Gedicht Boehmermann over Erdogan

Heel erg slim van Boehmermann om voorafgaand, tijdens en na het gedicht voortdurend te roepen dat wat hij op dat moment aan het voorlezen is niet mag volgens het Duitse recht. Erdogan trapt er meteen in want Erdogan is behalve een nare en enge dictator ook een heel ijdele man die bovendien denkt dat hij de hele wereld naar zijn pijpen kan laten dansen.

Dit nare en enge staatshoofd heeft dan ook prompt formeel vervolging van Boehmermann door de Duitse justitie geëist. De cabaretier heeft hiermee een politiek proces uitgelokt. Je kunt ervan vinden wat je wil maar lef heeft hij wel.

Het zal zeker tot vervolging komen en ik hoop vurig dat Erdogan een smadelijke nederlaag lijdt in zijn kruistocht tegen de smaad die hij overal om zich heen waar denkt te moeten nemen. De superlatieven ontbreken me om uitdrukking te geven aan mijn afschuw van deze potentaat.

Ondertussen is het gedicht van Boehermann wel heerlijk en hij heeft gelijk: zoiets mag je niet hardop voorlezen. Maar wat heerlijk dat hij het wél deed!

De geestelijke salto mortale van struisvogels

Jaren geleden schreef ik een artikel over de ongekend rabiate antisemiet Maarten Luther aan de hand van Luthers theologisch testament (Over de joden en hun leugens) van René Süss. Een zeer gedegen studie naar de achtergronden van het Lutheriaanse antisemitisme. Naar aanleiding van dat artikel zocht ik contact met een aantal vertegenwoordigers van de Lutherse Kerk Nederland. Maar het meest gehoorde argument was toch dat van de historiciteit. Anders gezegd, je moest die uitlatingen van Luther zien in de context van die tijd, nu zoveel eeuwen geleden.

Dat is natuurlijk erg gemakkelijk. Maar nu  heeft de PKN, de Protestantse Kerk in Nederland, zich officieel gedistantieerd van de anti-joodse uitspraken van Luther. En dat is natuurlijk terecht. Maarten Luther was als jodenhater erger dan de nazi's. Vaak wordt beweerd dat de nazi's Luther niet nodig hadden om hun verderfelijk gedachtegoed te praktiseren maar dat is een wat sinister argument. Luther was natuurlijk niet de aanstichter van de jodenhaat maar hij heeft zijn uiterste best gedaan dat sentiment nieuw leven in te blazen. En in die hoedanigheid is hij wel degelijk een van de belangrijkste wegbereiders geweest van een ziekelijke haat tegen een specifieke bevolkingsgroep. Een ziekelijke haat die uiteindelijk tot de holocaust leidde.

Het is natuurlijk een goede zaak dat de PKN nu formeel afstand heeft genomen van de antisemitische uitlatingen van Luther. Persoonlijk zou ik een paar stappen verder gaan: iemand als Luther aanvaarden als geestelijk leidsman op basis van diens religieuze overtuiging is bizar en ondenkbaar. Hoe kun je zijn religieuze opvattingen beoordelen zonder daarin zijn jodenhaat te betrekken?

Het vereist een geestelijke salto mortale om die twee aspecten van 's mans karakter met elkaar in overeenstemming te brengen. Anders gezegd: de aanhang van de Lutherse Kerk Nederland bestaat uit struisvogels.

Verdriet verdrinken

Wat doet een mens na die quasi-democratische wanvertoning van een volksraadpleging die niets anders dan volksverlakking was? Je kunt kwaad worden maar dat helpt niet. Wat doe je dan om je frustraties kwijt te raken? Ik zal het u zeggen: ik heb mijn verdriet verdronken. En mocht u ooit eenzelfde aanvechting krijgen, doe dan net als ik en reis naar Dublin.

De trip van drie broers stond al gepland en ving aan daags na die hierboven aangehaalde wanvertoning. Ik was al eens eerder in Dublin maar dat is inmiddels ook alweer een jaar of zeven geleden. Dublin is een merkwaardige stad. Er is eigenlijk nauwelijks enige bezienswaardigheid die je niet had willen missen. Architectonisch of cultureel valt er weinig of niets te genieten. Ik weet het, ik overdrijf maar in grote lijnen klopt het wel. En de Ierse keuken bestaat toch vooral uit veel vlees en dikke frieten. Ook zijn er veel bedelaars in de stad, soms wel erg jong en altijd weer geven ze je een ongemakkelijk gevoel. Hoe snel niet zijn we geneigd weg te kijken, ik ook. En dan is er tot slot nog het weer in Ierland. Wij mochten dit keer niet klagen, grotendeels droog en zelfs occasional sunshine. Niettemin daalde de temperatuur in de Wicklow Mountains waar we de derde dag rond toerden naar het nulpunt en viel er zelfs sneeuw. En alle drie de dagen was het er gewoon koud, erg koud.

Maar denk nou niet dat deze trip ons tegenviel, integendeel. Deels lag dat natuurlijk aan het vertrouwde gezelschap maar een groot deel was ook te danken aan Dublin en de Dubliners. Goed, een deel van de nu al omvangrijke toeristenschare komt voor de Tempel Bar waar alle bars en café's - en dat zijn er heel erg veel - overvol zijn en vooral worden gefrequenteerd door jonge jeugd, waartoe ik mijzelf helaas niet meer mag rekenen.

Vermoedelijk is Dublin de stad met de hoogste bardichtheid. Onvoorstelbaar, zo veel kroegen, en dan ook nog afgeladen vol. Die Ieren moeten onwaarschijnlijk veel alcohol consumeren en van de weeromstuit doen de toeristen gewoon mee. Wij ook. En ik moet zeggen, de Smith Wicks, de O'Hara Red en the Galway Hooker smaakten mij voortreffelijk. Om maar te zwijgen van de Guinness natuurlijk. Dit keer bezochten we het fantastische Guinness Store House, een prachtige ervaring en een fantastisch gebouw. De toegang is fors - € 20 - maar zonder meer de moeite waard. Je krijgt voor die prijs aan het einde ook nog een heerlijke pint Guinness en ondertussen heb je de hele geschiedenis van de achtenswaardige bierbrouwerij voorgeschoteld gekregen.

Maar wat me het meest aangenaam trof waren de Ierse whiskey's (die -e- hebben de Ieren toegevoegd om zich van de Schotten te onderscheiden). We bezochten de Jameson facilities en de Teeling distilleerderij en ook hier lagen de toegangsprijzen op een aanzienlijk niveau maar daar kreeg je dan wel weer een voortreffelijke tasting van drie verschillende whiskey's voor.

Bij Jameson bezweek ik voor een Midleton Very Rare. Zodanig zeldzaam dat mijn naam in een heus register werd opgenomen dat vervolgens weer achter slot en grendel maar wel zichtbaar voor het publiek verdween. In een prachtig kistje natuurlijk, die Midleton Very Rare. En toen ik diezelfde avond in een van die prachtige kroegen een Midleton zag staan bestelde ik er een zonder naar de prijs te vragen. Dat glaasje kostte me € 20 maar ik zeg u, ik heb ervan genoten. En behalve de Teeling en de Jameson hebben we ook de Green Spot en de John Powers gedronken, stuk voor stuk voortreffelijke whiskey's. Ik kan er geen genoeg van krijgen.

En dan tot slot die aparte ervaring met vrouwen die je alleen in Groot Brittannië tegenkomt en ook de Ierse vrouwen weten hier raad mee: de hen parties. De vrijgezellenparties voor aanstaande bruiden. Het is er een complete industrie geworden. Gedurende de paar dagen dat wij in het overigens zeer gezellige en uitstekende Jurys-hotel verbleven, waren we getuige van zeker drie hen parties. Onvoorstelbaar hoeveel plezier die vrouwen maken. Google maar eens op hen party en je staat versteld van de omvang van dit fenomeen. Wat ik het meest bewonder aan Ierse vrouwen is hun volstrekte ongevoeligheid voor kou. Als ik mijn jas tot bovenaan dichtdoe en de handen diep in de zakken stop, lopen zij in een flinterdun jurkje met veel decolleté zonder jas naar buiten, de stad in. Bijna akelig om te zien maar het interesseert hen niet in het minst.

Eén dag gebruikten we voor een rondrit door de Wicklow Mountains, de Military Road die ons langs Sally Gap bracht en via de Wicklow Gap naar Glendalough en uiteindelijk naar het hoogste dorpje in Ierland, Roundwood. Op de terugweg reden we langs de kust naar Black Rock waar een fraaie pier bijna zondagse verpozing bracht.

Dublin? Er is niks aan en de rest van dat prachtige land is eindeloos veel mooier. Maar Dublin is desondanks onvergetelijk en een buitengewoon genoegen waar je met heimwee aan terug denkt en die heimwee begint al als je voor het laatst je hotelkamerdeur achter je dicht trekt. En dan realiseer je je dat Dublin vooral ook zo'n indruk maakt door de Ieren zelf. Het zijn harde werkers en stevige drinkers, ze hebben geen kapsones en lijken zich weinig illusies te maken. Maar die Ieren hebben iets wat je in die mate maar heel erg weinig tegenkomt: een onweerstaanbaar gevoel voor humor, zelfspot incluis.

Voor de gehele fotoreportage klik op foto's Dublin april 2016

Waarom ik mijn stembiljet verscheurde

In een zoals wel vaker uitstekende column in de NRC van 2 april voert Bas Heijne ons terug naar Alexis de Tocqueville die er in de negentiende eeuw al voor waarschuwde dat de democratie om zeep geholpen kan worden door gebruik te maken van de democratische spelregels. Het meest sprekende contemporaine voorbeeld is natuurlijk het Turkije van Erdogan. Ook kan democratie leiden tot beschamende taferelen, zie de manier waarop initiatiefnemers tot een referendum Oekraïne misbruiken om de EU te saboteren.

Een ander mogelijk nadeel van de democratie is de saaiheid. Er is geen plaats voor nationaal pathos, glorie en eergevoel. De Tocqueville meende dat religie een goede uitlaatklep vormde voor dat gemis aan gedeelde emoties. Wij hebben daar in onze postmoderne tijd de sport voor in de plaats gekregen. Maar uiteindelijk blijken die 'oplossingen' voor steeds meer mensen steeds minder te voldoen.

En zo kregen wij ons referendum dat op een gore leugen blijkt gebaseerd. We werden om de tuin geleid door een stelletje EU-haters. Bas Heijne: de verleiding is dus groot om mijn stembiljet te verscheuren. Toch, zo gaat hij verder, voelt dat als cynisme met cynisme beantwoorden. Recalcitrantie is geen democratie. En: met populisme kun je twee kanten op, vernieuwing of vernietiging. Ik kies voor het eerste en stem ja.

In dezelfde krant stelt Alexander Pechtold: ik heb nog liever dat je 'nee' stemt dan dat je niet gaat stemmen, want dit is democratie.

Dit zijn natuurlijk valide argumenten die ik mij ter harte neem. Toch heb ik er geen seconde spijt van dat ik mijn stembiljet verscheurde. Ik ga mij in de komende tijd nog verder verdiepen in het fenomeen referendum maar vooralsnog is mijn belangrijkste principiële argument tegen dit instrument gelegen in de aard van onze democratie: wij hebben een vertegenwoordigende democratie, een volksvertegenwoordiging.

Een tweede bezwaar tegen het instrument is de onhoudbare gedachte dat iedere probleemstelling kan worden teruggebracht tot een omvang van honderdveertig tekens zonder de inhoud daarbij geweld aan te doen. Daarmee wordt de complexiteit van de werkelijkheid ontkend en wordt gesuggereerd dat voor ieder probleem simpele oplossingen voorhanden zijn.

Een derde bezwaar is dat het instrument referendum in handen van populisten een gevaarlijk wapen kan worden. En het is precies dit laatste waar wij nu mee geconfronteerd worden. Het restauratieve conservatisme van Baudet, de puberale recalcitrantie van Roos, de beschamend misleidende wetenschapsbedrijving van van Dixhoorn bij elkaar gebracht door een bedenkelijk 'journalistiek' platform als Geen Stijl. Dit is geen recept voor democratie. Dit is een recept voor afbraak en ongegeneerd nationalisme. Dit is de weg bereiden voor gevaarlijke politici.

Voor mij wordt 6 april een donkere dag, de dag waarop Nederland naar verwachting over de rug van Oekraïne de middelvinger opsteekt naar de EU. De dag waarop heel veel burgers die nooit gingen stemmen opeens wel de weg naar een stembus weten te vinden. Het is niet anders. En we zullen hier ook rekening mee moeten houden, een antwoord op moeten zien te vinden. Voordat chaos en geweld de route voor ons gaan bepalen.

Het referendum is een valstrik

Het aankomend referendum over het Associatieverdrag met Oekraïne is een initiatief van het Burgercomité EU. De drie initiatiefnemers zijn Arjan van Dixhoorn, Pepijn van Houwelingen en Beata Supheert. In een uitgebreid interview in de NRC van 31 maart legt van Dixhoorn uit dat Oekraïne hem in het geheel niet interesseert. Zij hebben maar één doel en dat is de Europese Unie kapot maken.

Van Dixhoorn meent dat grensoverschrijdende problemen best door overleg tussen staten kunnen worden aangepakt in plaats van door een centralistische EU. En dat er vroeger zoveel oorlogen waren kwam door het imperialisme van Duitsland, van Engeland of van Italië. Ja, van Dixhoorn is professor doctor, dat wil u zeker wel geloven na deze korte historische analyse? En hij gaat nog verder: "Vind jij het prettig dat we in plaats van onderling oorlog te voeren straks met Rusland oorlog gaan voeren? Want zo is het".

Het burgercomité is voor het opheffen van de sancties tegen Rusland en van Dixhoorn durft zelfs te beweren dat de Krim helemaal niet is geannexeerd maar na een referendum aan Rusland is toegevoegd. Hij erkent dat dat referendum er pas kwam nadat de groene mannetjes de macht hadden gegrepen maar, zegt hij, dat gebeurde pas na een coup in Oekraïne.

Je vraagt je verbijsterd af hoe deze "geschiedkundige" ooit aan zijn titels is gekomen, ik ga van de weeromstuit ernstig twijfelen aan de academische wereld. Deze man doceert aan de rijksuniversiteit in Utrecht. Pepijn van Houwelingen studeerde technische bedrijfskunde en wijsbegeerte en is werkzaam bij het SCP. Beata Supheert bouwt websites. Tja, het is me wat. Voeg hier Thierry Baudet en Jan Roos aan toe en bedenk dat dit amalgaam opereert onder de paraplu van Geen Stijl. Dan heeft u een aardig beeld van wat er werkelijk achter dit referendum speelt. Een rancuneus gezelschap, dat is mijn analyse.

Natuurlijk hebben mensen het recht op een mening en recht op het gebruik maken van wettelijk toegestane instrumenten, zoals een referendum. Maar wij zijn vooralsnog een vertegenwoordigende democratie en ik wil ver weg blijven van de directe democratie, waarin vooral de onderbuik regeert. En waarin lieden als de malloot Roos, de psychisch getroebleerde Baudet en de zich "wetenschapper" noemende van Dixhoorn het volk mogen misleiden.

Lieve mensen, laat u toch niet voor het karretje van dit soort idioten spannen. Dat referendum is als een wapen dat in verkeerde handen is gevallen. Het zal zich tegen u richten. Het is om die reden dat ik mijn oproepkaart om te gaan stemmen al verscheurd heb. Maar als u meent toch te moeten gaan stemmen, denk dan eerst even zelf na over wat er op de Krim is gebeurd.

Als u een klein beetje heeft opgelet tijdens de lessen geschiedenis en de actualiteit een klein beetje volgt, dan weet u dat u ja moet stemmen. Als u ondanks alles wat eraan mankeert toch wil blijven geloven in een verenigd Europa, dan moet u ja stemmen.

Nee stemmen moet u alleen doen als u elke gelegenheid aan wil grijpen om de Europese Unie van binnenuit te verzwakken.