In een uitgebreid interview in de NRC van 9 juli bepleit de Zwitserse professor Hanspeter Kriesi de invoering van het referendum in Europese landen. Voor alle duidelijkheid: een referendum zonder opkomstdrempel en met een bindende uitslag.
Zijn belangrijkste argument is dat een referendum ervoor zorgt dat de politiek dicht bij de wens van de burger blijft, dat onvrede daardoor wordt gedempt en populisme ermee wordt beteugeld. Volgens Kriesi is het vertrouwen in de politiek in Zwitserland groter dan elders in Europa.
Ik kan niet ontkennen dat zijn argumenten hout snijden maar ik blijf van mening dat een referendum geen geschikt instrument is voor een vertegenwoordigende parlementaire democratie. Kriesi erkent dat het mogelijk is dat de rechten van minderheden geschonden kunnen worden door referenda en hij stelt voor bij kwesties die mensenrechten betreffen of raken een tweederde meerderheid aan te houden.
Ook als het om (internationale) mensenrechten gaat kan een referendum ertoe leiden dat in strijd met zulke rechten wordt besloten en dus gehandeld. Kriesi hierover: "Daar zullen parlement en regering dan op een bepaalde manier gevolg aan moeten geven". Maar dat is mij toch al te vaag en zulke antwoorden maken mij alleen maar sceptischer.
Kijken we nog even terug op het laatste referendum in Nederland. Dat ging over een handelsverdrag met Oekraïne dat voor het overgrote del van de bevolking te complex was om er met een simpel ja of nee op te reageren. De initiatiefnemers tot het referendum gaven toe dat Oekraïne hen in het geheel niets kon schelen en dat ze het referendum hadden georganiseerd om zand in de Europese machine te strooien. Uit de uitslag blijkt dat een op de vijf Nederlanders tegen het associatieverdrag met Oekraïne stemde om uiting te geven aan anti-Europese gevoelens.
En nu schijn Rutte het moeilijk te hebben het associatieverdrag zodanig te amenderen dat Nederland het alsnog zou kunnen ratificeren zonder de ja-stemmers daarmee te bruuskeren. Wat een onzin: we zijn belazerd door rapalje en dan zou de regering gehouden zijn een besluit van een op de vijf Nederlanders te moeten honoreren? Wat heeft dat nog met democratie van doen? En dan heb k het hier verder maar niet over het onzalige Brexit-referendum van de Engelsen!
Ik ben bang dat mijn strijd tegen het referendum een achterhoedegevecht is. Het zij zo maar ik wil mijn idealen toch ook niet opgeven bij het eerste het beste geschreeuw van de vox populi waarvan we tenminste één ding zeker weten: die stem komt pas tot klinken als ze maar lang genoeg wordt opgehitst door populisten, nationalisten of andere machtswellustelingen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten