Op 26 juli jl haalde ik Farid Aouled-Iachen aan die een verontrustend en zorgelijk artikel schreef over het salafisme. Zijn betoog was dat het salafisme uitgaat van twee leerstellingen: de leer van de loyaliteit en de leer van de rekenschap. Op basis daarvan mag je van het salafisme weinig vermogen tot zelfkritiek verwachten maar veeleer een voldoen aan de strenge geloofsleer inclusief de bijbehorende gedragsvoorschriften en een afwijzen van anders denkenden.
In de NRC van 6 augustus staat een interessant artikel van Mineke Schipper, schrijver en emeritus hoogleraar interculturele literatuurwetenschap. Haar betoog sluit nauw aan bij dat van Farid Aloued-Iahcen.
Aan de hand van enkele sprekende voorbeelden laat zij zien hoe ultraorthodoxe geestelijken ontwikkeling blokkeren door hun achterban voortdurend met wantrouwen te voeden tegenover alles wat van buiten (lees vaak: het westen) komt. Er rust een zwaar taboe op het onthullen van wantoestanden binnen eigen gelederen en kritiek op de eigen geloofsbeleving is volstrekt onmogelijk.
Er zijn wel kritisch denkende moslims maar zij worden vermoord, verbannen of voor lange tijd achter slot en grendel geplaatst.
Desondanks vertrouwt Schipper eerst en vooral op juist die kritische moslims, onder verwijzing naar Spinoza die door zijn mede-joden uit de synagoge verbannen werd, Galileo Galilei die op zijn knieën zijn onderzoeksresultaten moest afzweren, Giordano Bruno die op de brandstapel eindigde omdat hij weigerde zijn destijds gewaagde opvattingen over aarde en zon te herzien. Met andere woorden: ook in onze westerse cultuur en geschiedenis hebben we de vrijheid van meningsuiting tegen zware offers moeten bevechten en moesten wetenschappelijk vastgestelde onderzoeksresultaten het lange tijd afleggen tegen de heersende christelijke moraal en geloofsopvattingen.
Een goed artikel en ik begrijp haar pleidooi. Tegelijkertijd merkt ze op dat bij mensen die om religieuze redenen geen toegang hebben tot culturele kennis, je het geweld ziet groeien. En dat is nog een understatement. Het grote probleem van de islam is dat deze religie bewaakt wordt door een schier eindeloos leger van volstrekt idiote en vaak zelfs bijna ongeletterde imams, die nooit verder zijn gekomen dan de hersenspoeling van de madrassa die zij bezochten. Zulke idioten hebben wij hier in het westen ook maar zij zijn in aantal zeer beperkt en richten doorgaans weinig schade aan. Van de politieke leiders in de moslimgemeenschap hoeft men evenmin veel te verwachten, zij zijn vooral bezig met het consolideren van hun machtspositie en dat is nog logisch ook voor een politicus.
En ondertussen gaat het geweld maar door. Schipper citeert een oud gezegde: "Niet weten is erg, niet willen weten is erger". Zij eindigt haar artikel aldus: "Een kritische dialoog in islamitische kring is een kwetsbare plant die alleen met zorg en steun van [de kritische moslims] verder kan groeien, tegen alle tirannieke krachten in die elke vorm van open debat liefst in de kiem smoren. Niet willen weten blijft onthutsend populair - en niet alleen in religieuze kring".
Met andere woorden: er is nog een ontstellend lange weg te gaan voordat de internationale moslimgemeenschap tot het besef komt dat hun gijzeling van het politieke, culturele en religieuze debat wereldwijd tot onaanvaardbaar grote veiligheidsrisico's leidt; voordat ook moslims gaan beseffen dat een gezonde wereld alleen mogelijk is op basis van tolerantie jegens andersdenkenden. Ik vrees dat de moslimwereld voor wat betreft deze aspecten zich nog in het prehistorische tijdvak zal blijken te bevinden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten