Avondland-Essays

Eerder berichtte ik dat het boek van Paul Bauduin definitief wordt uitgegeven, door Uitgeverij Xanten. Begin maart zal het boek beschikbaar komen. De titel is nu definitief: Avondland-Essays.
Avondland verwijst naar het deel van de wereld waar de zon ondergaat, Europa. Het verwijst natuurlijk ook naar Oswald Spengler, de cultuurfilosoof die zo'n invloed zou hebben op het denken van Paul Bauduin. Tot slot verwijst Avondland naar de man die zich in zijn laatste levensjaren moet haasten om alles op schrift te stellen wat hij nog kwijt wil voor wie het horen wil.
2012 wordt het Paul Bauduinjaar!

100 woorden

De gekte die godsdienst heet

Ik berichtte al eerder over ultraorthodoxe joden in Een jood is een moslim. Nu weer schelden ultraorthodoxe joden een achtjarig orthodox joods meisje uit voor hoer en bespugen haar omdat ze onzedig gekleed zou zijn. We kennen daar al de busvoorschriften (vrouwen achterin) en de uitsluiting van vrouwen van begraafplaatsen (!?), gescheiden trottoirs voor mannen en vrouwen en vrouwen die voor bepaalde benoemingen niet in aanmerking komen. In ultraorthodox joodse kranten worden vrouwelijke ministers weggeretoucheerd uit kabinetsfoto's! Ultraorthodoxe joden schelden politie uit voor nazi's als ze worden gedwarsboomd in hun zogenaamde religieuze wetten en voorschriften.

De regering Nethanyahu doet zijn best deze perverse en zieke ontwikkelingen te bagatelliseren, het zou slechts om 10% van de bevolking gaan maar hij vergeet dan gemakshalve dat zijn regering wel in het zadel zit en kan blijven zitten dankzij de steun van zo'n ultraorthodoxe partij. Bovendien is Israel helemaal geen democratie, zoals velen maar blijven beweren, maar gewoon een ordinaire theocratie.
Joden die achtjarige joodse meisjes bespugen en die joodse politieagenten uitmaken voor nazi en dat allemaal om religieuze redenen. Kunt u het zich voorstellen? Joden die de gehate jodenster nu uitdelen aan joodse vrouwen. Kunt u het zich voorstellen? En dat is dan het land waar de PVV een lans voor wil breken, u weet wel die partij die in iedere moslim een terrorist ziet. Wie mij het onderscheid tussen een ultraorthodoxe jood en een islamfundamentalist uitleggen kan, melde zich.

Troost alleen voor gelovige en schizofreen

In de Volkskrant van 24 december schrijft theoloog en godsdienstfilosoof Arjan Markus over de arme atheist die geen troost in het leven kan vinden. Hij vooronderstelt dat ieder mens, gelovig of niet, deze troost nodig heeft. Hij kent atheisten die zich er zelfs over beklagen dat het leven zo troosteloos is sinds god eruit weg is geredeneerd. Hoe het ook zij, de atheist mist een bepaalde troost en houvast, die religieuze mensen wel ervaren. En het enige dat de ontroostbare atheist nog kan doen is tenminste nog hópen dat god bestaat, ook al gelooft hij er niet in. "Dat is een veelbelovende weg om troost in het leven te vinden", aldus Arjan Markus.
Deze kulredenering is de theologische variant op wat zwatelaar Donner ooit meende te kunnen beweren: "Uiteindelijk staat de ongelovige eenzaam aan het graf".
Maar beste Arjan Markus, ik ben maar een ordinaire atheist, geen boze en nog minder een ontroostbare atheist. Blijft u vooral geloven waarin u maar geloven wil en als u daaraan troost ontleent - alleen god weet waar u die troost voor nodig heeft - dan gun ik u dat van ganser harte.
Maar uw redenatie gaat al mank bij de onbewezen vooronderstelling dat ieder mens die troost in het leven nodig heeft. U heeft die vooronderstelling nodig om tot deze onzinnige oplossing van een theoretisch probleem te komen: als je niet in god gelooft, hoop dan in ieder geval dat hij wél bestaat, dan behoud je tenminste de mogelijkheid om troost in het leven te vinden. U vergat één extra voorwaarde, beste Markus: om te kunnen wat u voorstelt moet je schizofreen zijn.

Markus noemt zich godsdienstfilosoof en meent kennelijk dat transcendentie zonder het concept van een god onmogelijk is. Peter Derkx, hoogleraar humanistische filosofie aan de Universiteit voor Humanistiek, heeft daar heel behartenswaardige woorden over geschreven. Die kan ik Arjan Markus van harte aanbevelen. Nu lijdt hij onder een ernstige lacune in zijn kennis. En onwetendheid leidt tot hopeloze misverstanden.

Henri Beunders snapt het niet: appels en peren

In de NRC van 22 december 2011 stelt hoogleraar Henri Beunders Vaclav Havel en Nelson Mandela ten voorbeeld aan al diegenen die nu de katholieke kerk met dezelfde maten willen meten als ieder ander in ons land: Mandela en Havel vergaven hun vroegere vijanden en streefden naar verzoening. Vervolgens doet Beunders precies dat waarvoor Deetman waarschuwde, hij schrijft letterlijk: "tien tot twintigduizend (--). In aantallen is dit schokkend, in procenten weinig". En hij sluit af met de verzuchting dat hij dit jaar maar weer eens naar de nachtmis gaat.
Niet alleen schoffeert Beunders daarmee alle slachtoffers van misbruik door godsdienaren, hij lijkt er ook geen moeite mee te hebben dat al die misbruikende priesters en bewijsmateriaal vernietigende hoogwaardigheidsbekleders en glashard liegende bisschoppen wegkomen met hun wangedrag.
Maar belangwekkender nog is het feit dat Beunders appels met peren vergelijkt. In tegenstelling tot godsdienaren, vormden de communisten in het Oostblok en de blanken in Zuid Afrika decennia lang de absolute heersende klasse, de machthebbers. Zij en hun mentaliteit waren diep doorgedrongen in alle vezels van de maatschappij, in iedere infrastructuur. Een nieuwe emancipatoire politiek met nieuwe machthebbers kon het zich eenvoudigweg niet veroorloven de ramkoers jegens de van hun troon gestotenen te zoeken. Verzoening was de ultieme vorm van realpolitik. Ook vergeet Beunders gemakshalve even de waarheids- en verzoeningscommissies in Zuid Afrika, waar wangedrag wel degelijk werd gestraft.
Meent u dit alles nu werkelijk serieus, Henri Beunders? Als Robert M. wordt losgelaten, wordt hij gelyncht, Sietze van der V. wordt opgejaagd als wild maar al die pedofiele priesters, aantoonbaar liegende bisschoppen en bewijsmateriaal vernietigende prelaten komen er in uw samenleving gewoon mee weg? Henri Beunders, u weet niet waar u het over heeft, praat eens met een van de slachtoffers.

Over zinvol leven en nooit meer ouder worden

Sinds alweer heel wat jaren bevind ik me in de tweede helft van mijn leven en het zou me een lief ding waard wezen als ik daar nog lang niet was aangeland. Dat betekent niet dat ik liever nog achttien was geweest maar veeleer dat ik zeker wel honderdvijfentwintig zou willen worden, gezond en wel natuurlijk.
Peter Derkx is hoogleraar humanisme en levensbeschouwing aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. Hij schreef een boek over een humanistische beschouwing van het fenomeen levensverlenging onder de titel Humanisme, zinvol leven en nooit meer 'ouder worden'. Wie in een uitgebreide bespreking geinteresseerd is, bezoeke Forum op mijn website www.ennonuy.com.
Biomedische technieken stellen ons in staat onze levensduur behoorlijk te verlengen door het terugdringen of zelfs voorkomen van verouderingsgerelateerde ziekten. Dat lijkt heel aantrekkelijk - ik vind dat zeker. Maar er zijn tal van neveneffecten waarbij je stil zult moeten staan. En ongetwijfeld zijn er ook neveneffecten die we nu nog niet in kunnen schatten. Dit boek lijkt mij een uitstekende start voor een levensbeschouwelijke discussie over levensverlenging en de vraagstukken die in het kielzog daarvan op ons af komen. Voor mijn gevoel geeft Derkx overtuigend aan welke vraagstukken zeker een grote rol zullen spelen. Dit boek kortom, mag niet ontbreken op de leestafel van humanist, vrijdenker en gelovige.

RK Kerk is een criminele organisatie

Uit bijlagen bij het rapport van de commissie Deetman blijkt dat vele bisdommen, congregaties en ordes sinds jaar en dag, ook recentelijk, vele documenten systematisch vernietigden. Ook dit is een strafbaar feit en een hernieuwd bewijs van de pathologische leugenachtigheid van al die godsdienaren die zeggen dat ze van niets wisten. Er bestaat geen hypocrieter instituut dan de Rooms Katholieke Kerk. Strafpleiter Boone noemt de kerk een criminele organisatie en deed aangifte tegen het bisdom Rotterdam. Kindermisbruik, pedofilie, liegen en vernietigen van bewijsmateriaal.Toch acht criminoloog Fijnaut de aangifte kansloos. Komaan gelovigen, houd toch eens grote schoonmaak in deze Augiasstal.

100 woorden

Het liegen een hogere kunst

Kardinaal Eijk beweert dat hij pas sinds 2008 gewaar werd dat er binnen de RK Kerk sprake was van systematisch kindermisbruik. Alleen God weet wat die kardinaal al die jaren heeft gedaan, maar opletten en de ogen open houden was daar niet bij. Deze kardinaal liegt. Zijn voorganger, Simonis, maakte het nog bonter. Hij zij unverfroren: "wir haben es nicht gewusst!" Ook hiervan is inmiddels vast komen te staan dat hij glashard loog.
Antoine Bodar vergiet in Kruispunt op 18 december krokodillentranen als hij uitsnikt dat het niet eerlijk is, dat er natuurlijk foute prietsers waren maar dat je daar niet de hele kerk op af mag rekenen.
Terug nog even naar kardinaal Eijk die er niet over piekert om af te treden. Hij heeft sinds 2008 immers alle regels strikt toegepast en gehandeld zoals er van hem verwacht had mogen worden. Tja, en van het jaar nul tot 2008 wist hij van toeten noch blazen. Heren als Eijk, Bodar en Kamp begrijpen maar niet wat er echt aan de hand is. Een van de slachtoffers zei: "Ik geloof nog steeds in God, alleen zit daar bij mij nu niets meer tussen". Een andere kerkganger zei: "Ik geloof nog steeds in God, maar ik heb toch wel steeds meer twijfels bij het grondpersoneel".
Nog sprekender wellicht is de reactie van sommige kerkgangers en pastoors: de bisschoppelijke brief werd in een aantal kerken juist niet voorgelezen omdat er kinderen in de kerk zaten. De bisschoppen zijn niet in staat gebleken een brief op te stellen die ook voor kinderen begrijpelijke taal bevat.
Nu ben ik zelf de overtuiging toegedaan dat de kerk verboden moet worden voor kinderen onder de 18 jaar. Het kiezen van een religie is pas verantwoord als je ook stemrecht hebt verworven. De jaren daarvoor moeten in kinderlijke onschuld en maximale vrijheid doorgebracht kunnen worden.
Paters die misbruiken en priesters die liegen moeten strafrechtelijk vervolgd worden. En er is wel degelijk iets voor te zeggen om verjaring van bepaalde types misdrijven met terugwerkende kracht ongedaan te maken.
Zelf ben ik zeven jaar door paters opgeleid en zij meenden zich ook nadrukkelijk met mijn opvoeding te mogen/moeten bemoeien. Van kindermisbruik is bij mij nooit sprake geweest maar de macht die deze priesters over je hadden was vrijwel totaal en onontkoombaar. Het is hun overtuiging dat zij het morele gezag vertegenwoordigden en het morele gelijk onder alle omstandigheden aan hun zijde hadden, het is hun perverse indoctrinatie van het geweten van jonge kinderen die je boosheid met terugwerkende kracht voedt.
Vergeet je tranen, Antoine Bodar. Ooit was je openlijk belijdend homoseksueel maar sinds een aantal jaren verkondig je dat dat een dwaling was. Wanneer je je nu beklaagt dat wij het de Kerk niet aan mogen rekenen wanneer sommige dienaren zich misdragen, vergt dat net zo'n geestelijke salto mortale als die jij nodig had om je seksuele geaardheid publiekelijk te loochenen. Het is volstrekt ongeloofwaardig.

Een schitterend museum in de provincie

Onlangs is het Drents museum heropend na een ingrijpende verbouwing met als pronkstuk de uitbreiding door architect Erick van Egeraat. Het resultaat is verbluffend, in ieder opzicht. De nieuwe trappartijen zijn van een wonderschone constructie. Beneden in de hal met infobalie en museumwinkel, lijkt het gebouw op Gaudi-achtige zuilen te staan. Vloer en trappen zijn uitgevoerd in prachtig marmer en het geheel is oogverblindend wit. De plafondconstructie is uitzonderlijk en complex maar tegelijkertijd uiterst fraai. Ook is de uitbouw op een bijna vanzelfsprekende manier in de omgeving en de natuur geintegreerd.

Ik besteede minstens even veel tijd aan de bezichtiging van het gebouw als aan de China-tentoonstelling. Prachtig vormgegeven en een genot om te bekijken. Dat geldt trouwens ook voor de collectie hedendaags realisme, voor een belangrijk deel afkomstig van de ING.
't Is echt de moeite waard, zo'n dagje Assen. En dan hebben we het Cuby museum en Bartje nog niet eens gezien. Dat bewaren we voor de volgende keer, ergens in de zomer.

De paus heet Robert M.

Tussen 1945 en 1985 waren tien- tot twintigduizend kinderen slachtoffer van misbruik door priesters. Zou het nadien niet meer voorgekomen zijn? Simonis had het lef te beweren: "wir haben es nicht gewusst". Al snel bleek dat hij glashard loog. De Kerk was van alle misbruik op de hoogte, bood professionele hulp aan de daders, liet recidive gewetenloos toe en bekommerde zich alleen om slachtoffers om hen te doen zwijgen.
Een regering die het respect van de bevolking wil behouden, mag zich niet beperken tot het uitroepen van "ach en wee, het is afschuwelijk maar verjaard". Ook excuses van het instituut kerk zijn niet voldoende. Het Vaticaan moet hierop aangesproken worden en de diplomatieke banden moeten, net als in Ierland geschiedde, onmiddellijk worden verbroken als er geen gepaste en proportionele reactie komt.
Het mag niet zo zijn dat het priesterdom hiermee weg kan komen. Toch zal dat de werkelijkheid blijken te zijn.

Foto: AFP Reuters

Hoe een naam een leugen kan zijn

Het Europees Parlement reikt de Sacharovprijs uit aan Arabische mensenrechtenactivisten die met gevaar voor eigen leven strijden voor de vrijheid van meningsuiting en democratie en zich verzetten tegen religieus fanatisme. De PVV-ers in het EP distantieren zich van deze ceremonie en blijven ostentatief zitten tijdens de prijsuitreiking; weigeren ook deel te nemen aan het eerbetoon door middel van een applaus.
Madlener, de bekende intellectuele hoogvlieger van de PVV, verklaart desgevraagd dat het van domheid getuigt een prijs uit te reiken aan een Arabische burgeroorlog. Er is naar zijn stellige overtuiging geen kans op democratie in Arabie zolang de islam er de heersende godsdienst is.
Er is geen hoop meer wanneer zulke lieden het in ons land voor het zeggen krijgen. Het is van een zeldzame hufterigheid maar vooral van een ongekende maar even zo verwijtbare domheid. En dat komt allemaal van lieden die het woord "vrijheid" in hun vaandel voeren. Tunnelvisie is een nog veel te ruimhartige kwalificatie voor dit wangedrag.

De verkiezingsstrijd is al begonnen

Alles draait om momentum. Een politiek dier als Wilders weet dat als geen ander. Hij realiseert zich dat hij de aandacht van zijn electoraat gevangen moet houden en dus switcht hij van Marokkaans tuig naar Euro naar bezuinigingen. Op het moment dat hij konkludeert dat hij geen nieuwe worst meer aan zijn kiezers voor kan houden, zak hij het kabinet laten vallen en aansturen op verkiezingen.

De ramingen van het CPB zijn glashelder (hoewel Wilders ook die club van rabiate PvdA-neigingen verdenkt). Stijgende werkloosheid en een snel toenemend begrotingstekort. Nieuwe maatregelen zijn onvermijdelijk.
Ook begrijpt iedereen dat maatregelen die de koopkracht van burgers nog verder onder druk zetten een averechts effect op de economie zullen hebben. Het enige wat een verstandig kabinet kán doen is inzetten op structurele hervormingen.

Daar dienen zich twee mogelijkheden voor aan: de woningmarkt en de pensioenen. Het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek is onvermijdelijk. De PVV is mordicus tegen. De pensioengerechtige leeftijd moet in een versneld tempo omhoog gebracht worden. De PVV is mordicus tegen.

Dan resteren er nog twee alternatieven: de JSF en de ontwikkelingshulp. Het schrappen van de JSF leidt tot een besparing van enkele miljarden. Meteen doen, zou je zeggen maar er lijkt geen meerderheid voor te vinden. In ontwikkelingshulp gaat 4 miljard om: helemaal schrappen, zegt de PVV. Maar ook hiervoor is geen kamermeerderheid te vinden.

Ik denk dat dit de inzet van de komende verkiezingsstrijd gaat worden. En Wilders zal er garen bij spinnen. Bij de voorjaarsnota zal het erom gaan spannen. Mijn verwachting: het kabinet struikelt voor de zomer van 2012. We zullen zien hoe lang we daarna nog vrij zijn.

Thuisonderwijs is kindermishandeling

Er zijn steeds meer initiatieven van ouders die zelf hun kinderen willen onderwijzen. Het gaat daarbij voornamelijk om ouders die om levensbeschouwelijke redenen zelf de lesstof willen aandragen. In mijn ideale seculiere samenleving zou zoiets bij wet verboden zijn. Dit leidt alleen maar tot indoctrinatie en hersenspoeling. Ik durf te beweren dat een ouder die het beste met zijn kind voorheeft het onderwijs aan bevoegd onderwijzend personeel in schoolverband overlaat. Ontneem je kinderen niet die zo belangrijke sociale omgeving buiten het ouderlijk huis! Wijs de weg, schrijf niets voor.

100 woorden

Paul Bauduin wordt uitgegeven!

Het gaat er dus toch van komen, Paul Bauduin wordt uitgegeven. Uitgeverij Xanten durft de uitdaging aan. We verwachten eind februari 2012 een mooie in linnen gebonden uitgave met leeslint in een oplage van 1.000 stuks in de boekhandels te krijgen. De voorlopige werktitel is Tegen de haren in gestreken maar die zal niet overeind blijven.
Zwaartepunt blijft natuurlijk de marketing. Hoe krijg je in hemelsnaam een boek van een schrijver die al meer dan tien jaar dood is en die niet echt zijn best doet de lezer te behagen, aan de man gebracht? Er is nog veel te doen.

100 woorden

Prachtige kunst in Boymans van Beuningen

Vandaag afscheid genomen als hoofdredacteur van De Vrijdenker, het maandblad van de vrijdenkersvereniging De Vrije Gedachte (ga eens kijken op www.devrijegedachte.nl) Na viereneenhalf jaar werd het tijd voor een nieuw gezicht op die plaats. Een van de aardige bijkomstigheden van afscheid nemen is dat je vantevoren wordt gevraagd of je wellicht enkele titels hebt die je nog graag zou willen lezen en zo ben ik vandaag vier titels rijker geworden.
Bloedlanden van Timothy Snyder, een Amerikaans historicus die hiermee een standaardwerk schreef over Europa tusssen Hitler en Stalin; het waren natuurlijk vooral de Baltische staten die hier lijdend voorwerp waren. Na het prachtige boek van Jan Brokken Baltische zielen, verheug ik me op deze dikke pil van Snyder.
Van Ian Kershaw (die eerder al dé - tweedelige - Hitlerbiografie schreef) kreeg ik het boek Tot de laatste man. Hierin behandelt hij het vraagstuk hoe Hitler het voor elkaar kreeg dat zijn Duitse soldaten werkelijk tot het einde toe bleven vechten. Studies over deze periode in de recente geschiedenis blijven fascineren, en al helemaal wanneer Kershaw de schrijver is.
Plastic pinda's van Bas Haring, een aanstekelijke vent met een helder verstand. Zijn dictie doet me aan Raoul Heertje denken. Het lijkt me een erg leuk en hopelijk verrassend boek.
En tot slot van Peter J. Bowler het boekje Darwin...off the record. Darwin schreef natuurlijk dé Vrijdenkersbijbel. Eerder recenseerde ik de prachtige biografie van Desmond and Moore (zie www.ennonuy.com). Ik reisde zelfs naar London om in de Westminster Abbey zijn graf te bezoeken.

Het afscheid vond plaats in Boymans van Beuningen en dat bood me de gelegenheid het werk van Marijke van Warmerdam te bekijken. Een enkele installatie, foto's en werkelijk schitterende video's op groot tot zeer groot formaat. Haar zeefdrukken op plastic spiegels, foto's en video's gaan over kijken. Er hangen prachtige cibachrome-achtige foto's van een Magnolia waarbij je de hele boom ziet maar waarin tegelijkertijd één tak tegen een wit papier als achtergrond wordt getoond. Dat geeft een verrassend en vervreemdend effect.
Een van de mooiste video's vond ik die van een raam met op de vensterbank een koffiekop (of warme chocolademelk wellicht) terwijl je het buiten zag sneeuwen. Al die video's zijn opgenomen in een loop waarbij de overgang van einde naar (her)nieuw(d) begin naadloos verloopt waardoor er geen einde en geen begin meer is. Je kijkt niet naar een chronologisch verhaal terwijl er ook geen toen, nu en straks meer lijkt te zijn.
Ga deze tentoonstelling bekijken, in een van de mooiste musea in ons land. Je zult er geen spijt van krijgen.

Foto's: boven: een still uit een van de video's van Marijke van Warmerdam. onder: het graf van Darwin, foto genomen op 23 januari 2009.

Bye bye Brittain

Cameron loodst de Britten de EU uit. Ze zullen nooit de Euro accepteren en ze zullen nooit strenge begrotingsregels uit Brussel aanvaarden, liet hij weten. Ze hobbelen nog wel een beetje mee voor wat betreft de internationale handel maar dat is het dan ook. De toekomst zal uitwijzen of de Britten daar blij mee moeten zijn. Doodzonde dat ze nu afhaken en in mijn ogen stom, maar het zij zo.
Moeten we nu blij zijn met de tot nog toe behaalde resultaten? Ja maar of het toereikend is om de Euro weer de vertrouwde positie terug te geven blijft voorlopig afwachten. Dat er strengere begrotingsregels komen en automatische sancties is uitstekend. Dat er een tweede substantieel noodfonds komt is ook een goede zaak.
Maar de overeenkomst houdt een substantiele verdragswijziging in en dat betekent dat nationale parlementen zich daar over uit moeten spreken. In ieder geval een referendum in Ierland maar ook van het Nederlandse parlement is bepaald nog niet duidelijk wat de einduitslag zal zijn.
Kortom, de onzekerheid zal nog maanden aanhouden. De eerste reacties van de Europese beurzen zijn licht negatief, het blijven dagkoersen maar de markt lijkt nog niet te geloven dat de Europese politici er nu wel in slagen een solide huis te bouwen.
En zo ontstaat een sfeer waarin Eurosceptici goed gedijen, niet alleen bij ons maar overal.

PvdA speelt met vuur, net als Cameron trouwens

Bij de PvdA zijn ze nog steeds niet erg sterk in tactisch strategisch denken. Nu sturen ze aan op verkiezingen als het kabinet van zins is substantiele bevoegdheden over te dragen aan Brussel. Dat lijkt een handige zet maar is het niet. Het is een boomerang. Rutte zal blijven ontkennen dat extra bevoegdheden worden overgedragen en zal weigeren verkiezingen uit te schrijven. Wat gaat de PvdA dan doen? Tegen stemmen terwijl ze vóór het voorgenomen kabinetsbeleid zijn? Een slowaaks scenario? Ik vrees toch dat de kiezer daar niet intrapt en de gezamenlijke oppositie in de Kamer zal klaar staan om deze electorale misser flink uit te buiten. De PvdA zal bij die verkiezingen, die er dus nog niet gaan komen, verder gedecimeerd worden.

Dan Cameron, die al gedreigd heeft met een veto als de begrotingsdscipline afgedwongen gaat worden. Dat is erg flink van de Britten, maar evenzo dom. Daarmee zetten ze zichzelf buitenspel en je mag hopen dat er dan een Euro-pa van 17 landen ontstaat. Dan maar zonder de Britten, ik zal er niet om rouwen. Het grootste afbreukrisico zit'm dan toch in Ierland, tenzij... Tenzij van Rompuy gelijk heeft en het inderdaad juridisch mogelijk blijkt om de afspraken van Maastricht zodanig te formuleren dat de begrotingsdicipline effectief kan worden afgedwongen zonder een verdragswijziging. Daarmee ontlopen we een Iers referendum. Maar er zal ongetwijfeld een ander land zijn dat nog voor verrassingen gaat zorgen.

The odds are against us?

Wie de commentaren in de (inter)nationale media leest mag zich niet al te veel illusies maken. De kans dat de Euro overeind blijft lijkt met de dag geringer te worden. Een Europa van twee snelheden? Van mij mag het maar het lijkt een bij voorbaat verloren slag, al was het maar omdat Ierland grondwettelijk verplicht is een referendum te houden bij verdragswijzigingen. En ook het perfide Albion ligt dwars. En in ons land vindt de PvdA dat alleen een meerderheidskabinet beslissingen van deze importantie mag nemen. Was ik gelovig, ik zou kaarsen branden. Nu rest mij slechts de ijdele hoop?

100 woorden

Een jood is een moslim

Wat is het verschil tussen orthodox en fundamentalistisch? Wij spreken van moslimfundamentalisten en van orthodoxe joden en iedereen voelt het nuanceverschil: dat fundamentistische vinden we doorgaans erger, bedreigender dan dat orhodoxe.
Ik weid hier verder maar niet uit over die moslimfundamentalist en ga er gemakshalve van uit dat deze voldoet aan alle stereotype vooroordelen die we omtrent deze moslim hebben: sharia, vrouwendiscriminatie, veel bidden en vijandig gezind jegens iedereen die anders of niet gelooft en gauw geneigd geweld te gebruiken.
In Israel neemt de invloed op politiek en samenleving van de haredim, de orhodoxe joden, hand over hand toe. Er is sprake van een snel toenemende segregatie. Vrouwen moeten lichaamsbedekkende kleding dragen, mogen alleen achterin de bus plaats nemen en lopen aan de andere kant van de straat als ze hun mannelijke geloofsgenoten tegenkomen. Die vrouwen moeten daarnaast ook nog eens - behalve heel veel kinderen baren - voor het inkomen zorgen. De haredim zijn niet alleen vrijgesteld van dienstplicht maar ook van werken, ze moeten immers de thora bestuderen. Ook zijn de haredim erin geslaagd de benoeming van een vrouwelijke rechter in het opperste gerechtshof te verhinderen. Kortom, de vrouwen van de haredim zijn pas echte slavinnen!
De haredim deinzen er evenmin voor terug geweld te gebruiken jegens Palestijnen die hun eigen woon- en leefgebied proberen te verdedigen tegen de Israelische = joodse annexatiedrift. Nogmaals, wat is het verschil tussen een moslimfundamentalist en een orthodoxe jood? De jood is daar een moslim.

Melancholia

"I should shut up and return to my 8 mm" zegt Lars von Trier wanneer hij in een interview wordt geconfronteerd met zijn controversiele uitspraken in Cannes zoals "I am a nazi" en "I understand Hitler". Wie die persconferentie nog eens terugziet begrijpt meteen dat die uitspraken sarcastisch bedoeld waren maar die konklusie bleek aan de goegemeente niet besteed. Von Trier werd van het veld gestuurd. Nu ja, erg handig waren zijn uitspraken natuurlijk niet maar de opwinding ging uiteindelijk nergens over.

Er is niets of niemand anders in de kosmos en wij zijn alleen, zegt von Trier die regelmatig aan depressies lijdt. Dat besef van alleen zijn geeft een gevoel van melancholie en dat is een gevoel dat eigenlijk onmisbaar is. Een lied dat geen melancholie bevat gaat ongemerkt aan ons voorbij, aldus Lars von Trier. En als er geen toekomst is, waarom zouden we dan het heden verdragen? Emil Cioran schreef een prachtig aforisme over dit gevoel: "Alles is overbodig. Alleen leegte zou voldoende zijn geweest"

Melancholia begint spectaculair en eindigt spectaculair, beklemmend spectaculair, dat wel. En de film tussen begin en eind is al even beklemmend en vaak ongemakkelijk, om meerdere redenen. Ik zal er hier niet over uitweiden, het is zonde en onnodig al te veel van de film prijs te geven aan wie hem nog niet zag. Een ongemakkelijke en beklemmende film dus, en er valt niets te lachen. En toch moet je deze film gaan zien, zelden zo'n indrukwekkende film gezien, die nu, enkele dagen later, nog steeds in mijn hoofd rondspookt.

Een van de eerste associaties die me te binnenschiet is Untergang des Abendlandes. De film begint met de ouverture uit Tristan und Isolde van Richard Wagner en eindigt met oorverdovende stilte. Het beeld overwegend donker, zoals ook in De Antichrist het geval was. Als geen ander slaagt von Trier erin een onheilspellende sfeer op te roepen zonder ook maar de geringste directe vingerwijzing te geven. De beelden van de zich voltrekkende natuurramp in de kosmos zijn razendknap en inderdaad buitengewoon spectaculair. Je voelt dat je naar een geschiedenis zit te kijken die de menselijke maat verre overtreft. De film begint zoals die eindigt en eindigt zoals die begint. Een passend beeldaforisme voor de uitspraak van Emil Cioran!

En als we verdwijnen zonder een spoor achter te laten, dan heeft Cioran alsnog gelijk gekregen: dan was alles overbodig en voor niets. Op termijn betekent dit dat de menselijke soort de planeet aarde zal moeten verlaten omdat deze aan de zon ten onder zal gaan. Lange tijd gedacht dat dat iets voor de verre toekomst was maar Steven Hawking geeft ons niet zo veel tijd meer: "Als we deze planeet niet snel verlaten, hebben we hem vernietigd voor we elders een nieuw onderkomen hebben gevonden".

Terug naar de film, waarvan de casting geweldig is: Kirsten Dunst, Charlotte Gainsbourg, Kiefer Sutherland en Charlotte Rampling. Ze zijn een genot om naar te kijken en zetten hun karakters volstrekt geloofwaardig neer. Opmerkelijk dat de man des huizes uiteindelijk de minste moed heeft om het onontkoombare lot te ondergaan...

U begrijpt: this film is a must see! Bezoek vooral eens de prachtige website melancholiathemovie.

http://www.cinema.nl/media/7947295/cinematv-41-lars-von-trier-over-melancholia
http://www.melancholiathemovie.com/
foto: Christian Geisnaes

In het economiekatern van de NRC van 1 december ruime aandacht voor de politiek econoom André Sapir. Hij volgt feitelijk geheel de lijn die de Duitse econoom Muenchau al eerder schetste: meer begrotingsdiscipline, een pan-europees systeem om banken overeind te houden, een Europees depositogarantiesysteem en een rol voor de ECB als lender of last resort.
Ook op 1 december heeft Sarkozy in Toulon een opmerkelijke rede gehouden. Opmerkelijk omdat hij aan de vooravond van de verkiezingen pleit voor een veel strakkere begrotingsdiscipline in Europa, en daar zelfs een Europese minister van financien voor aan wil stellen, forse bezuinigingen en hervormingen (onder meer in het pensioenstelsel) aankondigt en alles in het werk wil stellen om Europa overeind te houden en sterker te maken. In dat kader heeft Sarkozy zich voorstander verklaard van besluitvorming in Brussel met meerderheid van stemmen. De eis van unanimiteit heeft tot nog toe alleen maar vertragend en verlammend gewerkt. De crises van de laatste jaren hebben aangetoond dat door eindeloze politieke schermutselingen en raadplegingen van nationale parlementen grote economische schade is ontstaan, die voorkomen had kunnen worden.
Hulde aan Sarkozy, die zich net als Merkel realiseert dat Europa weggevaagd wordt als de Euro zou vallen. Vandaag spreekt Merkel de Duitse bondsdag toe. Ik ben gecharmeerd van Merkel, zij toont zich een bondskanselier met rechte rug en een redelijk scherp beeld van het nieuwe Europa dat onmisbaar is, wil de Oude Wereld niet al haar relevantie én welvaart verliezen.

Zou ik er onder normale omstandigheden misschien voorstander van zijn wanneer Hollande Sarkozy af zou lossen, daar denk ik nu toch anders over. Hollande voelt er helemaal niets voor de zeggenschap van Brussel te versterken of bevoegdheden over te hevelen. Jammer, dat een Europese sociaaldemocraat zich zo opstelt. De komende tijd zal aantonen hoeveel terrein de populisten en de eurosceptici (vaak synoniem) weten te veroveren. Voor (niet alleen) de Europese landen liggen er naast het beteugelen van de Eurocrisis een paar fikse opdrachten te wachten die in de komende tien jaar met voorrang en vasthoudendheid dienen te worden aangepakt en volbracht: het hervormen van de financiele sector (inclusief het bij wet verbieden van de bonuscultuur), het hervormen van de pensioenwetgeving (en voor Nederland het afbouwen van de hypotheekrenteaftrek), het opzetten van een paneuropese arbeidsmarktpolitiek en het ontwikkelen van een paneuropees humaan immigratiebeleid en het verder uitbouwen van Europa als politieke unie.