maandag 22 juni 2015

Loonkloof


Er zijn verschillende soorten loonkloof denkbaar maar dit keer gaat het over het verschil in het salaris van de topbestuurder van een onderneming en de gemiddelde werknemer van zo'n bedrijf. Niet de laagst betaalde dus maar de gemiddelde werknemer.

Deze loonkloof blijft groeien en dat zal ook in de nabije toekomst zo zijn. Het schijnt dat Plato ooit eens op liet tekenen dat een factor vijf aanvaardbaar zou zijn. In het huidige tijdsgewricht hanteert de Nederlandse vakbeweging een factor 20. We gaan met de tijd mee, zullen we maar denken.

Kritikasters vinden zo'n starre norm voor alle bedrijven onzin omdat er tussen bedrijven enorme verschillen kunnen bestaan. Het probleem blijft voortbestaan en ook groeien omdat de beloning aan de top geen onderdeel vormt van het loongebouw binnen een onderneming. Daardoor blijven topbestuurders zich spiegelen aan collega's in het buitenland en daardoor blijft de beloning aan de top van ondernemingen alleen maar toenemen.

Deze laatste analyse lijkt mij plausibel. Zo blijkt de loonkloof bij Unilever een factor 250. Los van het feit dat dit een pervers gegeven is moet er wel bij worden opgemerkt dat Unilever nogal wat werknemers in Azië en Afrika heeft, waardoor het totaalbeeld natuurlijk beïnvloed wordt. Maar kijk dan ook eens naar Reed Elsevier, Wolters Kluwer, Shell en Heineken. Daar bedraagt de loonkloof 265 respectievelijk 165, 170 en 198. Niet minder pervers dan bij Unilever, wat mij betreft.

Deze trend wordt voorlopig niet gestopt. De bedrijven zelf weigeren na te denken over een salarisanker voor de bestuurders, de aandeelhouders denken dat goed betaalde bestuurders voor het gewenste rendement zullen zorgen, ondernemingsraden zijn veelal tandeloze tijgers en de overheid heeft niets in te brengen. En de bestuurders zelf kijken niet naar de eigen werkvloer maar naar wat een collega-bestuurder in The City of The Big Apple verdient.

Kritiek op de onmaatschappelijk hoge salarissen van bestuurders wordt nogal eens afgedaan als afgunst of jaloezie. Ik ga niet eens moeite doen dat onzinnige argument te ontkrachten. De accumulatie van rijkdom verstoort de gezonde (machts)verhoudingen binnen een samenleving. Dat is inmiddels genoegzaam aangetoond in zeer divers internationaal onderzoek. En in deze kolommen regelmatig belicht.

Wat nog nooit is aangetoond is dat er ergens vacatures onbezet zijn gebleven omdat het geboden salaris te laag zou zijn. Wat wel talloze malen is aangetoond is dat organisaties ondanks hun vorstelijk betaalde topbestuurders wanbeleid wisten te voeren vaak met enorme (maatschappelijke) schade.

Het gaat niet goed met ons, onze samenleving is ernstig ziek en dat komt in zeer belangrijke mate doordat onze bestuurlijke, politieke en ondernemerselites de weg volledig zijn kwijtgeraakt en geen enkel moreel besef meer hanteren. Daardoor wordt het begrip elite ontdaan van alle immateriële kwalificaties en eigenschappen die een samenleving nodig heeft om een gezamenlijke route uit te stippelen.

We doen maar wat, zorgen vooral en uitsluitend voor onszelf, worden voortgestuwd door processen die we zelf op gang hebben gebracht maar waarover we geen enkele controle meer kunnen uitoefenen. Het gaat niet goed met ons.

Geen opmerkingen: