dinsdag 27 oktober 2015

Ongelijkheid revisited


Ruim baan krijgt de Belgische rechtsgeleerde Marc de Vos in de Volkskrant van dit weekend om de Franse econoom Piketty te beschuldigen van oppervlakkige retoriek in het debat over ongelijkheid. Om vervolgens met een tiental voorbeelden te komen waaruit zou blijken dat ongelijkheid heel andere oorzaken heeft dan de door Piketty aangetoonde inkomensaccumulatie aan de top van de piramide.

De Vos heeft het dan over ongelijkheid die wordt veroorzaakt door echtscheidingen, vrouwenemancipatie (die heeft de ongelijkheid tussen gezinnen vergroot door de ongelijkheid binnen gezinnen te verkleinen?!), liefde (hoogopgeleid trouwt met hoogopgeleid, dus niet meer de dokter met de verpleegster maar de dokter met de dokter), opvoeding (hoger opgeleide ouders voeden hun kinderen beter op?!), genen (intelligente ouders krijgen vaker intelligente kinderen?!), immigratie (vooral de onderkant van de piramide wordt aangevuld met kansloze immigranten), cultuur (we zijn in Europa economisch Amerikaans aan het worden omdat we demografisch Amerikaans aan het worden zijn), onderwijs (gelijk onderwijs voor iedereen leidt tot meer ongelijkheid?!), schuldenaccumulatie, tijd (mensen die veel verdienen werken ook veel harder?!) en tot slot de generatiekloof (met name de babyboomers zijn rijk geworden ten koste van hun kinderen).


Afin, zo brabbelt Marc de Vos maar wat door. Wat hem in de tussentijd ontgaat is dat dit alles helemaal niets van doen heeft met het onderzoekswerk van Piketty. Laten we voor het gemak eens aannemen dat de Vos gelijk heeft met al zijn opmerkingen (dat is naar mijn  mening niet het geval), dan nog verandert er niets aan het onderzoek van Piketty en de uitkomsten daarvan: de concentratie van rijkdom, macht en politieke invloed bij de rijkste 1 procent van de bevolkingen wereldwijd.

Beetje merkwaardig dat de Volkskrant drie hele pagina's over heeft voor het geneuzel van Marc de Vos. Ongelijkheid is goed wanneer ze  de verschillen in talenten en keuzes reflecteert en slecht wanneer ze het gevolg is van gebrek aan gelijke kansen, aldus Marc de Vos. Om vervolgens alle heil te verwachten van voorschools onderwijs voor achterstandsgezinnen.

Dat voorschoolse onderwijs, als het al wenselijk is, gaat er natuurlijk nooit komen. Het meest effectieve instrument blijft in  mijn ogen een herverdelingspolitiek op basis van toegespitste belastingmaatregelen. Maar een werkelijke oplossing zal ook dat niet bieden. In plaats daarvan zullen we fundamenteel na moeten gaan denken over de houdbaarheid van onze huidige economische ordening, het kapitalisme. We moeten revolutionair anders gaan denken over eigendom, kapitaal, arbeid en intermenselijke verhoudingen.

Geen opmerkingen: