In de NRC van dit weekend een interessante discussie tussen een aanhanger van degrowth, de econoom Hans Stegeman en een voorstander van economische groei tout court, voormalige DNB directeur Lex Hoogduin. Laten we voor de helderheid eerst het begrip degrowth definiëren, waarbij ik me baseer op de website degrowth.net:
Onder degrowth verstaan we de transitie naar een maatschappij en economie die gericht is op de welvaart van allen en die de natuurlijke basis van het leven ondersteunt. De gemeenschappelijk waarden van een degrowth maatschappij zijn zorg, solidariteit en samenwerking. Om degrowth te bereiken, hebben we een fundamentele transformatie nodig van onze cultuur en de manier waarop we leven. De mensheid moet zichzelf gaan zien en begrijpen als een onderdeel van het ecologische systeem van de aarde, we staan er niet boven en we kunnen niet zonder. Alleen op deze manier kan een waardig en zelfstandig leven voor iedereen mogelijk gemaakt worden.
Hoogduin waarschuwt voor het totalitaire karakter van degrowth en noemt het een ecomarxistisch gevaar. Persoonlijk vind ik dit ronduit kwaadaardig. Stegeman merkt over dit thema op:
Het eerlijke verhaal bij degrowth is inderdaad dat dat niet gaat zonder grote ingrepen van overheden in het economische systeem. Het betekent grootschalige, mondiale verschuivingen van waar belasting op wordt geheven. In plaats van belastingen te heffen op zaken die afhankelijk zijn van economische groei, zoals inkomen en winst, moeten belastingen komen op vermogen, vervuiling, grondstoffengebruik en uitstoot van broeikasgassen. Er zullen ook zaken nodig zijn om sociale zekerheid te garanderen, zoals een basisinkomen. Degrowth is een breed sociaal, ecologisch en economisch programma. Het gaat ook over andere duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN, sociale rechtvaardigheid, bestaanszekerheid.
Zelf gelooft Hoogduin nog heilig in de vooruitgang van de mens en de samenleving. Hij stelt onomwonden dat door economische groei de armoede wereldwijd enorm is gedaald. Ook de ongelijkheid zou volgens hem zijn gedaald door de welvaartsgroei in China en India. Hij durft zelfs te beweren dat de luchtvervuiling zou zijn verbeterd. Hij zit meer in het kamp van mensen a;s Steven Pinker en Hans Rosling, "net als zij zie ik veel redenen voor optimisme over lange termijn vooruitgang". Tja, tegen zoveel naïveteit ben ik niet opgewassen. Hoogduin gelooft niet dat we binnen nu en een jaar of veertig met een calamiteit gaan worden geconfronteerd maar als dat wel zo zou zijn, zijn we nu toch al te laat om er iets aan te doen. Ik verzin dit niet hè? Hij zegt het zelf. Het probleem is dat Hoogduin een grotere rol van een overheid in economische planning onmiddellijk en uitsluitend associeert met het communisme van de sovjets en Mao. Maar dat is een versimpeling die je van een academicus niet zou verwachten.
In mijn ogen sluit degrowth vooral aan bij de door Kate Raworth ontwikkelde donut-economy. Ik heb daar een paar jaar geleden hier als eens over geschreven. Zij heeft daar een volstrekt helder boek over geschreven en verricht van uit haar vakgroep aan de universiteit van Oxford al jarenlang onderzoek naar. U vindt hier een bespreking van haar boek Donut-economie. Hoogduin moet haar gelezen hebben maar hij vertegenwoordigt duidelijk de main stream en verdedigt dus de belangen van de gevestigde orde met hand en tand. We schieten weinig op met lieden als Hoogduin.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten