In de NRC van 7 maart schrijven Niesco Dubbelboer en Arjen Nijeboer (initiatiefnemers van Meer Democratie) een uitgebreid artikel over het referendum als ultieme maatstaf voor een democratie. Het eerste kenmerk van een democratie is dat het volk regeert, schrijven ze. Daar ben ik het niet mee eens. Het belangrijkste kenmerk van de democratie is dat ook met minderheden rekening wordt gehouden. In de loop der tijden zijn we tot de slotsom gekomen dat het besturen van een land een ingewikkelde aangelegenheid is geworden.Om die reden is er uiteindelijk gekozen voor een vertegenwoordigende democratie in plaats van een directe democratie.
De politieke besluitvorming laten we sindsdien over aan professionals die op basis van de verkiezingsuitslag gezamenlijk een parlement vormen. Op basis van diezelfde verkiezingsuitslag wordt een regering gevormd die door de rest van het parlement wordt gecontroleerd. Door wetgeving, wetsuitvoering en rechtspraak te scheiden hebben we, op zijn minst op papier, een juiste balans aangebracht in de trias politica.
De burger kan iedere vier jaar (of eerder, wanneer een regering de eindstreep niet haalt) naar de stembus. Wie niet gaat stemmen verzaakt zijn democratische "plicht". Die laatste is natuurlijk vooral een morele plicht, de stemplicht bestaat alleen nog in België.
Bij een referendum ligt de opkomstgrens nu op dertig procent en wordt de uitslag geldig verklaard bij eenenvijftig procent van de stemmen. Dat betekent de facto dat besluitvorming kan plaatsvinden op basis van zeventien procent van de stemmen. Daarmee kan een minderheid zijn zin opleggen aan een meerderheid. Ik zie daarin weinig democratie.
Ik wil me niet verschuilen achter het argument van linking. Ofschoon niemand zal ontkennen dat het komende referendum over heel iets anders gaat dan over het associatieverdrag met Oekraïne. Dat referendum gaat over de vermeende afkeer van de burger van Europa. Dat zij dan maar zo.
Nee, ondanks de heldere argumentatie van Dubbelboer en Nijeboer blijf ik erbij dat het referendum hoort bij een directe democratie maar niet past in een vertegenwoordigende democratie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten