Dagelijks ontstaan er duizenden keren beschadigingen in iedere lichaamscel. Ons lichaam, dat uit honderd miljard cellen bestaat (!), beschikt over speciale enzymen die die beschadigingen herstellen. Als de beschadigingen te groot zijn dan breekt de cel zichzelf af en opruimcellen voeren die brokstukken af of maken ze gereed voor hergebruik. Dit noemt men de geprogrammeerde celdood of apoptose. De opgeruimde cel wordt vervangen door een jong exemplaar dat ontstaat uit een stamcel.
Soms echter functioneert die apoptose niet goed en dan blijven die foutief functionerende cellen stoffen uitscheiden waar ons lichaam niet veel mee kan. Dan spreekt men van senescente cellen. Deze cellen schijnen/lijken een belangrijke rol te spelen in het verouderingsproces dat wij ondergaan.
De afdeling moleculaire genetica van het Rotterdamse Erasmus MC onder leiding van Peter de keizer heeft een stof geproduceerd dat een anti-verouderingsstofje wordt genoemd: FOXO4-DRI. Die naam is niet toevallig gekozen. Als een cel slechter gaat functioneren, hechten twee eiwitten zich aan het beschadigde DNA: FOXO4 en p53. Als deze twee eiwitten aan elkaar verbonden op hun lek blijven zitten, dan kiest de cel de apoptose-route. Maar soms werkt dat dus niet.
De Rotterdamse groep ontwierp een molecuul waarin een klein stukje van FOXO4 zit. Dat dringt zich in de binding tussen FOXO4 en p53, waardoor p53 vrij komt en de senescente cellen zichzelf alsnog opruimen.
Dit alles is te lezen in een uitstekend artikel van Wim Koehler in de NRC van 24 maart 2017. Fascinerend is dat en je staat versteld van de kennis die de mens heeft weten te vergaren en van het technisch vermogen op het niveau van celkernen technieken te ontwikkelen om bijvoorbeeld verouderingsverschijnselen tegen te gaan.
De effecten van dit stofje op snel verouderende muizen is spectaculair. De Keizer denkt dat FOXO4-therapie mogelijk eerst zal worden ontwikkeld om bij kankerpatiënten tumoren die resistent tegen chemotherapie zijn geworden weer gevoelig te maken. Of om patiënten tegen chemo-schade te beschermen. Maar zover is het nog niet. Waargenomen is dat deze senescente cellen wel degelijk nuttige functies hebben, bijvoorbeeld bij een lichaam onder stress en bij wondgenezing.
Bron: NRC
Geen opmerkingen:
Een reactie posten