Een uitstekend artikel in de NRC van dit weekend van Bart Jan Spruyt, met wie ik het bepaald niet altijd eens ben. Zijn vertrekpunt is een nieuwe uitgave van De opstand van de massamens van José Ortega y Gasset, een boek dat ik zeker zal aanschaffen.
Kernthema is dat rechten onlosmakelijk gekoppeld zijn aan plichten. De dagelijkse praktijk laat zien dat rechten licht geclaimd en lichten licht vergeten worden. En als het over de vrijheid van meningsuiting gaat constateren we dat - niet alleen op sociale media - de hedendaagse mens die vrijheid als een absoluut recht claimt, overal, altijd. Spruyt wijst er terecht op dat de vrijheid van meningsuiting wel de plicht tot meningsvorming met zich meebrengt. Roeptoeteren kan iedereen maar dat heeft niets met meningsuiting van doen. Helaas een van de grote misverstanden in de westerse postmoderne samenleving. Spruyt hierover:
Meningsvorming betekent dat je je eerst in een onderwerp verdiept, de voors en tegens tegen elkaar afweegt, dat je je bezint, dat je de waarheid zoekt en niet de gewiekste overwinning in een debat. -- En het vraag bovendien, en vooral, om de bereidheid van tevoren rekening te houden met de mogelijkheid dat iemand met een tegenovergestelde mening wel eens goede argumenten zou kunnen hebben die jou dwingen je mening bij te stellen. Dat is geen gezichtsverlies maar kracht.In onze cultuur van gelijkheid zijn alle meningen gelijkgeschakeld, alle mening lijken evenveel waard. Er is geen waarheid, alles is betrekkelijk. Die absolute vrijheid is niets anders dan een absoluut relativisme, aldus Bart Jan Spruyt:
We hebben een lange weg te gaan om de vrijheid tot meningsvorming te herwinnen. Maar alles van waarde vergt inspanning en - volgens Ortega - de 'heldhaftige inzet om onszelf te overtreffen'.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten