Willem van Althuis

Soms kom je zomaar opeens een schilder tegen van wie je niet eerder hoorde maar die toch een indrukwekkend oeuvre bij elkaar schilderde en ook op zijn minst in kleinere kring naam had gemaakt. Dat overkwam me jaren geleden met de Friese schilder Abe Gerlsma en onlangs, in museum Belvédère in Oranjewoud opnieuw een schilder uit Friesland, Willem van Althuis (1926 - 2005).
Men noemt hen Friese schilders omdat ze in die provincie geboren en getogen zijn en vaak het lokale landschap als thematiek kozen. Maar voor beide schilders is die kwalificatie toch te gering, al was het maar omdat het predikaat Fries ook een beperkte relevantie lijkt te suggereren. In beide gevallen zou dat zeer onterecht zijn.
Van Althuis, stratenmaker van origine, schilderde figuratief en tegelijkertijd abstract. Van sommige schilderijen (onder andere Station in Dronrijp) heeft hij een abstracte vertaling gemaakt maar daarnaast begon hij de kleurschakeringen grijs en blauw te onderzoeken. Zelf verklaarde hij dat hij slechts schilderde wat zich aan hem opdrong (de schilder is slechts intermediair, verklaarde hij) en juist dat aspect lijkt zich in de voortreffelijke expositie in Oranjewoud onvermijdelijk aan je op te dringen.
Tijdens ons verblijf in Friesland probeerde ik foto's te maken van het onmiskenbaar Friese landschap, met name de kleurschakeringen in het groen en groengrijze en de blauwe en blauw-grijze luchten. Ik kon slechts vaststellen dat wat mij met mijn amateurfotografie niet lukte, van Althuis in zijn Blue's en Grey's wel is gelukt.
Gijsbert van der Wal noemt van Althuis stratenmaker en winterschilder. Het is waar dat er van de schilder niet of nauwelijks zomerse taferelen bekend zijn. Kennelijk werd hij meer geboeid door wat er met het landschap gebeurde wanneer het slechts door tussenkomst van nevel of mist kon worden waargenomen. Heel expliciet laat hij dat zien in de vele versies die hij maakte van de visafslag van Laaxum, een klein gebouwtje met twee ramen en één deur.
De expositie heeft op mij enorme indruk gemaakt, reden genoeg om die prachtige monografie van Susan van den Berg aan te kopen: Willem van Althuis. Achter de horizon. Gaat hem zien, deze tentoonstelling, je kunt er nog maar tot 1 september terecht, laat u niet misleiden door de matige plaatjes bij dit bericht maar maak haast!