In een uitgebreid interview in Volkskrant dit weekend stelt de Amerikaanse historicus Timothy Snyder (Bloedlanden) dat een nieuwe holocaust niet ondenkbaar is. Hij wijst erop dat waar Hitler destijds Lebensraum zocht in Oekraine, Poetin dat nu opnieuw doet. Dit keer onder het mom: dit land was altijd al van ons. Dat de Russen nu Assad steunen is niet alleen omdat de Russen alleen nog in het Syrië van Assad enige invloed hebben (ze hebben er onder meer een marinebasis) maar ook omdat zij een autocratisch regiem per definitie voor legitiem houden.
Bovendien, door enorme vluchtelingenstromen op gang te brengen, zou het Poetin kunnen lukken Europa te destabiliseren. Die vluchtelingen maken de weg vrij voor populistische bewegingen en hernieuwd nationalisme hetgeen uiteindelijk zal leiden tot de desintegratie van de EU. Een van de belangrijkste strategische doelen van Poetin.
En zoals bij Hitler ecologische motieven een rol speelden, aldus Snyder, is dat ook nu het geval i,n Syrië. Hitler voerde oorlog om bestaansmiddelen. In Syrië brak het conflict uit na vier jaar van ernstige droogte, waardoor de boeren op drift raakten.
Wie ben ik om deze eminente historicus tegen te spreken? Toch vind ik zijn argumentatie niet heel erg sterk en overtuigend. De door hem aangevoerde argumenten zijn op zich wel juist. Maar of ze voldoende zijn om een volgende holocaust te kunnen voorspellen betwijfel ik vooralsnog. Vooral ook omdat ik geen getuige wil zijn van zo'n horrorscenario natuurlijk.
De onrust in Syrië is immers mede een gevolg van de Arabische Lente, die in Syrië geheel mislukte omdat Assad geen millimeter wenste te wijken en daarin kon volharden omdat er in Syrië zo veel verschillende religieuze stromingen en denominaties aanwezig zijn die vooral uitblinken in onvermogen om samen te werken.
De droogte en de trek naar de stad waren een feit. Maar het is toch vooral het wankelmoedige optreden van het Westen waardoor IS mogelijkheden zag om een rol van betekenis te spelen in de regio. En waardoor Poetin kans zag voor zichzelf een rol als internationaal staatsman op te eisen. Ik betwijfel of het op gang brengen van vluchtelingenstromen een masterplan van Poetin is. Het door Snyder geschetste neveneffect is desalniettemin natuurlijk wel een feit.
Maar een holocaust vergt een strategisch plan, een breed gedragen verantwoording en een leider die een dergelijke monstruositeit aan zou durven. Daarvan is vooralsnog geen sprake. Ik mag toch hopen dat ik nu niet te naïef ben. Een clash rond het huidige Israël houd ik zeer wel voor mogelijk maar dat is dan toch mede aan Israël en de onverzoenlijke houding van de Israëlische politici, Netanyahu voorop, zelf te wijten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten