In de NRC van 4 september een groot artikel naar aanleiding van een afstudeerproject van een student beeldende kunst aan de AHK Amsterdam. Een drieluik met op de vloer vilt. Het drieluik bestaat uit geschilderde panelen met jute als ondergrond. De voorstelling is figuratief maar moeilijk te doorgronden. In het interview vertelt de maakster, Marije Gertenbach, dat het schilderij - met de anekdotische titel Waar Jan en Nannette elkaar ontmoetten draagt - het verhaal vertelt van haar jagende overgrootvader en haar voetballende vader. Haar oma, die ook op het schilderij voorkomt, heeft ze afgebeeld als twee mannen. Bezoekers konden de ruimte alleen betreden als ze bereid waren slofjes aan te trekken met schuurpapieren zolen om zonder al te veel gevaar de spekgladde vloer te kunnen betreden. Het ging de maakster erom dat de bezoeker een ritueel moest uitvoeren om in haar familiekamer te komen.
Ik heb het werk niet live gezien en moet het doen met het artikel plus foto in de NRC. Mijn probleem is dat dit werk niet te doorgronden is zonder een hele lap uitleg van de maakster. Als die uitleg niet beschikbaar is voor de bezoeker, zal hem volledig ontgaan waartoe die slofjes dienen, of waarom de vloer spekglad is gemaakt. En niemand kan ooit veronderstellen dat twee mannen in feite een vrouw en nog wel een oma voorstellen.
Als die uitleg nodig is om het kunstwerk te doorgronden en te waarderen, dan moet het werk dus voorzien worden van een hand-out ter verklaring van het gebodene. Als die informatie niet verstrekt wordt, dan begrijp ik de zin van het interview niet. Want de verklaring is dan kennelijk niet noodzakelijk om het werk te waarderen. In dat geval moet ik mijn fantasie de vrije loop laten en me afvragen of en waarom ik het tentoongestelde werk de moeite waard vind. Gertenbach verklaart in het interview: "Ik wil de toeschouwer niet per se verhalen vertellen, maar toelaten in de vervreemdende wereld uit mijn familieverhalen. Het is geen helder verhaal, het gaat over gevoel".
Dit alles doet me denken aan Willem de Kooning, bij wie in 1984 dementie werd vastgesteld en dat simpele feit was van enorme invloed op de appreciatie van zijn werk sedertdien. De Kooning maakte prachtig werk dat bijna altijd wel een of andere controverse opriep maar er waren er die verklaarden dat zijn werk van na 1984 niet langer beschouwd kon worden als werk van dé Willem de Kooning, aangezien hij niet meer compos mentis was. Maar hier zou ik dan toch Marije Gertenbach willen citeren: "Het is geen helder verhaal, het gaat over gevoel".
Geen opmerkingen:
Een reactie posten