Syrië

Aan wie om te bepalen wat juist is? We hoopten met de Verenigde Naties op zo'n vraag een goed antwoord te kunnen geven. En als die er niet uitkomen, kunnen we een conflict altijd nog voorleggen aan het Internationaal Strafhof. Als het om echt heikele kwesties gaat met geopolitieke implicaties, lukt het de VN niet om tot unanimiteit te komen en wordt prompt het vetorecht door deze of gene ingezet.
De weg langs het Internationaal Strafhof is een lange en moeizame. En bovendien doet zich hier het probleem voor dat er landen zijn die het Strafhof gewoon niet erkennen. Zoals bijvoorbeeld de Verenigde Staten.

We weten niet wat er nu precies gebeurt in Syrië. Wat we wel weten is:

• dat er een gifgasaanval heeft plaatsgevonden
• dat die zich voor heeft gedaan in de wijk in Damascus waar het eerste verzet tegen Assad ontstond
• dat die wijk vervolgens dagenlang is gebombardeerd
• dat de meeste sporen van het incident zijn vernietigd
• dat de VN-inspecteurs alleen mandaat hebben om vast te stellen of er gifgas is gebruikt.

Over het regime van Assad hoeven we ons geen illusies te maken. Maar we weten ook dat wapenleveranties aan het verzet vooral in handen komen van aan Al Qaeda gelieerde jihadisten. En dat als Assad verdreven zou worden er een doos van Pandora geopend wordt met vrijwel zeker een eindeloze burgeroorlog na de invoering van de Sharia door de fundamentalisten.

De Amerikanen verklaren nu dat ze het definitieve bewijs dat Assad achter de gifgasaanval zit in handen hebben. Maar dat bewijs mogen wij nog niet zien. Dit is natuurlijk een déja vu, we herinneren ons allemaal nog de schaamteloze vertoning die Collin Powell destijds opvoerde inzake Irak.
De Britten en de Fransen staan klaar om met de VS op te trekken en het lijkt aannemelijk dat er een coalitie ontstaat die zonder mandaat van de VN tot militair ingrijpen over zal gaan. Niet met de bedoeling een regime change tot stand te brengen, haasten de Amerikanen zich te verklaren. Waarom dan wel? Omdat Obama zich vergaloppeerde toen hij weken geleden hardop verklaarde dat het gebruik van chemische wapens een rode lijn betekende. Nu móet er wel stevig opgetreden worden.

Ik vind natuurlijk ook dat de inzet van chemische wapens onaanvaardbaar is maar kan me geheel vinden in het relativerende commentaar van Ko Colijn terzake enige dagen geleden in de NRC. Er moet inderdaad onomstotelijk vaststaan dat Assad de schuldige is in deze tragedie. Ik vrees dat we dat moment van beyond any doubt nooit zullen bereiken.
En daar ligt het grote probleem. Ik heb wat minder moeite met een optreden dat niet is gebaseerd op een VN-mandaat. Nu het inzetten van gifgas tolereren zet de deur voor wijdere toepassing van dit middel wagenwijd open. Het is dieptreurig dat de Russen en de Chinezen zich hier niets van aantrekken. Lavrov heeft inmiddels wel verklaard dat Rusland zich niet in de kwestie zal mengen wanneer er een militaire actie wordt ondernomen.

De essentie is dat we ons niet kunnen permitteren ons te laten gijzelen door het veto van twee grootmachten die om geopolitieke redenen in de kwestie Syrië oppositie voeren. Ook zij hadden hier een rode lijn kunnen trekken maar doen dat welbewust niet.

Moet Nederland zich achter zo'n westerse coalitie scharen? Ook hier zou ik wederom willen zeggen: alleen als die coalitie aantoont, bewijst dat Assad achter deze perverse aanval zit. Ik kan me nu eenmaal genoeg andere scenario's voorstellen waarbij andere partijen uit strategische overwegingen zouden kunnen besluiten tot dit soort acties. Het is namelijk heel eenvoudig gebleken elkaar te beschuldigen zonder dat de waarheid ooit geopenbaard wordt. Het belangrijkste bewijs dat we nu hebben is gelegen in het feit dat Assad eerst dagenlang door is gegaan met bombardementen alvorens akkoord te gaan met een zeer beperkt mandaat voor de VN-inspecteurs.