Genetische modificatie

Typisch zo'n onderwerp waarbij het maar niet lukt er een definitief standpunt over in te nemen. In een artikel in de NRC van 22 februari bepleit Louise Fresco, hoogleraar te Amsterdam, het toestaan van genetische modificatie in de landbouw. De Europese Commissie heeft in 2011 vastgesteld dat de goedkeuringsprocedure in Europa voor genetische modificatie wordt beheerst door vooroordelen die een eerlijke herziening in de weg staan. Desalniettemin besloot de commissie tot hernieuwd uitstel om lange termijn effecten van genetische modificatie verder te onderzoeken.
Fresco betoogt dat gerenommeerde onafhankelijke instellingen in Europa hebben aangetoond dat genetisch gemodificeerde gewassen kunnen bijdragen aan een duurzame voedselproductie, vooral als ze worden geteeld voor resistentie tegen insecten en ziekten, en dat ze niet meer risico opleveren dan conventionele variëteiten.
Ik wil dat op zich graag van haar aannemen maar tegenstanders van genetische modificatie wijzen nu juist op het risico van deze gewassen verderop in de keten. Daar is nu eenmaal onvoldoende onderzoek naar gedaan. Ik word wat achterdochtig wanneer Fresco stelt dat het Europese gebrek aan vertrouwen in genetisch gemodificeerde organismen een breder wantrouwen tegen de wetenschap weerspiegelt. En nu komt het: "Eenzelfde houding overheerst inzake schaliegas en kernenergie", aldus Fresco.

Ik geloof niet dat er enige sprake is van een Europees wantrouwen tegen de wetenschap. Wel is er een gerechtvaardigd wantrouwen ten aanzien van grote bedrijven met grote belangen. Het Amerikaanse Monsanto is wereldleider in de levering van genetisch gemodificeerde zaden. Het bedrijf heeft een geweldige expertise in het lobbyen voor hun producten ontwikkeld. Niettemin: "Op basis van onderzoek naar de data van Monsanto-testen naar de veiligheid van haar genetisch gemanipuleerde maïs, kwam de Committee of Research and Information on Genetic Engineering van de universiteiten van Caen en Rouen tot de conclusie dat Monsanto-maïs nadelige effecten heeft op de gezondheid van ratten. Consumptie van de maïssoorten Mon 810, Mon 863 en NK 603 leidt onder meer tot nadelige gevolgen voor de lever, nieren en het hart van ratten. Deze maïssoorten zijn goedgekeurd door de gezondheidsautoriteiten in onder meer Europa en Amerika". (bron: Wikipedia).

En er zijn veel meer van dit soort voorbeelden. Denk in een ander verband maar aan de onderschatting door de NAM van het risico op aardbevingen in gaswinningsgebieden. De NAM baseerde zich juist altijd op wetenschap. Nu weten we beter. En hetzelfde kan worden gezegd van schaliegas. De eerste berichten over de winning van schaliegas waren terughoudend, omdat het gas uitsluitend tegen hoge kosten gewonnen zou kunnen worden. Vervolgens, toen deze technische problemen eenmaal waren opgelost, werden de verhalen prompt enthousiaster. Maar recentelijk verschijnen er toch weer tal van wetenschappelijke artikelen die wijzen op de grote risico's van de winning van schaliegas. In een artikel in Trouw van vandaag lezen we: "Het Tyndall Centre in Engeland en het Duitse Wuppertal Instituut hebben een inschatting gemaakt van de risico's van schaliegas in Europa. "Beide gerenommeerde instituten spreken van onvermijdbare milieuschade en onaanvaardbare maatschappelijke risico's", aldus Rotmans. Het gaat daarbij volgens de hoogleraar om de uitstoot van stoffen die de aarde opwarmen en potentiële gezondheidsrisico's"".
En tot slot, dat het verzet tegen kernenergie zou voortvloeien uit een wantrouwen jegens de wetenschap is pertinent onwaar. Fresco zou beter moeten weten. Zij is Japan vergeten en baseert haar argumentatie ten onrechte op bedrijfsleven dat zich ten onrechte bedient van "wetenschappelijke" argumenten.

Stel, u bent Italiaan

Je kunt stemmen op een stijve socialist, voorheen communist, met weinig schwung en al even weinig enthousiasmerende ideeën  Er valt misschien niet veel op hem aan te merken maar hij behoort wel tot het politieke establishment. Dan is er nog een oud bankier en waren zij niet degenen die alle ellende veroorzaakt hebben? Moet je dan stemmen op zo'n technocraat die kennelijk in dat vermaledijde Europa waanzinnig populair is en op de instemming van Merkel schijnt te kunnen rekenen? Iemand die grote bezuinigingen doorvoerde en een nieuwe belasting op eigen woningbezit introduceerde? Misschien dan toch maar die clown die het hele zootje op wil schudden? Laten we wel wezen: hij is ooit eens veroordeeld en weigert op grond daarvan zelf zitting te nemen in het Parlement want daar horen naar zijn overtuiging veroordeelden niet thuis. Dat is nog eens principevast optreden. En hij heeft alleen campagne gevoerd op straat, hij verscheen niet op teevee. En dan zo'n resultaat behalen? Dan kun je wat. Tja, hij wil met niemand samenwerken en de parlementsleden die namens zijn beweging het pluche gaan bezetten, kennen elkaar nog niet, ze weten ook nauwelijks wat hen bindt maar soit, dat lossen ze wel op. En Europa? Wie is er nog voorstander van Europa?
Een echte Italiaan denkt na, wikt en weegt en komt tot een verantwoorde keuze want één ding is zeker: er moet een regeerbaar Italië blijven, desnoods zonder Europa. Maar wat je natuurlijk nooit zult doen is stemmen op die andere wild in het rond neukende, iedereen schofferende, door en door corrupte clown, die het medialandschap volledig naar zijn hand zette, die de rechterlijke macht wegzet als "erger dan de maffia" en die alleen maar in het parlement wil vanwege de daaruit voortvloeiende immuniteit voor de rechterlijke macht, die wetten vervaardigde om zijn misdaden te doen verjaren of om anderszins uit handen van justitie te kunnen blijven.

U begrijpt het al: ik snap niets van Italië en Italianen. In mijn ogen zijn ze daar helemaal gek geworden. En wat ze zichzelf aandoen, moeten ze helemaal zelf weten. Maar dit is wel de slechtst denkbare uitslag voor iedereen die Europa een warm hart toedraagt.
Er gaan al zeer geruime tijd stemmen op om de westerse democratie te verbeteren, aan te passen aan de wensen en noden van de moderne burger die betrokken wil blijven bij zijn regering en parlement. Velen zien de oplossing in het referendum. Ik heb al vaak aangegeven dat en waarom ik daar geen voorstander van ben. Wat we vrijwel overal zien is dat de constructie van een parlement dat wordt gesondeerd door een Senaat tot grote problemen kan leiden. We zien het in De Verenigde Staten, we zien het in Nederland en nu ook in Italië  Er zijn vast meerdere voorbeelden van dit fenomeen te vinden. En in al die gevallen is de crux gelegen in het gegeven dat de Senaat niet doet waarvoor ze ooit in het leven is geroepen maar pure machtspolitiek bedrijft: een oppositie die het maar niet kan verkroppen dat ze de verkiezingen niet hebben gewonnen.

Politici behoren mensen met verantwoordelijkheidsgevoel te zijn. Dat zijn ze niet. Politieke macht is van middel doel geworden en dat gaat ons nog eens ernstig opbreken.

Kunst of propaganda?

In het Drents museum is een tentoonstelling ingericht rond het thema socialistisch realisme met een groot aantal werken van Russische schilders uit de eerste decennia van de twintigste eeuw, een van de meest veelbewogen periodes uit de Russische geschiedenis met als apotheose de bolsjewistische revolutie van de jaren rond 1917, een revolutie die al gauw zou ontaarden in de paranoia van Stalin.   Kunst werd in die jaren al gauw gezien als een bruikbaar instrument om de idealen van de revolutie dichterbij te brengen en het duurde niet lang voordat kunstenaars gedwongen werden hun creativiteit aan te wenden voor de hoger gelegen politieke en sociaalmaatschappelijke doelen. De geschiedenis heeft ons natuurlijk wel meer voorbeelden gegeven, de Kulturkammer ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, de Culturele Revolutie van Mao's rode boekje enzovoort.
Nu is er geen enkele wet die beweren kan dat kunst zich niet zou mogen lenen voor het uitdragen van idealen maar doorgaans is kunst toch interessanter wanneer ze op een of andere manier een kritische reflectie biedt op wat wij als onze werkelijkheid beschouwen. En dat is nu precies wat dictatoriale regimes niet waarderen. En de bolsjewieken zagen al gauw ieder andersdenkende als een vijand van de revolutie, de vijand van het volk. Kritische zin werd niet alleen niet gewaardeerd maar ook verboden en uitingen van een kritische geest die niet in lijn met de idealen van de revolutie werden verondersteld, werden steevast begroet met de zwaarste straffen, tot en met de kogel.

Er is wel wat voor te zeggen dat een ware kunstenaar zich nooit met een dergelijke ideologie zou mogen associëren, corrumperen. Maar toch... toch is deze expositie een opzienbarende tentoonstelling met werkelijk prachtig en imponerend werk. Ook de enorme doeken die bol staan van de idolatrie rond Lenin en Stalin, een staatsieportret van Stalin, de propaganda voorstellingen van soldaten, boeren en arbeiders laten niet na indruk te maken en veel van die werken zijn ook schilderkunstig meer dan de moeite waard.

Er doet zich een merkwaardig fenomeen voor: de schrijver Paustovsky wordt in het algemeen beschouwd als een van de grote literatoren uit die eerste decennia van de twintigste eeuw. En ofschoon ik dat oordeel deel - hij heeft een groot aantal ongelooflijk prachtige en indrukwekkende reisreportages en buitengewoon vitalistische boeken over de Russische samenleving, industrie en cultuur van die jaren geschreven - kan ook ik niet om het feit heen dat Paustovsky nergens ook maar enige kritiek heeft geformuleerd op alles wat er ondanks het revolutionaire elan uit die tijd fout is gegaan. En dat falen kán hem niet ontgaan zijn, hij was niet blind. Maar het is niet aan mij hem te veroordelen, dat zou ik trouwens niet willen ook want zijn boeken behoren tot het beste wat ik ooit gelezen heb.

Dat laatste oordeel geldt wat mij betreft ook veel van de schilderijen die in Assen bijeen zijn gebracht. Prachtig werk van Korzjev, Deineka, Joeon, de gebroeders Tkatsjev, Samochvalov en Rjazjskij om er maar enkele te noemen. Het mooiste doek is van de laatstgenoemde schilder en is getiteld Brief, 1939. Laat het voor een deel propaganda zijn, de bewieroking van politieke leiders verdient doorgaans slechts argwaan en scepsis maar anderzijds waren er zeker voordat de grote paranoia uitbrak (in bijvoorbeeld Leven en lot geeft Vasili Grosmann daar huiveringwekkende voorbeelden van) ook miljoenen Russen die heilig geloofden in de revolutie en de heilzame werking daarvan voor de samenleving en het individu. U mag hem niet missen, deze prachtige expositie in een fraai museum, u kunt er tot in juni terecht.

Een verontrustend tekenaar

Dit weekend bezochten we onder andere het Stedelijk Museum in Kampen, een Hendrik Avecamp stadje in dit koude seizoen, voor de expositie God is in the details van de tekenaar Robbie Cornelissen (1954). Op het spoor gezet door Gijsbrecht van der Wal in diens onvolprezen Wijd open ogen togen we naar het streng protestantse Kampen, stad aan het IJsselmeer die onder meer plaats biedt aan een theologische universiteit die zich baseert op de Gereformeerde kerken vrijgemaakt.

Cornelissen is vooral bekend als tekenaar die met potlood en papier een wereld laat zien waar de mens zelf niet of nauwelijks meer lijfelijk acteert - slechts heel zelden figureren op zijn tekeningen op mensen gelijkende wezens - maar tegelijkertijd nadrukkelijk aanwezig is in vaak beklemmende beelden.

Ligt daar misschien de kern van de titel van deze expositie? God is in the detail. De mens heeft god geschapen, god heeft de mens geschapen maar zie eens hoe nutteloos en machteloos die mens is? Je kunt er eindeloos over fantaseren en filosoferen. 

De wereld van Cornelissen is leeg, ook al staat ze vol met door mensen bedachte en door mensen vervaardigde architectuur. Je kijkt van buiten naar binnen maar je lijkt nergens binnen te kunnen geraken. Als er al eens een leuk balkonnetje aan een gebouw zit, lijkt er nergens een toegang tot dat balkonnetje te zijn. Er komt ook niets van binnen naar buiten.

En in Kampen zijn vooral tekeningen te zien van iets wat lijkt op een psychiatrische inrichting tot je opeens een executiekamer tegenkomt en dan bevind je je plotseling in een wel erg sinistere omgeving. De wachtkamer is misschien nog wel het benauwendste werk - in tegenstelling tot de vaak meterslange en -hoge tekeningen gaat het hier om een tekening van zeg maar 20 bij 30 cm, misschien nog wel kleiner.

Indrukwekkend en intrigerend maar vooral ook verontrustend, dat waren de kwalificaties die me te binnen schoten, daar in Kampen. En hoe verrassend dat een kunstenaar zich beperkt tot potlood en papier en daarmee een totaal eigen universum weet te creeren. In een interview met de VPRO radio (zie de link hieronder) zegt hij zelf hierover: "Het gaat om een potlood en om een lijn en met die lijn kun je alles maken. Het gaat over ruimte, over abstractie en figuratie en ook over ideeën . Veel meer laat hij niet los over zijn tekeningen. De kijker moet zelf maar zien wat hij ervan vindt.

Je betreedt deze tentoonstelling door een ruimte in het museum waarin een paar honderd kleine tekeningen geordend zijn opgehangen die ieder voor zich een telkens veranderend patroon laten zien. Zo'n tekening lijkt in de verte op werk van Gerhard Richter maar dan met grafiet in plaats van verf.

Ik zou er nog veel meer over kunnen schrijven hier maar daarmee zou ik u alleen maar voor de voeten lopen. Verras uzelf en ga er eens kijken! Dat kan nog tot 7 april.

http://www.robbiecornelissen.nl/

http://programma.vpro.nl/deavonden/Dossiers/Beeldende-kunst.html?currentPage=22&playurn=urn:vpro:media:program:8819441

Apartheid reborn

In een ingezonden artikel in de NRC van 21 februari schrijft Prof. John Dugard, voormalig VN-rapporteur voor de mensenrechten in de Palestijnse gebieden over de gelijkenissen tussen het lot van de Palestijnen in de bezette gebieden en de Apartheid in het pre-Mandela Zuid Afrika. Dugard: de drie hoofdkenmerken van de Apartheid n Zuid Afrika waren geïnstitutionaliseerde discriminatie, repressie en gedwongen verhuizing.

In een rapport van een fact finding commissie van de VN luidt een van de conclusies: "De nederzettingen zijn gesticht uitsluitend in het belang van Israëlische joden; de nederzettingen worden gehandhaafd en ontwikkeld door middel van een systeem van totale segregatie tussen kolonisten en de rest van de bevolking die in de bezette Palestijnse gebieden leeft. Dit systeem van segregatie wordt ondersteund en gefaciliteerd door een strikte militaire controle en wetshandhaving, ten koste van de rechten van de Palestijnse bevolking".

In het hedendaagse Israël zijn wel meer vormen van Apartheid te vinden. Denk maar aan de ultra orthodoxe joden die vrouwen alleen achter in de bus accepteren of tot de overkant van de straat willen veroordelen of aan de rol die Arabische Israëliërs in de nationale politiek kunnen spelen.
Het probleem is dat geen enkel perspectief van waaruit men naar het Palestijns probleem kijkt, een oplossing dichterbij brengt en al helemaal niet wanneer daar een minimale vorm van medewerking van Israël mee gemoeid is.

Profesor Dugard is zelf een Zuid Afrikaan die de Apartheid aan den lijve ondervond. Israël is volledig verblind door de religieuze claim op een stuk grond waarvan anderen - Palestijnen - verdreven werden. Joden uit de wereldwijde diaspora worden uitgenodigd terug te keren naar de heilige grond van Palestina maar de Palestijnen wordt het recht op terugkeer ontzegd. En zeker in het Israël van 2013 lijkt er geen voedingsbodem voor welk billijkheidsargument dan ook te bestaan.

bron: NRC

(Powned =) Volksgericht

Op 1 februari schreef ik dat de top van SNS vervolgd diende te worden. Gisteravond werd gemeld dat voormalig SNS topman van Keulen op aandringen van de politie voor tenminste een aantal weken in het buitenland was ondergedoken. Voor zijn eigen veiligheid uiteraard. De bedreigingen aan zijn adres waren dermate ernstig dat zelfs de Coördinator Terrorismebestrijding hiervan in kennis is gesteld.
Ik durf hier wel een direct verband te leggen met de ronduit schandalige journalistiek van Powned, kijk die reportage nog maar eens terug op Internet. Van Castricum is geen journalist maar een schaamteloze vlerk, gespeend van alles wat fatsoen heet maar er zijn veel mensen die het woord fatsoen niet meer door hun strot krijgen.
Ik bepleit hier geen zelfcensuur voor de media maar met een helicopter boven een riante villa hangen en dan met een onmogelijke grijns op je kop naar beneden wijzen, uitroepend: "ja, kijk, daar woont'ie", dat heeft niets meer met journalistiek van doen, dat is het uitlokken van een volksgericht. Maar daar horen we Powned niet meer over.
Ik heb niets met van Keulen, wil hem ook zeker niet verdedigen maar wat er nu gebeurt zegt meer over onze samenleving dan over de man die nu wordt bejaagd door jan en alleman. Ook door Jelle Brandt Corstius die weliswaar geen kwaad in de zin had maar wel een massale publieke actie, gericht aan/tegen één persoon ontketende. Hij had beter moeten weten.

Even dacht ik, ben ik nu ook schuldig aan zo'n volksgericht door mijn oproep tot vervolgen van de top van een zojuist genationaliseerde bank. Ik troostte me met de gedachte dat slechts weinigen de weg naar dit blog weten te vinden maar ook in tweede instantie handhaaf ik mijn oproep van twee weken geleden. Bij Property Finance wordt nu de ene na de andere medewerker in verzekerde bewaring gesteld op verdenking van fraude en witwaspraktijken. Dat geeft nog maar eens goed aan dat de bestuurders van het SNS concern niet alleen de vastgoedpoot nauw hadden verweven met de bankdivisie, vervolgens geen greep meer hadden op beide bedrijfsonderdelen en tot slot - hoe verbijsterend - erin zijn geslaagd onbetrouwbaar personeel naar binnen te loodsen dat er alleen maar op uit was zichzelf te verrijken.

Niet alleen de topman van de bank moet vervolgd worden maar de gehele top, inclusief de Raad van Commissarissen. Slechts één commissaris stemde destijds tegen de overname van Property Finance maar hij werd door zijn collega's overruled. Nu weten al die commissarissen te melden dat ze de overname nooit hebben zien zitten maar zelf bleven ze wel zitten en legitimeerden zo de besluiten van de Raad van Bestuur.
En al deze mannen werden meer dan vorstelijk beloond en zelfs dat is nog een understatement. Zij hebben collectief gefaald en moeten daarvoor ter verantwoording worden geroepen. Dat gaat echter niet gebeuren. En dat steekt en schuurt. Ik kan het niet vaak genoeg herhalen: het is dit gedrag van de elite waar de publieke moraal aan ten gronde gaat.

"De dood is geen alternatief voor zorg"

Zo luidt de kop boven een opiniërend stuk van Mona Keijzer (CDA) in de Volkskrant van vandaag. Met de kop ben ik het helemaal eens, met de inhoud van haar artikel geenszins. Keijzer geeft twee fundamentele redenen aan waarom de dood niet als oplossing aangereikt dient te worden, tenzij er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Het pleit voor haar dat ze die essentie van de bestaande euthanasiewetgeving onderschrijft.
Haar twee redenen luiden als volgt: de dood is geen consumptieartikel en mensen zijn aan elkaar gegeven. Het eerste argument kan ik nog wel onderschrijven maar er is niemand die de dood als zodanig beschouwt, zelfs niet zij die over de pil van Drion zouden willen kunnen beschikken. Tot die laatste groep behoor ik zelf overigens.

Maar dat wij mensen aan elkaar gegeven zouden zijn is klinkklare nonsens. Wij planten ons voort omdat wij zo geprogrammeerd zijn. De essentie van het leven bestaat uit het doorgeven van sterke genen aan nageslacht. Dat wij mensen in de loop van de tijd daar allerlei morele en ethische connotaties aan hebben verbonden is relevant voor hen die in een scheppende instantie geloven maar voor alle anderen niet in het minst. Tot die laatste groep behoor ik zelf overigens.

Keijzer gaat eraan voorbij dat we steeds nadrukkelijker de discussie aan het voeren zijn over de aanvaardbaarheid en betaalbaarheid van levensverlengend medisch ingrijpen in de laatste jaren van een mensenleven. Ook zien we dat de samenleving niet bij machte is de hulpbehoevende oudere een menswaardig bestaan te bieden in de intramurale zorg, terwijl onze hopeloos geïndividualiseerde maatschappij gruwt van mantelzorg. Tot die laatste groep behoor ik zelf overigens niet maar ik zal van mijn kinderen niet vragen mij mantelzorg te bieden wanneer ik mijn zelfredzaamheid verloren heb.

Dat heeft niets te maken met mijzelf als last voor mijn omgeving beschouwen maar alles met wat ik als een menswaardig leven ervaar. En omdat ik tot in het diepst van mijn wezen overtuigd ben van mijn zelfbeschikkingsrecht, zal ik daarvan ook gebruik maken in die laatste fase van mijn bestaan. Niemand kan mij met een beroep op ethiek of moraal overtuigen van mijn plicht lichamelijk lijden en afzien te verdragen tot mijn lijf het begeeft. Mijn kinderen weten hoe ik hierover denk.

Ik zou niemand ooit het recht willen ontzeggen het leven te aanvaarden tot de laatste ademtocht en het is evident dat niemand ooit mag worden geconfronteerd met aandrang van anderen om zich te laten euthanaseren. Maar evenzo wens ik niet door anderen veroordeeld te worden omwille van mijn claim op zelfbeschikkingsrecht.

Mona Keijzer velt een moreel over dit vraagstuk. Het zou haar sieren als ze zich daarvan bewust was.

Misverstand

In de NRC van 12 februari schrijft Jan Bouwens, hoogleraar accounting aan de Universiteit van Tilburg, dat de roep om loonmatiging aan de top van het bedrijfsleven, meer specifiek het bankwezen schadelijk zou zijn voor de belastingbetaler. Zijn redenatie is dat die vijfeneenhalve ton voor van Olphen maar een schijntje is vergeleken bij zijn opdracht: voorkomen dat de belastingbetaler miljarden euro´s kwijtraakt aan SNS. Sterker nog, Bouwens gunt van Olphen wel vijf miljoen.
Het is eigenlijk te gek voor woorden dat een hoogleraar zulke aperte onzin uitkraamt. Hij legt een direct verband tussen de hoogte van iemand´s salaris en diens kans op succes bij het uitvoeren van een gecompliceerde taak. Het is hem kennelijk ontgaan dat inmiddels proefondervindelijk, 100% empirisch is komen vast te staan dat er van zulk een verband geen sprake is. U weet toch wat er met drie van de vier systeembanken is gebeurd? En hoeveel de topmannen van die banken verdienden?
Bouwens beweert in feite dat knappe koppen duur betaald moeten worden en dat derhalve duur betaalde koppen ook knap zijn.Ik kan alleen maar zeggen: wat een flutredenering voor een academisch gevormd iemand. Ik mag hopen dat hij slechts een bescheiden salaris opstrijkt.

Over werkelijkheden

Telegraaf journalist Paul Jansen mocht gisteravond in P&W weer eens lekker tekeer gaan tegen het kabinet vanwege de op handen zijnde overeenstemming over de woningmarkt. Niet alleen minister Blok maar het hele kabinet zou hebben gestunteld en gefaald. Zelden zulke grote kul gehoord, ook al mag ik die Jansen wel al was het maar omdat hij bij de Telegraaf werkt, een van die kranten die je nooit lezen wil omdat ze zoveel inkt nodig hebben om hun luide geroep kracht bij te zetten dat je die krant niet kunt lezen zonder vuile handen te maken. Maar dit terzijde.

De politieke werkelijkheid is dat we een kabinet hebben van twee partijen die samen een meerderheid hebben in het parlement. En daarnaast hebben we een Eerste Kamer die in plaats van te doen waarvoor zij in het leven is geroepen, partijpolitiek bedrijft. En ik maar denken dat het volk zijn wil heeft uitgedrukt bij de parlementsverkiezingen. Steeds duidelijker wordt dat DE EERSTE KAMER MET DE GROOTST MOGELIJKE SPOED AFGESCHAFT DIENT TE WORDEN.

Ik hoef hier Stef Blok niet te verdedigen, ik ben geen fan van de man. Hij maakt op mij een kille en vooral arrogante indruk. Je krijgt bij hem nooit het gevoel dat iets hem echt raakt. Maar de huidige ingrepen in de woningmarkt zijn inmiddels door vijf politieke partijen akkoord bevonden en daarmee is er sprake van een overweldigende meerderheid in de Tweede Kamer én een numerieke meerderheid in de Eerste Kamer. Als ik Stef Blok was, zou ik tevreden zijn.

Nee, wie hier echt geblunderd heeft is Buma van het CDA. Stoer doen om het kabinet jouw wil op te dringen om vervolgens links en rechts voorbij gelopen te worden door kabinet en je collega oppositiepartijen. Als ik Sybrand Buma was, zou ik me nu heel ongelukkig voelen.

(Opgeklopte) tegenstellingen

In de NRC van 8 februari schrijft Ewald Engelen, financieel geograaf, een vlammend betoog over onze gulzigheid, vijftien jaar dronken van geleende welvaart. Maar in zijn betoog vervlochten zit de analyse dat alleen wie vooraan in de rij stond, zich deze dronkenschap kon veroorloven. Anders gezegd, er is een groep die danig profiteerde van het Nederlands kapitalisme maar ook een heel grote groep die geen aanspraak op welvaart en rijkdom kon doen gelden. SNS topman van Keulen symboliseert weliswaar de perverteringen van het Nederlands kapitalisme, maar hij ís het niet, aldus Engelen. We zijn namelijk allemaal medeschuldig. Het is een wat hybride redenatie van Engelen, zijn analyse deel ik in grote lijnen maar zijn conclusies niet. De crisis is niet veroorzaakt door hen die achteraan in de rij stonden maar door de voorlopers, de flitskapitalisten en de beleggers, de bankiers vooral, die iedereen - ook hen die achteraan in de rij stonden - ertoe overhaalden om zich in de schulden te steken. De publieke moraal werd en wordt vergiftigd door elite en establishment die zich identificerend met de eigen groep geen millimeter schaamt om het onderste en nog meer uit de kan te halen. Engelen is ook voor een 'in or out referendum' voor Europa by the way, dat siert hem niet.

De tegenstelling arm - rijk is een reële tegenstelling, ze bestaat en het gat tussen beide is alleen maar groter geworden en daar lopen we tegen de grenzen van een aanvaardbaar kapitalisme aan: te grote inkomensverschillen zijn funest voor de publieke moraal en dus voor een beschaafde samenleving.

We hebben er een nieuwe populist bij: Henk Krol. Aardige man hoor, maar hij leutert maar een eind voor zich uit. Hij creëert de tegenstelling tussen de werkenden en de pensionado's en het levert hem een heleboel virtuele kiezersgunst op. Naar het zich laat aanzien, voorlopig ten koste van de PvdA. Toch is ook hier Samsom de enige die duidelijke taal spreekt en de juiste verhoudingen weergeeft. Niets aantrekken van die tussentijdse en zinloze peilingen: Nederland zal langzaam maar zeker moeten gaan beseffen dat er heel veel maar weinig waars over die ouderen wordt verteld.
Er is een heel grote groep ouderen die het relatief goed tot zeer goed heeft. Maar in de volksmond leeft nu de gedachte dat elke 50plusser op een houtje zit te bijten. Natuurlijk zijn er voorbeelden van gepensioneerden die in verhouding tot hun netto besteedbare inkomen nu teveel moeten inleveren. Maar dat geldt niet voor het merendeel van de pensionado's. Zie het onderzoek in de Volkskrant van vandaag.

Het lijkt wel of de Nederlanders collectief aan het hyperventileren zijn geslagen. En de media lopen hier toch echt voorop. Het ouderwetse generatieconflict beperkte zich vroeger tot de vader-zoon-relatie maar nu is het een hevige twist tussen complete generaties geworden. Hetzelfde geldt voor de werkenden versus de pensionado's. Elke nuance gaat verloren in de peilingen van Maurice de Hond. En je krijgt het bijna niet meer uitgelegd. Henk Krol spint er goed garen bij maar straks zal blijken dat ook hij een door onszelf opgeblazen ballon was.

Hoe stoer is Pownews?

Iedereen zag de beelden van een ernstige mishandeling in Eindhoven. Mijn persoonlijke eerste reactie - thuis op de bank - stond bol van wraakgedachten. Dat is logisch bij zulke beelden. Maar wie even nadenkt, realiseert zich meteen dat je daarmee een rechtszaak niet afhandelt en dat je daarmee al helemaal niet de oorzaak van dit soort wangedrag wegneemt.
Pownews is een nare omroep vol met nare mensen, die op mij een uiterst gefrustreerde indruk maken. Ze suggereren dat ze alles wel eens aan de kaak zullen stellen maar lijken zich niet te realiseren dat ze zelf onderdeel van het systeem zijn dat ze zeggen te verachten. Ik verwijs hiervoor alleen maar naar het salaris van de hoofdredacteur.
We zagen een van hun verslaggevers op een uiterst agressieve wijze een van de in Turnhout woonachtige verdachten opjagen, de capuchon van het hoofd trekken en vragen op de jongeman en zijn moeder afvuren.
Het is de moderne vorm van de schandpaal waarmee de omroep uitsluitend een averechts effect bereikt: de rechter zal in de vonnistoewijzing rekening houden met de mate waarin deze verdachten door de (sociale) media zijn bejegend, achterna gezeten en veroordeeld.
De enige relevante vraag die in deze misselijke beelden te vernemen was, werd aan de moeder van de verdachte gesteld: als uw zoon nu eens hier door Nederlanders was mishandeld, zou u dan ook niet graag zien dat die daders vervolgd werden? Maar dat was dan ook alles. De manier waarop deze vraag werd gesteld, de manier waarop deze hele reportage in elkaar gestoken was, het was een beschamende vertoning.
Pownews heeft verdachten al veroordeeld voor er maar een OM of rechter aan te pas kan komen. Namen worden op straat gegooid (een volstrekt onschuldige naamgenoot werd vervolgens met de dood bedreigd op die o zo flinke sociale media) en verdachten worden opgejaagd. Dat is het snelrecht dat Pownews graag ziet.
Erg flink van de jongens van Pownews. Helaas zijn er zeer veel voorbeelden van deze ranzige journalistiek bij deze 'omroep'.

Favorite passtime: Europe bashing

Het is bijna lachwekkend te zien hoe politici zich in bochten wringen om kiezersgunst vast te houden. Eerst pruttelt Rutte dat Cameron serieus genomen moet worden en nu is ook Buma tevoorschijn gekomen met een lijstje dat zijn oorsprong vindt in het gedachtegoed van de Britse premier. Wat mij betreft een beetje teveel eer voor die Engelsman die zijn perfide Albion doodgemoedereerd de vergetelheid in manoeuvreert met zijn 'in or out referendum'.
Ik had Buma voor slimmer en vooral meer integer gehouden. Hij heeft Europa altijd verdedigd maar nu is hij bang voor Wilders en komt met een lijstje waar werkelijk helemaal niets van deugt. Niet één van de door hem genoemde punten komt in aanmerking voor terugveroveren op Brussel. In de Volkskrant van vandaag worden ze stuk voor stuk onderuitgehaald.
Maar wat treurig is, is het gegeven dat Buma niet geïnteresseerd is in feiten (hij werd op dit punt prachtig terecht gewezen door Neelie Smit Kroes in Nieuwsuur gisteravond; zij sprak over een politicus die kennelijk van zijn geloof afgevallen was). Met dat onzinlijstje - dat geen enkele burger gaat controleren - haakt hij in op bestaande maar daarom nog geen juiste sentimenten. Anti-Europa sentimenten wel te verstaan. In dat opzicht verschilt Buma dus niets van een populistische politicus.
Dit alles bewijst alleen maar dat de tactiek van Wilders uiterst effectief is. Ik zeg u, de weg is nog lang maar ook wij mogen ons straks in een 'in or out referendum' uitspreken en wij zullen dan Wilders zijn finest moment bezorgen. Aan mij zal het niet liggen, ik zal me op deze plaats blijven verzetten tegen zulke schijndemocratie.

Verlaten plekken

Momenteel lees ik Wijd open ogen van Gijsbert van der Wal. Een boek met grotendeels reeds in de NRC gepubliceerde beschouwingen over kunst met een nadruk op figuratieve kunst. Gek genoeg heb ik die columns in de krant nooit gelezen. En dat blijkt onterecht, want van der Wal schrijft op een heerlijk directe en volkomen no nonsense manier over kunst. Maakt er ook geen probleem van iets wat hij niet waardeert als zodanig te benoemen. Een kunstenares die beweert pompoenen perfect naar de natuur te kunnen tekenen maar ze, aangezien "daar niets aan is", expres lelijk weergeeft, die is bij van der Wal aan het verkeerde adres.
Ik kom op dit boek nog uitgebreid terug zodra ik het uit heb, maar ik kan het u nu al aanbevelen. Ook al heb je het merendeel van de door hem besproken werken niet gezien, zijn opmerkingen over kunst in het algemeen en specifieke werken in het bijzonder zijn treffend en de moeite waar om er kennis van te nemen. Goed geschreven ook, in gewone taal van vandaag. Ver weg blijvend bij intellectualistisch geleuter.

Maar nu naar een van de kunstenaars die hij bespreekt: de Belgische fotograaf Henk van Rensbergen. Van Rensbergen zoekt bij voorkeur oude, niet meer bewoonde of gebruikte panden op en betreedt die als een volkomen vreemdeling, op zoek naar tekenen van vroegere bewoning of gebruik. Hij heeft deze foto's ondergebracht in een website, www.abandoned-places.com.
Een prachtige site die een bezoek meer dan waard is. Je vindt er verbluffend mooie foto's die stuk voor stuk enorm veel over onze wereld te melden hebben. Je komt er geen mens tegen, maar alles is man made but left behind. Een wereld die schoonheid brengt en tegelijkertijd zo triest is omdat we er afstand van gedaan hebben, er niet meer naar omkijken, volstrekt verwaarlozen.
De foto hierboven, Sunlight, is uiteraard van deze website afkomstig. Ga hier toch vooral eens naar kijken, u weet niet wat u er allemaal tegen kunt komen!

www.abandoned-places.com

De ondernemingsgewijze productie is niet heilig

In een interessant artikel in de NRC van 1 februari is Jan Jonker, hoogleraar duurzaam ondernemen aan het woord. Hij bepleit een forse bijsturing van het denken over waardecreatie in economische en business modellen. De noodzaak hiertoe is ingegeven door de wijze waarop wij ons ecosysteem uitbuiten en vernietigen. Enkele van zijn prikkelende en onweerlegbare constateringen:
* Regeringen gaven in 2008 maar liefst 18.000 miljard dollar steun aan banken en slechts 3 miljard aan de bestrijding van de voedselcrisis.
* Schoon drinkwater is een primaire levensbehoefte, Coca Cola niet. Maar Coca-Cola is overal in de wereld te verkrijgen, schoon drinkwater niet.

Naar Einstein die ooit eens opmerkte dat je een probleem niet kunt oplossen met de denkwijze die het veroorzaakte, benadrukt Jonker een radicaal andere manier van denken met de circulaire economie als uitgangspunt. Van producten maken, gebruiken en afdanken naar producten maken, gebruiken en hergebruiken. Op een hel eenvoudig niveau kun je zo'n transitie inzichtelijk maken: wij kopen een mobieltje, gebruiken het en zodra er een nieuwe op de markt komt gooien we de oude weg. Je kunt het bezit van zo'n mobieltje ook inruilen voor het gebruik ervan, bijvoorbeeld door het toestel te leasen, zodat dit na gebruik terug kan naar de eigenaar die het kan recyclen om het opnieuw in te zetten in het productieproces.

Jonker hierover: "Op dit moment zijn er zo'n 400 energiecooperaties actief, dat had je vijf jaar geleden ook niet kunnen bevroeden. Dit geeft veel onrust in de energiewereld. Burgers kannibaliseren het businessmodel van de energiebedrijven. Deze ontwikkelingen zien we ook in de voedselvoorziening - (stads)moestuinen en streekproducten. En in bijvoorbeeld initiatieven als het Broodfonds, als alternatief voor verzekeringen en het Repaircafé, met zijn iambitie repareren terug te brengen in de lokale samenleving".

Waar het Jonker om gaat is dat burgers hun verantwoordelijkheid nemen voor gemeenschappelijke voorzieningen. Dat heeft dus niets met leiderschap of macht van doen, net zoals die gemeenschappelijke voorzieningen niet tot het monopolie van de grootaanbieders behoren. Waardecreatie hoeft zich niet enkel uit te drukken in winst per aandeel, waardecreatie zit ook in delen en ruilen en creeren.

Kijk eens op de volgende links:
www.terracycle.com/en-US over scheiden van afval en goede doelen
www.broodfonds.nl over een radikaal andere vorm van verzekeren
www.rgtb.org.uk over tijd als betaalmiddel
www.eetbarewand.nl over kleinschalige verticale moestuinen

Bron: NRC

Een topsalaris?

De nieuwe bestuursvoorzitter bij het zojuist genationaliseerde SNS concern gaat € 550.000 verdienen. Zoals gebruikelijk veel gemor en veel wegwerpgebaren van diegenen die kritiek op hoge salarissen alleen als jaloezie zien. Ik kan nog wel billijken dat je in sommige situaties wat meer moet betalen maar hoe juist is nou eigenlijk het hier gehanteerde argument? Het belangrijkste argument is dat je voor topfuncties nu eenmaal een topsalaris moet betalen, anders krijg je niet de juiste mensen op zulke zware en verantwoordelijke posities.
Mag ik de pleitbezorgers van deze stelling eraan herinneren dat de voorgangers van de nieuwe voorman bij SNS nog heel wat meer verdienden? En mag ik erop wijzen dat inmiddels drie van onze vier systeembanken in handen van de Nederlandse staat zijn geraakt? Omdat die banken anders omvergekukeld zouden zijn? Als dit gegeven iéts bewijst is het wel dat dat argument van een topsalaris voor een topbaan nergens op slaat.
Al die duurbetaalde topmannen van die grote bankinstellingen hebben allemaal stuk voor stuk een wanprestatie geleverd en als het fout gaat ligt aan de hele wereld maar niet aan hen. Niet alleen kunnen we de ten onrechte uitgekeerde bonussen (met terugwerkende kracht zijn dat dus uw en mijn centen!) niet terugvorderen, ook voor hun evidente wanprestatie worden deze lieden niet gestraft. Ze hebben zo verschrikkelijk veel geld meegenomen dat ze voor de rest van hun leven financieel onafhankelijk zijn.
De meest perverse vorm van het nemen van verantwoordelijkheid is de combinatie van een topsalaris, een bonus en een oprotpremie voor als het fout gaat. We moeten hier vooral mee door gaan. Zoveel is zeker dat er niets zal veranderen, noch aan de publieke, noch aan de bankiersmoraal.

De top van SNS dient te worden vervolgd

In 2006 koopt SNS een vastgoedportefeuille van ABNAMRO voor ruim € 800 miljoen, ondanks een advies waarin gewezen wordt op de te grote risico's die verbonden zijn aan op zijn minst een deel van die portefeuille. Wat er sindsdien gebeurde is breed uitgemeten in de media. Banken horen zich met geld bezig te houden, van vastgoed hebben ze geen verstand. De bestuurders van de SNS bank ontvangen behalve vorstelijke honoraria ook nog eens enkele miljoenen aan bonussen als beloning voor de acquisitie va die prachtige vastgoedprojecten!
Zes jaar later is de bank door dat prachtige vastgoed zodanig in het nauw gedreven dat een faillissement moet worden vermeden. Een Brits private equity fonds, CVC, is als enige partij in beeld voor een overname. De assets van de bank - van het gezonde deel ervan - vertegenwoordigen een waarde van circa € 6 miljard. CVC biedt € 2 miljard onder de voorwaarde dat de Nederlandse staat garant staat voor de vastgoedportefeuille.
Ik vind het volkomen logisch dat de minister van financiën dat bod heeft geweigerd. De schade bedraagt € 3,7 miljard met nog eens € 5 miljard aan garanties. De hoop dat een deel daarvan terugkomt wanneer na verloop van tijd de vastgoedmarkt weer aantrekt zodat het vastgoed onder gunstiger condities dan nu het geval is kan worden verkocht, lijkt mij dagdromerij. Ik snap wel dat het argument gebruikt wordt, maar eigenlijk slaat het nergens op.
Het risico van de bad bank blijft dus voor rekening van de Nederlandse burger en de aandeelhouders van SNS. Dat laatste is logisch, het eerste niet. De obligatiehouders zijn met rust gelaten en dat lijkt me nauwelijks te verdedigen. Ik heb altijd begrepen dat obligaties minder riskant zijn dan aandelen en dat betekent dat ze dus wel degelijk een risico met zich meebrengen. Ook een obligatiehouder gaat bewust een risico aan.
Wanneer behalve de systeembanken, de aandeelhouders en de belastingbetaler moeten bloeden voor dit drama, dan is het moeilijk te verteren dat de obligatiehouders opgelucht adem mogen halen.

Het besluit van de minister van financiën tot een nationalisatie vind ik op basis van wat ik nu weet een volkomen logisch en verdedigbaar besluit. Vooralsnog chapeau voor Dijsselbloem. Maar daar is bepaald niet alles mee gezegd. We moeten toch ook vaststellen dat het toezicht op banken nog steeds niet goed is geregeld en impliciet wordt dat ook door de DNB erkend. Ook is het op zijn zachtst gezegd bizar dat de SNS nog recentelijk een stresstest doorstond, waarmee nu dus is bewezen dat die stresstest niet deugt.

Maar mij steken vooral die bonussen aan de top van de bank voor hun prachtacquisities. Die bonussen moeten worden terugbetaald, met rente. Deze bankbestuurders hebben bewezen dat ze onkundige bestuurders waren, niet geschikt voor hun taak om op de spaarcenten van hun klanten te letten. Voor dit mismanagement en voor de misplaatste bonussen dienen zij dan ook strafrechtelijk vervolgd te worden. Ik weet het, dat gaat niet gebeuren maar hoe onverteerbaar dat dit soort lieden wegkomt met hun maatschappelijk onaanvaardbaar gedrag.