zondag 2 juli 2023

Böse Spiele - even ongemakkelijk als indrukwekkend

 

De Oostenrijkse cineast Ulrich Seidl (1952) monteerde zijn twee laatste films, Rimini en Sparta samen tot één lange rolprent met als titel Böse Spiele. In ruim drieënhalf uur vertelt hij het verhaal van de twee broers Richie Bravo (een waanzinnige rol van Michael Thomas) en Ewald (indrukwekkend gespeeld door Georg Friedrich)

Richie Bravo is een aan lager wal geraakte schlagerzanger die in het troosteloze Rimini nog geregeld optreedt voor zijn diehard fans, voornamelijk op leeftijd geraakte vrouwen. Die optredens leveren hem niet genoeg inkomsten op en dus klust hij bij als gigolo en verleent hij seksuele diensten aan zijn bejaarde vrouwelijke fans, tegen betaling uiteraard. Zo bezorgt hij die vrouwen een paar heerlijke uren en, gelukkig maar, hij lijkt er zelf ook van te genieten. Zijn garderobe, zijn woning, zijn liedjes, het is allemaal pure camp en Richie weet dat als geen ander. Toch zingt hij zijn liedjes uit volle borst, met overgave en overtuiging. Hij creëert even een wereld waarin zijn fans kunnen zwijmelen en hij lijkt er ook zelf in te geloven. Even kun je ontsnappen aan de harde werkelijkheid en je in een walhalla wanen. Golven, strand, Griekse wijn en liefde. Michael Thomas is werkelijk onvergetelijk als Richie Bravo, wat een geweldig acteur. Werkelijk alles klopt aan zijn vertolking: gebaren, mimiek, zijn glimlach, zijn stem, zijn milde cynisme, zijn dictie, zijn oogopslag. Wat een heerlijke acteur. Zelfs als hij een echte smerige streek uithaalt ben je nog bereid het hem vlug te vergeven.


Richie, zijn echte naam krijgen we niet te horen, heeft een wat timide ogende broer, Ewald. Zeer overtuigend gespeeld door Georg Friedrich. Ewald heeft een hoge stem en op een of andere manier heeft dat een vervreemdend effect. Ewald werkt als operator in wat lijkt op grote energiecentrales, werk dat hem geen enkele vreugde of bezieling lijkt op te leveren. Ewald heeft een vriendin, die werkelijk lief voor hem is. Maar hij vindt geen bevrediging in die liefde en het lukt hem niet haar seksueel te behagen. Al snel zien we hoe hij vooral in jongetjes is geïnteresseerd. En ook hoe zijn gevoelens hem in de war brengen, Ewald beseft donders goed dat hij gevoelens koestert die de samenleving niet accepteert. Hij zet op het platteland van Roemenië een judoschool op waar hij Roemeense jongetjes gratis judoles gaat geven. 

Eén jochie trekt speciaal zijn aandacht en hij probeert hem te beschermen tegen zijn onbehouwen vader die zijn handen niet thuis houdt als hij meent dat alleen een harde hand zijn zonen voorbereidt op een zelfstandig leven. Ewald laat de jongetjes alleen gekleed in onderbroek paraderen en marcheren en geeft hen Latijnse namen en een Romeinse helm. Zelf scheert hij zijn hoofd kaal, Mussolini lijkt vlak in de buurt. Ook hier realiseert Ewald zich donders goed dat hij problematische gevoelens koestert en de vraag is voortdurend op welk moment hij van een pedofiel in een pedoseksueel verandert. Hij vecht tegen dat moment en beperkt zich tot het eindeloos fotograferen van de halfnaakte jochies, foto's die hij in zijn eenzame avonduren uitvoerig bekijkt. Natuurlijk kan dit niet goed gaan maar u zult zelf de film moeten gaan bekijken om te zien hoe dit naargeestige spel zich afwikkelt. De scenes met de halfnaakte jongetjes zijn ongemakkelijk, juist omdat pedofilie hier het centrale thema is. Maar Seidl en vooral Georg Friedrich laat angstwekkend goed zien hoe verscheurd een man kan raken die merkt dat hij op jongetjes valt. Die vecht tegen de seksuele aandrang, genoegen neemt met eindeloze foto's en tegelijkertijd ook fysieke toenadering zoekt tot het jongetje dat iets in hem wakker maakte. 

Voor wie iets van een pedofiel wil begrijpen is deze film onvermijdelijk. Razend knap hoe Georg Friedrich deze rol invulde. Moedig ook, voor je het weet krijg je, ook als acteur, een stempel opgedrukt. Seidl laat niet zien hoe de levens van de beide broers verder verlopen, we moeten dat zelf maar invullen. Ook het leven van de onbedaarlijke Richie wordt volledig op zijn kop gezet. Maar bij Richie heb je het idee dat hij zich wel zal redden. Hij neemt zichzelf niet al te serieus. Voor Ewald echter ligt dat heel wat moeilijker. Wat zal er volgen op zijn Roemeense avontuur? Je houdt je hart vast.

Seidl heeft alle scenes geschoten op de meest troosteloze locaties. Zo volkomen troosteloos dat het gewoon knap is hoe hij deze bij elkaar heeft weten te verzinnen. En zo keken we ruim drieënhalf uur naar het verhaal van twee broers die het nu eenmaal moeten doen met het karakter waarmee ze geboren zijn. Seidl oordeelt niet, laat staan dat hij zou veroordelen. En hij hoopt dat ook de toeschouwers niet zullen oordelen of veroordelen. Je zou het een treurige film kunnen noemen omdat er weinig aanleiding lijkt te zijn tot hoop op een betere toekomst, de troosteloosheid spat ervan af en sommige scenes zijn ronduit ongemakkelijk. Maar dat alles heeft me niet verhinderd enorm van deze film te genieten, geen moment verslapte mijn aandacht en ik voelde vooral bewondering voor de wijze waarop Seidl dit verhaal, deze twee verhalen vertelde. Met een oprecht mededogen en respect en juist dat maakte deze film tot een indrukwekkende ervaring. Ja, u moet er even tijd voor vrijmaken maar ga deze film vooral zien. U zult het niet gauw vergeten!

 

Geen opmerkingen: